Ετσι άρχιζε ο «Ριζοσπάστης» το ρεπορτάζ από την πρώτη μέρα, στις 17 του Νοέμβρη 1918, των εργασιών του ιδρυτικού Συνεδρίου του Κόμματός μας, που φέτος κλείνει 93 χρόνια ζωής και δράσης, από τη στιγμή της συγκρότησης των διαφόρων σοσιαλιστικών ομίλων σε ενιαίο κόμμα, στην πρωτοπορία της οργάνωσης και καθοδήγησης της ταξικής πάλης της εργατικής τάξης της Ελλάδας, για την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού.
Το Κόμμα μας, «τέκνο της ανάγκης και ώριμο τέκνο της οργής», ήταν ώριμος καρπός της ελληνικής οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας, της εξέλιξης του καπιταλισμού. Ενσάρκωσε τη συνένωση της επιστημονικής κοσμοθεωρίας του κομμουνισμού με το εργατικό κίνημα. Η εμφάνισή του σηματοδότησε την ιδεολογική και πολιτική χειραφέτηση της εργατικής τάξης.
Η Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση, αυτός ο νικηφόρος πόλεμος του προλεταριάτου της Ρωσίας ενάντια στην αστική τάξη και τους τσιφλικάδες, επέδρασε ευεργετικά και συνέβαλε στην επίσπευση της ίδρυσης του Κόμματός μας.
Η Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση ήταν δημιούργημα της οργανωμένης πολιτικής πάλης των μαζών με ηγετική δύναμη την εργατική τάξη, που με επικεφαλής το Κομμουνιστικό Κόμμα επιβεβαίωνε ότι η ανθρωπότητα μπήκε σε νέα ιστορική εποχή. Αυτήν που, από τις αρχές του 20ού αιώνα, φανέρωσε πως ο καπιταλισμός είναι ιστορικά ξεπερασμένος, δεν μπορεί να κινεί τις κοινωνικές εξελίξεις προς την πρόοδο, γι' αυτό και χρειάζεται αντικατάσταση. Είναι η εποχή του ιμπεριαλισμού και των σοσιαλιστικών επαναστάσεων.
Από την ίδρυσή του ως τα σήμερα, το ΚΚΕ βαδίζει σε δρόμους δύσβατους, μα ωραίους και αληθινούς για το λαό μας, για τις ελπίδες και τους πόθους του να ξημερώσουν οι πιο όμορφες μέρες του που δεν έζησε ακόμη, στη δική του, τη σοσιαλιστική - κομμουνιστική κοινωνία. Εκεί όπου η δουλειά δε θα είναι εξαναγκασμός, αλλά ελευθερία, γιατί δε θα υπάρχει εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και, πάνω απ' όλα, ο καθένας θα ζει για να δημιουργεί για όλους και όλοι για τον ένα.
Πολλοί ήταν εκείνοι που προφήτεψαν το χαμό και την εξαφάνισή του, και άλλοι προσδοκούν και επιδιώκουν το θάνατό του. Στην ιστορική του διαδρομή αντιμετώπισε και αντιμετωπίζει τη λυσσαλέα επίθεση της αστικής τάξης και των κομμάτων της ως ο υπ' αριθμόν ένα εχθρός τους, και δε λαθεύουν. Γνωρίζουν πως ο τροχός της Ιστορίας κινείται, παρά τα ζιγκ ζαγκ και τα πισωγυρίσματα, προς την κατάργηση της κυριαρχίας του κεφαλαίου. Αλλωστε, οι αντιθέσεις και οι αντιφάσεις του συστήματός τους δεν μπορούν να βρουν λύση στο πλαίσιό του. Η κοινωνική παραγωγή απαιτεί κοινωνική ιδιοποίηση των αποτελεσμάτων της, αλλά αυτή σκοντάφτει στην ατομική - καπιταλιστική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής. Επομένως, πρέπει να κοινωνικοποιηθούν και τα μέσα παραγωγής. Και αυτό είναι έργο των λαϊκών μαζών με ηγέτη την εργατική τάξη και καθοδηγητή το κόμμα της. Γι' αυτό και αποτελεί τον εχθρό του κεφαλαίου.
Αλλά και οι κάθε λογής οπορτουνιστικές δυνάμεις, ως άσπονδοι «φίλοι του λαού», έχουν στο στόχαστρό τους το κόμμα της εργατικής τάξης και την ανάπτυξη του αγώνα για την ανατροπή του σάπιου και ιστορικά ξεπερασμένου καπιταλιστικού συστήματος. Υποσχόμενες εφήμερες ουτοπίες περί αρμονικής συνύπαρξης κερδών και ανθρώπων, όπου οι άνθρωποι θα 'ναι πάνω απ' αυτά, καταδικάζουν «τους κολασμένους της Γης» σε συμβιβασμό και υποταγή στον «καπιταλιστικό παράδεισο», προς δόξαν των αστών, ευνουχίζοντας την ταξική πάλη και τον πολιτικό αγώνα για την εργατική, τη λαϊκή εξουσία.
Μάταια, όμως, πασχίζουν. Η Ιστορία του ΚΚΕ ρίζωσε εκεί που τα όπλα της αδίστακτης εξουσίας των αστών βρίσκουν την ασπίδα του νεκροθάφτη τους. Το φάντασμα του κομμουνισμού θα πλανιέται στα κεφάλια τους, ώσπου η δύναμη της αντίστασης και της αντοχής των προλεταρίων και των συμμάχων τους θα γίνει χτύπημα αντεπίθεσης για την κατάργησή τους.
Το Κομμουνιστικό Κόμμα είναι η συνειδητή οργανωμένη πρωτοπορία της εργατικής τάξης, η ενσάρκωση της όσμωσης της επιστημονικής κοσμοθεωρίας του κομμουνισμού με το εργατικό κίνημα. Δημιουργήθηκε ως ιστορική αναγκαιότητα, να αποκτήσει η εργατική τάξη το δικό της κόμμα, που θα καθοδηγήσει τον αγώνα για την εκπλήρωση της ιστορικής της αποστολής, δηλαδή την κατάργηση των εκμεταλλευτικών σχέσεων παραγωγής. Είναι η μόνη τάξη που μπορεί να το επιτύχει, ακριβώς επειδή δεν έχει καμιά ιδιοκτησία σε μέσα παραγωγής.
Το ΚΚΕ δεν υπέγραψε και δεν υπογράφει δήλωση μετανοίας στην εγχώρια και διεθνή αστική τάξη. Ο ηρωισμός και οι θυσίες των κομμουνιστών αγκαλιάζουν το χτες και το σήμερα, αποτελούν πολύτιμη παρακαταθήκη για τις ερχόμενες γενιές.
Η στρατηγική του ΚΚΕ για την Εργατική, Λαϊκή Εξουσία ανταποκρίνεται στα μακροπρόθεσμα και στα άμεσα συμφέροντα της εργατικής τάξης, των φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Αποτελεί τη διέξοδο που προτείνει το ΚΚΕ στο λαό, απάντηση στην ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα.
Η ολόπλευρη ισχυροποίηση του ΚΚΕ αποτελεί τον όρο για την εκπλήρωση των στόχων του, που ταυτίζονται με το λαϊκό όραμα για μια καλύτερη ζωή. Ισχυρό ΚΚΕ, ισχυρή ΚΝΕ, σημαίνει πρώτα απ' όλα την οικοδόμηση γερών Οργανώσεων στους τόπους δουλειάς και ανύψωση του ιδεολογικοπολιτικού επιπέδου των κομματικών μελών, συνολικά του Κόμματος.
Το ΚΚΕ, από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του, ενσάρκωσε ό,τι πιο πρωτοπόρο είχε κατακτήσει η ανθρώπινη σκέψη μέσα από την ιστορία της δράσης των λαϊκών μαζών και το εξέφρασε με τον ταξικό προλεταριακό διεθνιστικό του χαρακτήρα, με την πολιτική και το πρόγραμμά του.
Από το πρώτο ακόμη συνέδριό του μίλησε ξεκάθαρα για την ανάγκη της πολιτικής οργάνωσης της εργατικής τάξης σε δικό της ξεχωριστό ταξικό επαναστατικό κόμμα, με σκοπό την κατάκτηση της εξουσίας, την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και ανταλλαγής, ξεκαθαρίζοντας ότι πηγή της εκμετάλλευσης είναι η ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής. Από την πρώτη, δε, στιγμή τάχθηκε αλληλέγγυο στους ταξικούς αδελφούς σ' όλη τη Γη, αποδεικνύοντας το διεθνιστικό του χαρακτήρα, αδιάσπαστη αρχή του ταξικού επαναστατικού κόμματος, ενώ τάχθηκε στο πλευρό της Οχτωβριανής Επανάστασης.
Η ανάπτυξη των πρώτων συνδικαλιστικών αγώνων της εργατικής τάξης, καθώς και η απήχηση των κομμουνιστικών ιδεών είχαν οδηγήσει στις αρχές του 20ού αιώνα στη δημιουργία μιας σειράς σοσιαλιστικών ομίλων και οργανώσεων, που αποτέλεσαν και την οργανική σύνθεση του 1ου, ιδρυτικού, Συνεδρίου (17 - 23 Νοέμβρη 1918) του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδας (ΣΕΚΕ), όπως ονομαζόταν μέχρι το 1924 (3ο έκτακτο Συνέδριο) το ΚΚΕ. Την πιο προοδευτική για την εποχή εκείνη σκέψη και δράση των πρώτων σοσιαλιστικών ομίλων στην Ελλάδα, η δημιουργία του ΚΚΕ τη συνέθεσε και την ανέβασε σε ανώτερο, επιστημονικό επίπεδο.
Το Κόμμα μας υπερασπίστηκε με συνέπεια τους ανθρώπους του μόχθου. Στάθηκε στην πρώτη γραμμή των λαϊκών αγώνων, παλεύει για τη χειραφέτηση των εργαζομένων από την ιδεολογική και πολιτική επιρροή της αστικής τάξης, των κομμάτων της, από την καλλιέργεια αυταπατών για αντιμετώπιση των προβλημάτων με μεταρρυθμίσεις στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος. Τους οπλίζει με την πίστη στο δίκιο τους και την εμπιστοσύνη στις δυνάμεις τους, κόντρα στο συμβιβασμό και στημοιρολατρία.
Παλεύει για να συνειδητοποιούν ότι η πραγματοποίηση των συμφερόντων των λαϊκών δυνάμεων δε θα ευοδωθεί στα πλαίσια του καπιταλισμού, αλλά σε σύνδεση με την πάλη για την ανατροπή του. Πράγμα που απαιτεί να σφυρηλατούν την ενότητα, την οργάνωσή τους, τη συμμαχία τους, στον ανειρήνευτο αγώνα ενάντια στην αστική τάξη.
Ετσι, το ΚΚΕ σ' όλη την ιστορική του διαδρομή έδωσε και δίνει όλες του τις δυνάμεις, με συνέπεια, αποφασιστικότητα, μαχητικά, πληρώνοντας ακόμη και με το αίμα και τη ζωή των στελεχών και των μελών του, για να ζήσει ο λαός μας καλύτερες μέρες. Η σφραγίδα του βρίσκεται ανεξίτηλη στις κατακτήσεις του εργατικού κινήματος, σ' όλη την πορεία του λαϊκού κινήματος, έτσι ώστε η νεότερη ιστορία της Ελλάδας να είναι συνυφασμένη με τη δράση του ΚΚΕ.
Αντιτάχθηκε σθεναρά σ' όλες τις επιθέσεις και την τρομοκρατία του κεφαλαίου ακόμη κι αν αυτό σήμαινε διώξεις, φυλακίσεις, εξορίες και δολοφονίες και εκτελέσεις στελεχών του. Αντιπαλεύει τον κοσμοπολιτισμό και τον εθνικισμό, τις δύο όψεις στη δράση του κεφαλαίου αντιτάσσσοντας τον πατριωτισμό και το διεθνισμό των εργατών.
Το Κόμμα μας ήταν και είναι πιστό στον προλεταριακό διεθνισμό από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του. Συνδέθηκε το 1919 με τη Γ΄ Κομμουνιστική Διεθνή (1919 - 1943) και τον Απρίλη του 1920 αποφάσισε την οργανική ένταξή του σε αυτή. Χαιρέτισε με ενθουσιασμό τη νίκη της μεγάλης Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης. Στάθηκε ένθερμος υποστηρικτής του πρώτου εργατικού κράτους, της σοβιετικής εξουσίας. Πολέμησε τον αντισοβιετισμό, εκδήλωσε την ταξική του αλληλεγγύη στις χώρες της λαϊκής εξουσίας, στους κομμουνιστές και στους εργαζόμενους όλου του κόσμου. Στην ύπαρξη της Σοβιετικής Ενωσης είδε τον αρωγό της λαϊκής πάλης σε παγκόσμια κλίμακα. Δέχτηκε γι' αυτό τη λυσσαλέα επίθεση της αστικής τάξης και του οπορτουνισμού. Το ΚΚΕ είναι περήφανο για την αλληλεγγύη που έδωσε και πήρε, για τη συμβολή του στην ανάπτυξη της εργατικής διεθνιστικής αλληλεγγύης.Στο ιδρυτικό ψήφισμα του ΣΕΚΕ (ΚΚΕ), κατοχυρώθηκε ο προλεταριακός - διεθνιστικός χαρακτήρας του Κόμματος, ως εξής:
«Το Σοσιαλιστικόν Εργατικόν Κόμμα της Ελλάδος βασίζεται επί των εξής θεμελιωδών αρχών:
1. Πολιτική και οικονομική οργάνωσις του προλεταριάτου σε ξεχωριστό κόμμα τάξεως για την κατάκτησιν της πολιτικής εξουσίας και τη δημοσιοποίησιν των μέσων της παραγωγής και ανταλλαγής, δηλαδή την μεταβολήν της κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας εις κοινωνίαν κολεχτιβικήν ή κομμουνιστικήν.
2. Διεθνής συνεννόησις και δράσις των εργατών».
Αυτό, δηλαδή την αναγνώριση του προλεταριακού διεθνισμού ως αρχή, το εκδήλωσε έμπρακτα απέναντι στην τότε Σοβιετική Ρωσία. Είναι αξιοσημείωτο ότι παρά τη χαμηλή μαρξιστική μόρφωση, παρά το γεγονός ότι οι Ελληνες σοσιαλιστές δε συμφωνούσαν όλοι και σ' αυτό, όπως και σε άλλα ζητήματα αρχών (άλλωστε στο Συνέδριο έγινε ιδεολογική διαπάλη σε ζητήματα αρχών), εν τούτοις επικράτησαν γενικά σωστές ιδεολογικά αντιλήψεις και στα ζητήματα μεταρρύθμισης - επανάστασης, και στις αρχές οικοδόμησης και λειτουργίας του Κόμματος. Σ' αυτό συνέβαλε αποφασιστικά η επίδραση που ασκούσε η Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση.
Ο «Ριζοσπάστης», την Παρασκευή 10 (23) Νοέμβρη 1918, αναφέρει τη συζήτηση και απόφαση για αποστολή χαιρετιστηρίου προς τη Σοβιετική Ρωσία: «Κατά την συνεδρίασιν της Πέμπτης επί τη επετείω της Ρώσικης δημοκρατίας των σοβιέτ, εγένετο δεκτόν ψήφισμα χαιρετισμού προς αυτήν και διαμαρτυρία διά την μελετώμενην επέμβασιν των Συμμάχων». Ταυτόχρονα, στο Πρόγραμμα του Κόμματος, στο πρώτο μέρος με τίτλο «Αρχαί του Κόμματος», είναι διατυπωμένη με σαφήνεια η προσήλωσή του στο Διεθνισμό. «Τα συμφέροντα των εργατών εις όλας τας χώρας που έχουν καπιταλιστικήν παραγωγήν είναι τα ίδια. Με την ανάπτυξιν της παγκοσμίου συγκοινωνίας και με τη δημιουργία της παγκοσμίου αγοράς διά τη χονδρικήν παραγωγήν η κατάστασις των εργατών μιας χώρας αφομοιώνεται και εξαρτάται από τη γενικήν κατάστασιν των εργατών εις άλλας χώρας. Η απελευθέρωσις λοιπόν της εργατιάς είναι έργον εις το οποίον οι εργάται όλων των χωρών λαμβάνουν από κοινού μέρος. Τούτο συναισθανόμενον και το Σοσιαλιστικόν Εργατικόν Κόμμα της Ελλάδος, κηρύσσει εαυτό ηνωμένον με όλους τους εργάτας των άλλων χωρών που έχουν προαχθεί εις συναίσθησιν της τάξεώς των».
Οταν ο διεθνής ιμπεριαλισμός οργανώνει την εκστρατεία των 14 καπιταλιστικών χωρών ενάντια στη χώρα της Οχτωβριανής Επανάστασης, στην οποία έπαιρνε μέρος και η αστική Ελλάδα με ένα Σώμα στρατού, το ΣΕΚΕ«Διαμαρτύρεται με αγανάκτησιν κατά της εκστρατείας των δυνάμεων εναντίον της ρωσικής δημοκρατίας, η οποία εκστρατεία αποτελεί φανεράν προσπάθεια προς κατάπνιξιν της εκδηλωθείσης ήδη κοινωνικής επαναστάσεως και καταγγέλλει ακόμη περισσότερον τον ωμόν και κεφαλαιοκρατικόν και ιμπεριαλιστικόν χαρακτήρα του παρόντος πολέμου, τον οποίον, εκμεταλλευθέντες την ευπιστίαν των λαών, παρέστησαν ως πόλεμον υπέρ της ελευθερίας και του δικαίου...» (Το ΚΚΕ, «Επίσημα Κείμενα», τόμ. Πρώτος 1918 - 1924, σελ. 30).
Το ΚΚΕ, οργανώνοντας και καθοδηγώντας την πάλη των εργαζομένων για τα ζητήματά τους, υποστηρίζει ταυτόχρονα και τη Σοβιετική Ρωσία. Ζητάει επίμονα την πλήρη αναγνώριση από την ελληνική κυβέρνηση της«Ρωσικής Δημοκρατίας των εργατών και χωρικών και αποκατάστασης τακτικών οικονομικών και πολιτικών σχέσεων μετ' αυτής» (Το ΚΚΕ, «Επίσημα Κείμενα», τόμ. Πρώτος 1918 - 1924, σελ. 124).
Σ' όλη την Ιστορία του, το ΚΚΕ έδειξε έμπρακτα τον προλεταριακό του διεθνισμό. Οι Ελληνες κομμουνιστές, διαπαιδαγωγημένοι από το Κόμμα τους στο πνεύμα του προλεταριακού διεθνισμού, έδειξαν έμπρακτα το διεθνισμό τους, με τη συμμετοχή τους στον εμφύλιο πόλεμο της Ισπανίας, στο πλευρό του αγωνιζόμενου, κατά του φασισμού, δημοκρατικού λαού της Ισπανίας. Σε 500 περίπου υπολογίζεται ο συνολικός αριθμός των Ελλήνων και Ελληνοκυπρίων αντιφασιστών που πήραν μέρος στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο, οι οποίοι εντάχθηκαν στο λόχο, που έφερε το όνομα του τότε ΓΓ του ΚΚΕ, Νίκου Ζαχαριάδη (Στέφανου Τσερμέγκα - Λευτέρη Τσιρμιράκη «NO PASARAN» σελ. 14 και 23).
Σ' όλη την περίοδο του μεσοπολέμου, το ΚΚΕ εκλαΐκευσε τις μεγάλες επιτυχίες του σοβιετικού λαού στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού, θεωρώντας ως υπέρτατο καθήκον του την υποστήριξη της Σοβιετικής Ενωσης από κάθε πολεμική τυχοδιωκτική επίθεση.
Οταν στις 22 Ιούνη 1941 άρχισε η ύπουλη επίθεση του χιτλερικού φασισμού ενάντια στη Σοβιετική Ενωση, το ΚΚΕ, η εργατική τάξη και όλοι οι εργαζόμενοι της Ελλάδας βρέθηκαν αποφασιστικά στο πλευρό της. Η 6η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (Ιούλης 1941) τόνιζε: «Η υπεράσπιση της Σοβιετικής Ενωσης, η υποστήριξη της νίκης της με όλα τα μέσα είναι ύψιστο καθήκον κάθε κομμουνιστή, κάθε εργαζόμενου, κάθε ανθρώπου που θέλει τη λευτεριά της χώρας του, από το φασιστικό ζυγό. Οι κομμουνιστές ποτέ δεν ξεχνάνε, πως σε τελευταία ανάλυση η Σοβιετική Ενωση είναι ο κοινός εχθρός όλων των ιμπεριαλιστών» (Το ΚΚΕ, «Επίσημα Κείμενα», τόμ. πέμπτος 1940 - 1945, σελ. 36 - 37).
Το κόμμα μας πρωτοστάτησε σ' όλες τις μεγάλες στιγμές της Ιστορίας του λαού μας, σ' αυτές που η άρχουσα τάξη έβαζε πάνω απ' όλα τα συμφέροντά της. Το ΚΚΕ χωρίς να υπολογίζει κόπους και θυσίες έγραψε τις πιο ηρωικές παραδόσεις, παρακαταθήκη για το σήμερα.
Είναι το Κόμμα που ηγήθηκε του μεγάλου έπους της Εθνικής Αντίστασης και της απελευθέρωσης του λαού μας από τη γερμανική ιμπεριαλιστική υποδούλωση και κατοχή, αφού ήταν ο νους και η καρδιά του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ. Πρωτοστάτησε στη λαϊκοαπελευθερωτική πάλη του ελληνικού λαού, σε αντίθεση με την ηττοπαθή στάση της άρχουσας τάξης, που ένα μέρος της συνεργάστηκε με τον καταχτητή και ένα άλλο, το φιλοβρετανικό, έφυγε από την Ελλάδα εγκαταλείποντας το λαό έρμαιο στη γερμανική κατοχή.
Αλλά και στη συνέχεια, όταν η αστική τάξη, προκειμένου να εγκαθιδρύσει τη δική της εξουσία, αποφάσισε ένοπλα να τσακίσει μαζί με τους Αγγλοαμερικάνους ιμπεριαλιστές συμμάχους της το λαϊκό κίνημα, τότε που ο λαός βρέθηκε μπροστά στο δίλημμα, υποταγή ή οργάνωση της πάλης και αντεπίθεση, το ΚΚΕ έδωσε τη δύναμη στο λαό να επιλέξει το δεύτερο δρόμο, όπως κάθε λαός που αρνείται να δεχτεί την ταπείνωσή του. Και μπήκε επικεφαλής της τρίχρονης ένοπλης πάλης του λαϊκοεπαναστατικού κινήματος. Στα βουνά γεννήθηκε το νέο αντάρτικο, ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας.
Ο αγώνας του ΔΣΕ αποτελεί την κορυφαία στιγμή της ταξικής πάλης στην Ελλάδα στον 20ό αιώνα, το μεγαλύτερο δημιούργημα του ΚΚΕ. Αποπνέει μόνο δίκιο και ηθική, επειδή δίκιο και ηθική αποπνέει ο ανυποχώρητος αγώνας της εργατικής τάξης, ο αγώνας του ΚΚΕ.
Το δρόμο της αντίστασης, σε άλλες συνθήκες, επέλεξε το ΚΚΕ και στα χρόνια που ακολούθησαν την ήττα του ΔΣΕ, μέχρι την κατάρρευση της δικτατορίας του 1967 - 1974. Στις φυλακές και στις εξορίες, στα εκτελεστικά αποσπάσματα, στην παρανομία και στην πολιτική προσφυγιά, χιλιάδες κομμουνιστές και κομμουνίστριες κράτησαν ψηλά τη σημαία των ιδανικών του ΚΚΕ και με τεράστιο προσωπικό κόστος αρνήθηκαν να το αποκηρύξουν, αρνήθηκαν να υπογράψουν δήλωση μετανοίας.
Τον ίδιο δρόμο ακολουθεί το ΚΚΕ μέχρι σήμερα. Η απόλυση από τη δουλειά, οι προσωπικές στερήσεις, κάθε σύγχρονη μορφή αυτοθυσίας χαράζουν τη ζωή χιλιάδων και χιλιάδων.
Σήμερα όσο ποτέ άλλοτε και λόγω της βαθιάς οικονομικής κρίσης του καπιταλισμού που προβάλλει εντελώς ανάγλυφα η αναγκαιότητα ανατροπής του καπιταλισμού από το νεκροθάφτη του την εργατική τάξη, αλλά και λόγω της αντεπανάστασης και του δυσμενούς συσχετισμού δυνάμεων παγκόσμια, αναδεικνύεται η αναγκαιότητα ύπαρξης και δράσης ισχυρού Κομμουνιστικού Κόμματος επαναστατικού, με γραμμή σύγκρουσης και ρήξης με τα μονοπώλια και την εξουσία τους, κόμμα της σοσιαλιστικής επανάστασης και της δικτατορίας του προλεταριάτου, της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Κόμμα με ανειρήνευτη πάλη ενάντια στον οπορτουνισμό.
Στις σύγχρονες συνθήκες έρχεται και επανέρχεται, τόσο από τις αστικές πολιτικές δυνάμεις, όσο και από τις οπορτουνιστικές, με μεγάλη ένταση, η επίθεση στο χαρακτήρα του ΚΚΕ με «βολές κατά ριπάς» στην κοσμοθεωρία του, στις αρχές συγκρότησης και λειτουργίας του, αλλά και στη στρατηγική του. Το Κόμμα βάλλεται σ' αυτά που αποτελούν τα θεμέλιά του. Δεν είναι καινούριο ζήτημα. Βρέθηκε στο επίκεντρο της ιδεολογικής αντιπαράθεσης από το 1903, όταν στο κόμμα του Λένιν έγινε οξύτατη διαπάλη σχετικά με τις αρχές συγκρότησης και λειτουργίας του Κόμματος, με επίκεντρο το «τι κόμμα χρειάζεται το προλεταριάτο», προκειμένου να εκπληρώσει την ιστορική του αποστολή. Στην ουσία, οι οπορτουνιστικές δυνάμεις αρνούνταν τον επαναστατικό δρόμο για το πέρασμα στο σοσιαλισμό, με προϋπόθεση την κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας από την εργατική τάξη. Δηλαδή, αρνούνταν το σοσιαλισμό, την επαναστατική στρατηγική, υποκλινόμενοι στις μεταρρυθμίσεις, γεγονός που αποδείχτηκε σ' όλη την επαναστατική πορεία του ρωσικού εργατικού κινήματος, από τη στάση και την τακτική των μενσεβίκων, αλλά και αυτών που έστεκαν ανάμεσα στους οπορτουνιστές και τους επαναστάτες με επικεφαλής τον Λένιν, τους «κεντριστές», έως την Οχτωβριανή Επανάσταση, αλλά και μετά την επικράτησή της.
Οι σύγχρονες οπορτουνιστικές πολιτικές δυνάμεις, όπως ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, αρνούνται την ταξική πάλη, αντιπαραθέτουν στην αναγκαιότητά της τις μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση, δήθεν, της θέσης της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων, στο πλαίσιο του «εφικτού κόσμου». Με πλαίσιο στόχων και πολιτικής διαχείρισης του συστήματος, αφού όχι μόνο δε θεωρούν την αναγκαιότητα της κατάργησης της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας ως όρο για τη λαϊκή ευημερία, αλλά δεν αμφισβητούν καν την ύπαρξή της. Απ' αυτήν τη σκοπιά, αντιπαραθέτουν στο εργατικό κίνημα τα δήθεν «νέα κινήματα», άλλοτε τα λεγόμενα «φόρουμ», άλλοτε τα λεγόμενα κινήματα των «αγανακτισμένων στις πλατείες», ως υποκείμενα μετασχηματισμών, κάνουν πολεμική στο ΚΚΕ, στη στρατηγική του και την πολιτική των συμμαχιών του, που θεμέλιό της είναι οι κοινωνικές συμμαχίες, αντιπαραθέτοντας σ' αυτές την πολιτική συνεργασία για μερικά άμεσα προβλήματα τα οποία είναι αντικείμενο πάλης του εργατικού συνδικαλιστικού, του μαζικού κινήματος. Με στόχο, τάχα, τη βελτίωση της θέσης των λαϊκών στρωμάτων απέναντι στη «λαίλαπα του νεοφιλελευθερισμού», αυτή είναι η στρατηγική του οπορτουνισμού, καλλιεργώντας αυταπάτες για «εύκολες» πολιτικές διεξόδους διαχείρισης του καπιταλισμού. Που αντικειμενικά παρεμποδίζουν την ωρίμανση της συνείδησης της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων ως προς την πολιτική διέξοδο προς όφελός τους, τη Λαϊκή Εξουσία και τη Λαϊκή Οικονομία. Απ' αυτήν τη σκοπιά, η πολεμική των οπορτουνιστών έχει ως αιχμή του δόρατός της το ΚΚΕ. Αυτόν το σκοπό υπηρετεί η λογική της ενότητας στο πρόβλημα, όταν την ίδια ώρα οι δυνάμεις του οπορτουνισμού στρατηγικά συμφωνούν με την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Σήμερα σε συνθήκες βαθιάς οικονομικής κρίσης και της επιβολής από την Ευρωπαϊκή Ενωση και τις κυβερνήσεις των κρατών - μελών της μέτρων που συνιστούν την πιο άγρια αντεργατική αντιλαϊκή επίθεση μεταπολεμικά για τη σωτηρία του κεφαλαίου, ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ μιλά για αγώνα παραμονής της Ελλάδας στο σκληρό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και κάνουν κριτική σε ΠΑΣΟΚ - ΝΔ, ότι είναι υποτελείς στην Ευρωπαϊκή Ενωση, εκβιάζονται, δεν έχουν το ανάστημα να αντισταθούν. Δηλαδή, ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ τάσσεται υπέρ της εξουσίας των μονοπωλίων και προβάλλει ως δύναμη τάχα αντίστασης στους εκβιασμούς. Μα, οι εκβιασμοί και η εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων είναι συνέπεια της ένταξης στην ΕΕ και την Ευρωζώνη. Επιλογές, τις οποίες στήριξε από την ψήφιση της Συνθήκης του Μάαστριχτ στο όνομα της «ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και συνοχής», της «σύγκλισης», που έχουν παταγωδώς διαψευστεί από τη ζωή. Τότε το ΚΚΕ μιλούσε για απόκλιση και για βαθιά αντιλαϊκή πορεία. Με την πολιτική του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ συντάσσεται και ένα τμήμα των αστών και των μεγάλων μεσαίων στρωμάτων που είναι πιο κοντά στους αστούς, από την άποψη των ταξικών τους συμφερόντων. Αυτά τα συμφέροντα υπηρετεί ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ και όχι της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Η πολιτική τους δε συγκρούεται με την ΕΕ, τα μονοπώλια, άρα και την εξουσία τους στην Ελλάδα, επομένως δεν υπηρετεί το λαό.
Σε συνθήκες όξυνσης της ταξικής πάλης, για τη σωτηρία του λαού από τη χρεοκοπία, πάλη που πρέπει να τείνει στην ανατροπή των μονοπωλίων και της εξουσίας τους, υπεραμύνονται της «κοινωνικής συνοχής», της «κοινωνικής ειρήνης» για να σωθεί η χώρα από τη χρεοκοπία, δηλαδή αστοί και εργαζόμενοι μαζί πρέπει να πασχίσουν για τη σωτηρία της καπιταλιστικής οικονομίας, δηλαδή των μονοπωλίων, όταν ο λαός έχει χρεοκοπήσει. Μα, το ίδιο λένε και τα αστικά κόμματα και επιτελεία. Η θέση του για «κοινωνική συνοχή και κοινωνική ειρήνη» σημαίνει ότι δε θέλει λαϊκούς αγώνες. Αλλωστε, οι οπορτουνιστές φοβούνται και απεχθάνονται την ταξική πάλη του εργατικού κινήματος για την ανατροπή του συστήματος αφού το στηρίζουν. Θεωρούν ως κίνημα τις «πλατείες» και δράσεις σαν αυτές των παρελάσεων, κ.λπ. Η πολιτική του είναι πολιτική χρεοκοπίας του λαού. Για την κοινή κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ - ΝΔ είπαν πως γίνεται χωρίς προγραμματική σύγκλιση, καλλιεργώντας αυταπάτες, αφού είναι ταυτόσημη η στρατηγική τους υπέρ του κεφαλαίου. Μίλησαν για συγκυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με τη «Δεξιά» προβάλλοντας έτσι ότι το ΠΑΣΟΚ είναι προοδευτικό κόμμα, παρά το ότι επέβαλε τα πιο άγρια αντεργατικά αντιλαϊκά μέτρα που γνώρισε ο λαός, τουλάχιστον από τη μεταπολίτευση και μετά. Εκανε κριτική στη ΝΔ ότι αποδέχτηκε τη δανειακή σύμβαση και τα νέα σκληρά μέτρα που θα αποφέρει, αθωώνοντας την αντιλαϊκή πολιτική της, στο όνομα της δήθεν αντιμνημονιακής ρητορείας της. Αρα, ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ θεωρούσε τη ΝΔ κόμμα αντιπολίτευσης από τη σκοπιά του λαού! Αυτός είναι ο οπορτουνισμός.
Ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ προβάλλει ως φιλολαϊκή λύση την αναδιανομή εισοδήματος, την κρατικοποίηση κάποιων τραπεζών και κάποιων πρώην ΔΕΚΟ. Αυτές, βεβαίως, ξαναήταν κρατικές, αλλά δρούσαν σε όφελος του κεφαλαίου. Σήμερα είναι ενταγμένες στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στην Ευρωζώνη, συνεργάζονται και διαπλέκονται με τα μονοπώλια άλλων κρατών στο πλαίσιο του καπιταλιστικού ανταγωνισμού, άρα δεν μπορούν να δρουν φιλολαϊκά, αλλά υπέρ του κεφαλαίου συνολικά. Αρα, ποια αναδιανομή εισοδημάτων υπέρ του λαού; Μετά απ' όλα τα παραπάνω, η «ενότητα της αριστεράς» και η «αντιμνημονιακή κυβέρνηση» θέλει το λαό υποταγμένο στην ΕΕ και τα μονοπώλια, είναι γραμμή υπονόμευσης της ταξικής πάλης και του εργατικού κινήματος. Κάθε συνεργασία μαζί του είναι προδοσία της εργατικής τάξης, της ταξικής πάλης, της λαϊκής συμμαχίας για τη λαϊκή εξουσία. Αυτή η πολιτική υπονομεύει και την πάλη τού σήμερα για τη διεκδίκηση ικανοποίησης των αναγκών των λαϊκών οικογενειών, αφού χωρίς αγώνα ενάντια στην πολιτική της ΕΕ και των μονοπωλίων στην Ελλάδα τίποτα δεν μπορεί να κατακτηθεί. Να γιατί η πολιτική τους είναι τυχοδιωκτική και επικίνδυνη. Είναι αφερέγγυοι.
«Σήμερα, σε συνθήκες κρίσης, ο λαός έχει όχι μόνο το δίκιο με το μέρος του, αλλά και νέες δυνατότητες για να παλέψει. Η αστική τάξη στην Ελλάδα, αλλά και οι αστικές τάξεις μέσα στην ΕΕ έχουν μεγάλες δυσκολίες, δεν μπορούν να διαχειριστούν τα κοινά τους συμφέροντα ενάντια στους λαούς με τον ίδιο τρόπο όπως όταν συγκροτήθηκε η ΕΕ και ειδικότερα η Ευρωζώνη, καθώς οξύνονται οι αντιθέσεις τους. Το αστικό πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα δεν μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά με μονοκομματική κυβέρνηση όπως στο παρελθόν. Γι' αυτό συγκρότησε κοινή κυβέρνηση των αστικών κομμάτων.
Ο λαός έχει αποκτήσει πείρα από τους ταξικούς αγώνες, τις απεργίες, τις μορφές πάλης, τη σύγκρουση με τα μονοπώλια και το κράτος τους.
Το ΚΚΕ στάθηκε μπροστά οργανωτής, εμψυχωτής της ταξικής πάλης.
Η μάχη για ψωμί, δουλειά, μόρφωση, υγεία, κοινωνικές παροχές είναι όσο ποτέ άλλοτε δεμένη με το στόχο ανατροπής της εξουσίας των μονοπωλίων. Αυτό είναι το μοναδικό επίκαιρο περιεχόμενο της λαϊκής ενότητας.
Αν δεν ανατραπεί η εξουσία των μονοπωλίων, αν δεν αποδεσμευτεί η Ελλάδα από την ΕΕ, δε θα γλιτώσει ο λαός από τα δεσμά και τα μέτρα καταστροφής του.
Δεν υπάρχει άλλη ρεαλιστική λαϊκή πολιτική και διέξοδος. Είναι αποπροσανατολισμός, παγίδα, αυταπάτη το αντιμνημονιακό, το πατριωτικό μέτωπο και συμμαχίες, οι αντιμνημονιακές κυβερνήσεις που προτείνει ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ και ορισμένες άλλες πολιτικές δυνάμεις.
Γιατί αυτές οι συμμαχίες και κυβερνήσεις δεν συγκρούονται με τα μονοπώλια, την ιδιοκτησία και την εξουσία τους.
Αυτές οι δυνάμεις είναι και αφερέγγυες, γιατί εμφανίζονται ότι παλεύουν για το δίκιο του λαού, αφήνοντας στο απυρόβλητο τον ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα της ΕΕ, την εξουσία των μονοπωλίων.
Καλούμε το λαό να συμπορευτεί με το ΚΚΕ.
Καλούμε ακόμη και αυτούς που δε συμφωνούν σε όλα μαζί μας να στηρίξουν το ΚΚΕ.
Το πραγματικό δίλημμα, ιδιαίτερα σήμερα, είναι: Με το λαό ή με τα μονοπώλια. Δεν υπάρχει ενδιάμεση λύση.
Η τα μονοπώλια, η καπιταλιστική ιδιοκτησία, θα κυριαρχούν στην οικονομία και θα είναι εξουσία, ή το λαϊκό μέτωπο θα την ανατρέψει, θα κοινωνικοποιήσει τα μέσα παραγωγής που έχουν συγκεντρωθεί ως ιδιοκτησία των μονοπωλίων, των επιχειρηματικών ομίλων, θα τα μετατρέψει σε κοινωνική ιδιοκτησία, που με κεντρικό σχεδιασμό και εργατικό έλεγχο θα χρησιμοποιηθούν για παραγωγή και κοινωνικές υπηρεσίες προς όφελος του λαού, με κίνητρο τη λαϊκή ευημερία. Αυτός είναι ο χαρακτήρας της λαϊκής οικονομίας, που, στις σημερινές συνθήκες, σημαίνει και μονομερή διαγραφή του χρέους, σε αντίθεση με τις καταστροφές και τις "σπατάλες" του καπιταλισμού.
Σήμερα, που όλοι βιώνουμε τις συνέπειες της βαθιάς οικονομικής κρίσης και της κλιμάκωσης της αντιλαϊκής επίθεσης στο εισόδημα και στα δικαιώματά μας, το ΚΚΕ σας καλεί να προβληματιστείτε και να δράσετε, με γνώμονα την πλούσια πείρα που αποκτήσατε όλα αυτά τα χρόνια.
Εχει σημασία να κοιτάξουμε πίσω, έστω στο πρόσφατο παρελθόν, ώστε να εντοπισθεί η ρίζα του σημερινού προβλήματος, να συνειδητοποιηθεί ο δρόμος και ο τρόπος για τη λύση.
Γνωρίζετε ότι το ΚΚΕ έγκαιρα προέβλεψε και προειδοποίησε για την οικονομική κρίση, για το βάθος της στην Ελλάδα, για την αντιλαϊκή θύελλα επώδυνων μέτρων μετά τις εκλογές του 2009.
Το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ, που εναλλάχθηκαν στη διακυβέρνηση στην τελευταία δεκαετία, πριν από την εκδήλωση της κρίσης εξαπατούσαν τους εργαζόμενους. Καλούσαν το λαό να δεχτεί τις τάχα προσωρινές θυσίες, για να οικοδομηθεί η "ισχυρή Ελλάδα της διαρκούς ανάπτυξης για όλους", της σύγκλισης με τη βοήθεια της ΕΕ, της "κοινοτικής αλληλεγγύης".
Σήμερα, στην Ελλάδα και στην ΕΕ, διάφοροι παράγοντες, που εκπροσωπούν διαφορετικά συμφέροντα, αμφισβητούν τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. Αυτό συμβαίνει γιατί η κρίση βάθυνε τις προϋπάρχουσες αντιθέσεις και την ανισομετρία ανάμεσα στα μέλη της ΕΕ και ειδικότερα της Ευρωζώνης. Η κρίση κλονίζει την ενότητα του ελληνικού κεφαλαίου, που σύσσωμο είχε ταχθεί υπέρ της ένταξης στην Ευρωζώνη.
Η συμμετοχή της Ελλάδας στην ΕΟΚ - ΕΕ εξυπηρέτησε τα πιο δυναμικά τμήματα του κεφαλαίου και συνολικά τη θωράκιση της πολιτικής του εξουσίας. Ελληνικές τράπεζες αλλά και βιομηχανίες μεταποίησης, κατασκευαστικοί και εμπορικοί όμιλοι έκαναν κερδοφόρες εξαγωγές κεφαλαίου, όχι μόνο στα υποψήφια για ένταξη πρώην σοσιαλιστικά και σήμερα καπιταλιστικά κράτη, αλλά και στην Τουρκία, στην Αίγυπτο και σε άλλα κράτη της Βόρειας Μεσογείου, ακόμα και στις ΗΠΑ, στη Βρετανία. Το εφοπλιστικό κεφάλαιο κατέκτησε νέες θέσεις.
Αντίθετα, οι μισθωτοί και οι αυτοαπασχολούμενοι είχαν πολύπλευρες βαριές αρνητικές συνέπειες. Ηταν τα πρώτα θύματα της όξυνσης του ανταγωνισμού και της ανισόμετρης ανάπτυξης στο εσωτερικό της χώρας, της συρρίκνωσης της εγχώριας βιομηχανικής και αγροτικής παραγωγής, της ξέφρενης αύξησης των τιμών και των εισαγωγών εμπορευμάτων.
Ολες οι πολιτικές δυνάμεις του "ευρωμονόδρομου" - ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, Καρατζαφέρης - είναι υπόλογες στο λαό για τις άσκοπες θυσίες στις οποίες τον καλέσανε και τις ψεύτικες υποσχέσεις τους "ότι οι Ελληνες θα τρώνε με χρυσά κουτάλια".
Μόνο το ΚΚΕ αποκάλυψε τον αντιλαϊκό εξωραϊσμό της ΕΕ, αντιτάχθηκε και αντιπάλεψε την ενσωμάτωση της Ελλάδας στην ΕΕ. Μόνο το ΚΚΕ είπε και συνεχίζει να λέει την αλήθεια στο λαό.
Επιβεβαιώθηκε η πρόβλεψη του ΚΚΕ ότι δεν υπάρχει κανένα όφελος για τους εργαζόμενους από την ένταξη της Ελλάδας στη διακρατική ιμπεριαλιστική συμμαχία της ΕΕ.
Οταν το 2008 εκδηλώθηκε η διεθνής συγχρονισμένη κρίση, η ΝΔ διακήρυττε ότι η ελληνική οικονομία ήταν θωρακισμένη, προστατευμένη στο απάνεμο λιμάνι της ΕΕ, ενώ το ΠΑΣΟΚ έκανε λόγο για κακή δημοσιονομική διαχείριση της ΝΔ.
Ολα τα κόμματα της πλουτοκρατίας και του "ευρωμονόδρομου" προσπάθησαν να σας κρύψουν την αλήθεια για την κρίση, που είναι τέκνο της καπιταλιστικής παραγωγής. Προσπάθησαν να σας πείσουν ότι η κρίση είναι προϊόν είτε κακής πολιτικής διαχείρισης μιας κυβέρνησης είτε κακής "κερδοσκοπικής" λειτουργίας ενός τμήματος του κεφαλαίου, όπως οι τράπεζες και τα χρηματιστήρια.
Μόνο το ΚΚΕ αποκάλυψε ότι η κρίση είναι στη φύση του καπιταλισμού, αναπόφευκτη κατάληξη της καπιταλιστικής ανάπτυξης, που επαναλαμβάνεται περιοδικά με μεγαλύτερη ή μικρότερη ένταση.
Η περίοδος των υψηλών ρυθμών ανάπτυξης και των μεγάλων κερδών με την ταξική εκμετάλλευση, την απλήρωτη δουλειά της εργατικής τάξης, οδηγεί σε τόσο μεγάλη αύξηση του κεφαλαίου - υπερσυσσώρευση - που τελικά δεν μπορεί να επενδυθεί εκ νέου με ικανοποιητικό ποσοστό κέρδους.
Η ζωή κατέρριψε, για άλλη μια φορά, τον ισχυρισμό των κομμάτων του κεφαλαίου, ότι η καπιταλιστική ανάπτυξη, η ανταγωνιστικότητα, η υψηλή κερδοφορία βρίσκονται στον αντίποδα της κρίσης, ότι ωφελούν και τους μισθωτούς.
Το γενικό επίπεδο του εργατικού εισοδήματος και των λαϊκών κατακτήσεων επιδεινώνεται σχετικά και απόλυτα, σε σχέση με το επίπεδο του παραγόμενου πλούτου.
Πρακτικά, η πείρα των εργαζομένων σε όλες τις καπιταλιστικές χώρες, τόσο πριν όσο και μέσα στην κρίση, αποδεικνύει ότι κέρδη και λαϊκή ευημερία δε συμβαδίζουν. Το βασικό αποτέλεσμα της κρίσης είναι η καταστροφή των παραγωγικών δυνάμεων, της εργατικής δύναμης, με τη μαζική ανεργία, τη μείωση μισθών, συντάξεων, κοινωνικών υπηρεσιών.
Η κρίση στην Ελλάδα βαθαίνει. Την τελευταία τριετία, η μείωση του ΑΕΠ ξεπερνά αθροιστικά το 12%.
Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ κλιμάκωσε την αντιλαϊκή επίθεσή της μέσα από τα Μνημόνια και στη συνέχεια με το Μεσοπρόθεσμο, οδηγώντας σε τροχιά επιδείνωσης και χρεοκοπίας τη λαϊκή οικογένεια.
Ο πραγματικός και σκόπιμα κρυμμένος στόχος κλιμάκωσης της αντιλαϊκής επίθεσης υπερβαίνει τη διαχείριση της κρίσης. Εξυπηρετεί το λυσσασμένο ανταγωνισμό των μονοπωλιακών ομίλων, των κρατών τους στη διεθνή καπιταλιστική αγορά, στην οποία αλλάζουν οι συσχετισμοί. Σ' όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ εφαρμόζεται σήμεραπολιτική «Μνημονίου - Μεσοπρόθεσμου διαρκείας» που διασφαλίζει φθηνότερη εργατική δύναμη, επιταχύνει τη συγκέντρωση και συγκεντροποίηση του κεφαλαίου. Ολα τα κράτη - μέλη έχουν προσυπογράψει τις αντιλαϊκές κατευθύνσεις του Συμφώνου για το Ευρώ, τη στρατηγική των μονοπωλίων "ΕΕ 2020".
Σήμερα, καταγράφεται επιβράδυνση και σημάδια - προμήνυμα εκδήλωσης νέας συγχρονισμένης κρίσης σε ΗΠΑ, ΕΕ, Ιαπωνία.
Ταυτόχρονα, εντάθηκε η ανισομετρία στην ανάπτυξη και για χώρες που βρίσκονταν πιο κοντά στο σκληρό πυρήνα της ΕΕ, π.χ. την Ιταλία. Γίνεται όλο και πιο ορατή η απόκλιση συμφερόντων μεταξύ της Γερμανίας που ισχυροποιείται και της Γαλλίας, μαζί με τα υπερχρεωμένα κράτη της Νότιας Ευρώπης.
Οι Σύνοδοι Κορυφής της ΕΕ και οι εύθραυστοι συμβιβασμοί που εκφράζουν οι αποφάσεις τους δεν μπορούν να γεφυρώσουν ουσιαστικά αυτές τις αντιθέσεις, ούτε να εμποδίσουν την εκδήλωση νέας κρίσης.
Στο έδαφος της κρίσης αποκρυσταλλώνονται αλλαγές στο συσχετισμό δυνάμεων και οξύνονται οι αντιθέσεις ανάμεσα στα καπιταλιστικά κράτη και στα ιμπεριαλιστικά κέντρα, αναδιατάσσονται ιμπεριαλιστικές συμμαχίες,εντείνεται ο ανταγωνισμός για τον έλεγχο και το μοίρασμα αγορών, για τον έλεγχο ενεργειακών πηγών και ενεργειακών δρόμων.
Ιδιαίτερα στη νευραλγική περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου - Μέσης Ανατολής - Κασπίας - Βαλκανίων αυξάνεται ο κίνδυνος ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων και πολεμικών συγκρούσεων για το μοίρασμα του τεράστιου πλούτου των ενεργειακών αποθεμάτων της περιοχής. Στο χορό των οξυμένων ανταγωνισμών έχουν μπει οι ΗΠΑ, Γερμανία, Γαλλία, Βρετανία, Κίνα και Ρωσία, με κίνδυνο να επιδιώξουν τετελεσμένα με βίαιες ενέργειες, αμφισβητώντας και καταπατώντας κυριαρχικά δικαιώματα χωρών της περιοχής. Ολες οι αστικές τάξεις και οι ιμπεριαλιστικοί άξονες αποτελούν εχθρό για τα λαϊκά δικαιώματα, είτε με τη μορφή ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων όπως στη Λιβύη, είτε με συμφωνίες ιμπεριαλιστικής ειρήνης».
(Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ - «Ριζοσπάστης» 13/11/2011).
Αλλωστε οι δυο παγκόσμιοι πόλεμοι του 20ού αιώνα προαναγγέλθηκαν από οικονομικές κρίσεις, έγιναν για το μοίρασμα των αγορών. Να γιατί λέμε το κριτήριο των εργατών, των λαϊκών στρωμάτων απέναντι στα πολιτικά κόμματα είναι η στάση τους απέναντι στα μονοπώλια, την εξουσία τους, αλλά και απέναντι στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο.
Σήμερα ο λαός, καταλαβαίνοντας ότι τον χρεοκοπούν, πρέπει να σκέφτεται και να συνειδητοποιεί ότι μπορεί να υπάρχει οικονομία και χωρίς τους επιχειρηματίες, χωρίς την ιδιοκτησία τους, η ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής να ανήκει στο λαό. Οταν οι αστοί μιλούν για ανάπτυξη εννοούν την καπιταλιστική ανάπτυξη, με την πάμφθηνη εργατική δύναμη. Οταν μιλούν για οικονομία, εμείς πρέπει να ξέρουμε ότι η οικονομία δεν είναι ταξικά ουδέτερη. Η οικονομία είναι καπιταλιστική. Είναι οικονομία για τα συμφέροντα των μεγαλοεπιχειρηματιών και όχι για τα συμφέροντα των εργατών, των φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Μπορεί να μιλούν όλοι για τις συνέπειες στην οικονομία γενικά, αλλά εμείς πρέπει να ξέρουμε ότι μιλούν για συνέπειες στην καπιταλιστική οικονομία. Πρέπει να θυμόμαστε ότι και όταν υπήρχε ανάπτυξη, η ζωή των εργαζομένων συνεχώς χειροτέρευε και τώρα στην κρίση χειροτερεύει πιο γοργά.
Γι' αυτό οι εργαζόμενοι να μη σκέφτονται και να δέχονται ως φυσικό φαινόμενο τη σωτηρία της καπιταλιστικής οικονομίας, την ιδιοκτησία των επιχειρηματιών, την εξάρτησή τους απ' αυτούς, που αν σωθεί από την κρίση και το χρέος θα ζουν καλά και οι εργαζόμενοι. Είναι απάτη. Δεν πρέπει να αποδεχτούν την πολιτική που πασχίζει να σώσει τους επιχειρηματίες από την κρίση.
Η οικονομική κρίση του καπιταλισμού δείχνει ανάγλυφα ότι είναι το σύστημα σε παρακμή και πρέπει να ανατραπεί. Απασχολεί τους αστούς το ζήτημα της ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, το γεγονός δηλαδή ότι το ΚΚΕ προβάλλει τη θέση και καλεί την εργατική τάξη και τους συμμάχους της, κατακτώντας την εξουσία, να επιβάλουν κατάργηση των καπιταλιστών, κοινωνικοποίηση των βασικών μέσων παραγωγής, κεντρικό σχεδιασμό και εργατικό έλεγχο. Αυτός είναι και ο φόβος τους.
Λένε ότι η αστική πολιτική είναι μονόδρομος για την έξοδο από την κρίση σε όφελος όλων. Είναι ψέμα, γιατί είναι μονόδρομος για την έξοδο από την κρίση σε όφελος του κεφαλαίου, καταστρέφοντας την εργατική τάξη, τα φτωχά λαϊκά στρώματα. Είναι ψέμα, γιατί υπάρχει και άλλη λύση, άλλος δρόμος από το αδιέξοδό τους, σε όφελος των εργατών, του λαού. Τον αγώνα σ' αυτήν την προοπτική πάνε να αποτρέψουν. Και είναι ψέμα επίσης ότι η έξοδος από την κρίση σε όφελος του κεφαλαίου, η ανάπτυξη που επαγγέλλεται η κυβέρνηση, τα άλλα αστικά κόμματα, θα αυξήσουν μισθούς και συντάξεις, θα αυξήσουν το λαϊκό εισόδημα, θα επαναφέρουν όλες τις λαϊκές κατακτήσεις που αφαιρέθηκαν «νόμιμα». Αυτοί οι αντεργατικοί, αντιλαϊκοί νόμοι εφαρμόζονται ακριβώς γιατί δημιουργούν συνθήκες έντασης της εκμετάλλευσης, επομένως αν και όταν αρχίσει η ανάπτυξη, αυτές ίσως και χειρότερες εργασιακές συνθήκες θα επικρατούν. Η ανάπτυξη δε θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας, δε θα αντιμετωπίσει την ανεργία που θα μεγαλώνει, γιατί οι νέες επενδύσεις θα γίνουν σε τομείς και με τεχνολογία που με ακόμη λιγότερο εργατικό δυναμικό μπορεί να μεγαλώνουν η παραγωγή και τα κέρδη.
Υπάρχει επομένως άλλη πολιτική διέξοδος, άλλη λύση, άλλη ανάπτυξη σε όφελος της εργατικής τάξης, σε όφελος των φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Με εργατική εξουσία, λαϊκή οικονομία και αποδέσμευση από τη συμμετοχή σε ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς και ενώσεις, όπως π.χ. Ευρωπαϊκή Ενωση, ΝΑΤΟ κλπ.
Στο σοσιαλισμό, ο πλούτος θα ανήκει στο λαό, θα εντάσσεται στην ανάπτυξη της οικονομίας σε όφελός του. Αλλωστε, οι καπιταλιστές επενδύουν όπου βγάζουν κέρδη, παράγουν για το κέρδος. Αλλά η Ελλάδα διαθέτει ικανοποιητικό επίπεδο συγκέντρωσης μέσων παραγωγής, εμπορικού δικτύου και ορισμένο επίπεδο ανάπτυξης σύγχρονης τεχνολογίας. Διαθέτει έμπειρο και πολυάριθμο εργατικό δυναμικό, με βελτιωμένο μορφωτικό επίπεδο και εξειδίκευση και πολυάριθμο επιστημονικό δυναμικό. Διαθέτει αξιόλογες πλουτοπαραγωγικές πηγές, σημαντικά αποθέματα ορυκτού πλούτου (πετρέλαιο, ουράνιο, χρυσός, άλλα μέταλλα κλπ.), που είναι σημαντικό πλεονέκτημα για την παραγωγή βιομηχανικών και καταναλωτικών προϊόντων. Μπορεί να εξασφαλίζει επάρκεια στα είδη διατροφής για τις λαϊκές ανάγκες, αλλά και για το εξωτερικό εμπόριο. Διαθέτει δυνατότητες για παραγωγή σύγχρονων προϊόντων, μηχανών, εργαλείων και συσκευών. Από τη λεγόμενη εξωστρεφή οικονομία και ανοιχτή με την έννοια της ένταξης σε ιμπεριαλιστικές ενώσεις ο λαός μας έχει οδυνηρή πείρα στα χρόνια ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Το πραγματικό ζήτημα είναι επωφελείς για το λαό σχέσεις με άλλες χώρες και όχι για το κεφάλαιο. Μόνο μια λαϊκή εξουσία, που θα οικοδομεί τη λαϊκή οικονομία, μπορεί να κάνει όλα τα παραπάνω πράξη.
Το πραγματικό ερώτημα που τίθεται επειγόντως σήμερα είναι: Ανάπτυξη για ποιον; Για το λαό ή για τα μονοπώλια; Τα μονοπώλια, το κεφάλαιο επενδύουν σε πλουτοπαραγωγικές πηγές που θα βγάλουν γρήγορο κέρδος, ενώ, επιδιώκοντας το πλεονέκτημα της ανταγωνιστικότητας, θέλουν να αυξάνεται ολοένα ο βαθμός εκμετάλλευσης, για να αυξάνονται και τα κέρδη πιο γοργά.
Η πολιτική του ΚΚΕ για την ανάπτυξη βρίσκεται στην αντίπερα όχθη. Στο κέντρο της προσοχής αυτής της πολιτικής ανάπτυξης είναι οι πραγματικοί παραγωγοί του πλούτου, η εργατική τάξη, ο λαός.
Σήμερα, ο λαός έχει πολύ περισσότερους λόγους να εμπιστευθεί τις εκτιμήσεις του ΚΚΕ για το πού τραβάει η κατάσταση, για τη διέξοδο από την κρίση που συμφέρει το λαό. Να στηριχθεί με εμπιστοσύνη στο ΚΚΕ, να συμπαραταχθεί μαζί του στα άμεσα μέτωπα πάλης για την ανάπτυξη ενός ισχυρού εργατικού, λαϊκού και νεανικού κινήματος, που δίνει ελπίδα ότι θα παρεμποδίσουμε τα χειρότερα, θα δυσκολέψουμε να περάσουν νέα βάρβαρα μέτρα, θα ανατρέψουμε τον αρνητικό συσχετισμό δύναμης που επικρατεί στο Κοινοβούλιο, στα ηγετικά όργανα του κινήματος, ώστε ο λαός να ελπίσει ότι θα έλθουν καλύτερες μέρες. Οι καλύτερες μέρες δεν μπορούν να έλθουν, αν ο λαός, με εμπιστοσύνη στο δίκιο του, στην οργανωμένη δύναμη και παρέμβασή του, δεν βάλει ως σκοπό του να ανατρέψει την εξουσία των μονοπωλίων, να κατακτήσει τη δική του εξουσία. Δεν υπάρχουν αδιέξοδα, αρκεί ο λαός να αποφασίσει. Αρκεί ο λαός να μη διασπείρει την επιλογή του σε κόμματα που έχουν ευθύνη για τα λαϊκά βάσανα, που με τις επιλογές τους αποπροσανατολίζουν, εμποδίζουν τη χειραφέτηση από παραπλανητικά διλήμματα και εκβιασμούς.
Η σημερινή, κοινή κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ - ΝΔ - ΛΑ.Ο.Σ., υπό τον τραπεζίτη Λουκά Παπαδήμο, η οποία στηρίζεται από το κόμμα της Ντ. Μπακογιάννη, συγκροτείται και ανοιχτά μία άκρως εχθρική συμμαχία για το λαό, ένα μαύρο μέτωπο των αστικών κομμάτων του κεφαλαίου με αρχιμαέστρο την ΕΕ. Η συμμετοχή στο μαύρο μέτωπο και των ιδεολογικών απογόνων του δικτάτορα Μεταξά και των βασανιστών της Μακρονήσου, των προβοκατόρων του ΛΑ.Ο.Σ. επιβεβαιώνει, για άλλη μια φορά, ότι η σοσιαλδημοκρατική και η φιλελεύθερη αστική εκδοχή είναι σύμμαχοι με το ακροδεξιό τμήμα, γιατί είναι και αυτό συστατικό του αστικού πολιτικού συστήματος.
Στόχος τους δεν είναι να σώσουν το λαό, αλλά να τον υποτάξουν, να τον οδηγήσουν στο ακόμα χειρότερο σφαγείο με τη δανειακή σύμβαση και τα μνημόνια χρεοκοπίας.
Αυτή η κυβέρνηση γίνεται για να υπηρετήσει, να επιβάλει τα συμφέροντα του κεφαλαίου της Ελλάδας και των άλλων κρατών - μελών της ΕΕ και, σε συνθήκες κρίσης και ανταγωνισμού, να αντιμετωπίσει τους τριγμούς στην ΕΕ, στην Ευρωζώνη και τις δυσκολίες της αστικής τάξης στην Ελλάδα.
Η σύμπραξή τους, και σε κυβερνητικό επίπεδο, φανερώνει και το φόβο τους απέναντι στο λαό, τη χειραφέτηση και την οργάνωσή του.
Το ΚΚΕ, με τη δράση του, επιδιώκει να συμβάλει όσο γίνεται πιο πειστικά και αποτελεσματικά, ώστε όσο γίνεται μεγαλύτερο μέρος του λαού που υποφέρει να παραμερίσει κάθε φόβο, αίσθημα ανασφάλειας, δισταγμούς, πριν περάσουν ακόμα χειρότερα μέτρα και επιλογές. Να κατανοήσει ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος παρά η αντεπίθεση, η ρήξη και η ανατροπή. Η ανάπτυξη και όξυνση της ταξικής πάλης για ριζική αλλαγή, για την κοινωνική λαϊκή ευημερία, για την εργατική, λαϊκή εξουσία και οικονομία, είναι μονόδρομος. Η ρήξη και η αποδέσμευση από την ΕΕ και η πάλη για την Ελλάδα της εργατικής λαϊκής εξουσίας είναι μονόδρομος για την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα. Δε φτάνει να διεκδικείς καλύτερη ζωή, πρέπει να πάρεις την υπόθεση στα χέρια σου για να την κατακτήσεις.
Η κινητήρια δύναμη αντεπίθεσης και ανατροπής, είναι το εργατικό κίνημα, η ταξική πάλη καθώς και η συμμαχία του εργατικού κινήματος με το ριζοσπαστικό κίνημα των αυτοαπασχολουμένων, της φτωχής αγροτιάς, το ριζοσπαστικό κίνημα της νεολαίας και των γυναικών με γραμμή πάλης που η τελική της έκβαση στοχεύει στη λαϊκή εξουσία - οικονομία. Για να αποκτήσει αυτή τη δυνατότητα πριν απ' όλα το εργατικό κίνημα, και γενικότερα το λαϊκό, απαιτείται ανασύνταξη δυνάμεων, δηλαδή μαζικοποίηση - οργανωτικότητα - πολιτικοποίηση με βάση το σωματείο, τον κλάδο. Ριζική αλλαγή σε όλα τα όργανα του συνδικαλιστικού κινήματος, παραμερισμός και κοινωνική απομόνωση της εργατικής αριστοκρατίας, να καταδικαστεί στην πράξη ο κυβερνητικός - εργοδοτικός συνδικαλισμός, να δυναμώσει ο εργατικός, λαϊκός διεθνισμός. Αυτή η ανασύνταξη δε γίνεται αυθόρμητα παρά με τη συνειδητή δράση των μελών του ΚΚΕ και της ΚΝΕ. Η ισχυροποίηση του ΚΚΕ στην κοινωνία και στο πολιτικό επίπεδο αποτελεί προϋπόθεση για να διαμορφωθεί ισχυρή συμμαχία, με στόχο τη λαϊκή εξουσία και οικονομία.
Η αντεπίθεση, η ανάπτυξη και όξυνση της ταξικής πάλης απαιτούν μαζικές διαδικασίες από τα κάτω προς τα πάνω και αντίστροφα. Επιβάλλουν, οι εργαζόμενοι να μετέχουν ενεργά στην επιλογή μορφών πάλης, στην οργάνωσή τους. Απαιτούν επεξεργασμένα επιχειρήματα, μελετημένα μέτωπα συσπείρωσης, προσαρμοσμένα και εξειδικευμένα κατά χώρο και ταυτόχρονα να εξασφαλίζεται η ενιαιοποίηση της κατεύθυνσης σε πανελλαδικό επίπεδο. Η συμμετοχή σε όλη τη διαδικασία και διεξαγωγή του αγώνα με μαζικές διαδικασίες, με πνεύμα συλλογικότητας και πρωτοβουλίας, εξασφαλίζει αποτελεσματικότητα, υπερνίκηση κάθε πνεύματος αυτοσχεδιασμού και τυφλής αγανάκτησης. Τα βήματα που πρέπει να πραγματοποιεί το εργατικό κίνημα, η κοινωνική συμμαχία πρέπει να είναι μελετημένα, αποφασιστικά, να αξιοποιούν τη λαϊκή πρωτοβουλία, την επικαιρότητα, τις καμπές του αγώνα, να είναι με σαφήνεια και σταθερότητα ενταγμένα στην προοπτική της λαϊκής εξουσίας - οικονομίας.
Σήμερα, στη χώρα μας, υπάρχουν οι αντικειμενικές προϋποθέσεις για μια ριζικά διαφορετική οργάνωση της οικονομίας και της κοινωνίας, η οποία μπορεί να διασφαλίσει την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών που συνεχώς διευρύνονται. Βασικό χαρακτηριστικό της λαϊκής οικονομίας είναι η μετατροπή της ιδιοκτησίας του μεγάλου κεφαλαίου σε κοινωνική κρατική ιδιοκτησία. Σε αυτήν τη γραμμή ρήξης και ανατροπής της εξουσίας των μονοπωλίων, πρέπει να ανασυνταχθεί και να βαδίσει το λαϊκό κίνημα, για να βάλει τη σφραγίδα του την κατάλληλη στιγμή.
Στο σοσιαλισμό, ο πλούτος θα ανήκει στο λαό, θα εντάσσεται στην ανάπτυξη της οικονομίας σε όφελός του. Αλλωστε, οι καπιταλιστές επενδύουν όπου βγάζουν κέρδη, παράγουν για το κέρδος. Αλλά η Ελλάδα διαθέτει ικανοποιητικό επίπεδο συγκέντρωσης της παραγωγής μέσων παραγωγής, εμπορικού δικτύου και ορισμένο επίπεδο ανάπτυξης σύγχρονης τεχνολογίας. Διαθέτει έμπειρο και πολυάριθμο εργατικό δυναμικό, με βελτιωμένο μορφωτικό επίπεδο και εξειδίκευση και πολυάριθμο επιστημονικό δυναμικό. Διαθέτει αξιόλογες πλουτοπαραγωγικές πηγές, σημαντικά αποθέματα ορυκτού πλούτου, (πετρέλαιο, ουράνιο, χρυσός, άλλα μέταλλα, κλπ.), που είναι σημαντικό πλεονέκτημα για την παραγωγή βιομηχανικών και καταναλωτικών προϊόντων. Μπορεί να εξασφαλίζει επάρκεια στα είδη διατροφής για τις λαϊκές ανάγκες, αλλά και για το εξωτερικό εμπόριο. Διαθέτει δυνατότητες για παραγωγή σύγχρονων προϊόντων, μηχανών, εργαλείων και συσκευών. Από τη λεγόμενη εξωστρεφή οικονομία και ανοιχτή με την έννοια της ένταξης σε ιμπεριαλιστικές ενώσεις, ο λαός μας έχει οδυνηρή πείρα στα χρόνια ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Το πραγματικό ζήτημα είναι επωφελείς για το λαό σχέσεις με άλλες χώρες και όχι για το κεφάλαιο. Μόνο μια λαϊκή εξουσία που θα οικοδομεί τη λαϊκή οικονομία μπορεί να κάνει όλα τα παραπάνω πράξη.
Το ΚΚΕ καλεί το λαό να αγωνιστεί, για να γίνουν λαϊκή περιουσία τα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής στους κλάδους της μεταποίησης και γενικότερα της βιομηχανίας και του συγκεντρωμένου εμπορίου. Να δημιουργηθούν ενιαίοι αποκλειστικά κρατικοί φορείς στους κλάδους στρατηγικής σημασίας όπως της ενέργειας, των τηλεπικοινωνιών, των κατασκευών, των μεταφορών, της εξόρυξης. Να κοινωνικοποιηθούν η γη, οι μεγάλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις στον αγροτικό τομέα, να δημιουργηθούν συνεταιρισμοί φτωχών και μεσαίων αγροτών, ώστε να ξεπεραστεί το πρόβλημα της κατακερματισμένης χρήσης της γης.
Η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής θα απελευθερώσει μεγάλες αναξιοποίητες αναπτυξιακές παραγωγικές δυνατότητες που έχει σήμερα η Ελλάδα. Η Ελλάδα είναι πλούσια χώρα και μπορεί να μειώσει την εξάρτησή της από διεθνικούς μονοπωλιακούς ομίλους και ενώσεις σε κρίσιμους στρατηγικούς τομείς της οικονομίας. Προϋπόθεση γι' αυτό είναι η αξιοποίηση του εγχώριου παραγωγικού πλούτου απ' τον κεντρικό επιστημονικό σχεδιασμό της παραγωγής και γενικότερα της οικονομίας.
Μόνο ο κεντρικός σχεδιασμός της λαϊκής οικονομίας μπορεί να απελευθερώσει τις εγχώριες παραγωγικές δυνατότητες, γιατί έχει γνώμονα τη συνδυασμένη ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών. Στην εποχή του μονοπωλιακού καπιταλισμού δεν μπορεί να υπάρξει ανάλογος συνολικός μακροπρόθεσμος σχεδιασμός παρά μόνο τα στενά επιχειρηματικά σχέδια κάθε μονοπωλιακού ομίλου, για να διασφαλίσει τη μεγαλύτερη δυνατή κερδοφορία του. Μόνο η λαϊκή οικονομία μπορεί να εξαλείψει οριστικά την αναρχία της παραγωγής, τη ζούγκλα του ανταγωνισμού των μονοπωλιακών ομίλων για το μεγαλύτερο δυνατό κέρδος. Μπορεί να αξιοποιήσει και να κατανείμει σε αυτήν την κατεύθυνση το σύνολο του εργατικού δυναμικού της χώρας, εξαλείφοντας την ανεργία.
Δίπλα στα κοινωνικοποιημένα μέσα παραγωγής δημιουργείται ο παραγωγικός συνεταιρισμός για τη μικρή εμπορευματική παραγωγή.
Αξιοποιούνται τα νέα επιτεύγματα των τεχνολογιών και της επιστήμης, με στόχο τη μείωση του εργάσιμου χρόνου, τη διεύρυνση του ελεύθερου χρόνου, ώστε να επιτυγχάνεται η ανύψωση του πολιτιστικού - μορφωτικού επιπέδου, να κατακτάται η ικανότητα ουσιαστικής συμμετοχής στον έλεγχο της διοίκησης, στους θεσμούς της εξουσίας.
Καταργείται κάθε είδους ιδιωτική - επιχειρηματική δραστηριότητα σε τομείς όπως η Υγεία, η Πρόνοια, η Ασφάλιση, η Παιδεία, ο Πολιτισμός, ο Αθλητισμός.
Η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής παρέχει τη μοναδική δυνατότητα να διαμορφωθεί κεντρικός σχεδιασμός για την αξιοποίηση και κατανομή όλου του ανθρώπινου δυναμικού, για να εκμηδενισθεί η ανεργία.
Αυτό το σχεδιασμό και αυτή την κατανομή δεν την κατοχυρώνει ο μονοπωλιακός καπιταλισμός, αφού το κάθε μονοπώλιο μπορεί να προγραμματίσει κοντοπρόθεσμα, το πολύ μεσοπρόθεσμα, τον ατομικό του προγραμματισμό με κριτήριο το κέρδος σε συνθήκες γενικότερης καπιταλιστικής αναρχίας.
O κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας στηρίζεται στην αξιοποίηση όλων των αναπτυξιακών δυνατοτήτων της Ελλάδας, που αφορούν τις ανθρώπινες ανάγκες, χωρίς ανισομέρειες και μακριά από κάθε περιορισμό που προκύπτει από τη διαπλοκή της ελληνικής οικονομίας από την ιμπεριαλιστική ΕΕ και τους διάφορους μηχανισμούς τύπου τρόικας. Εξειδικεύεται κατά κλάδο και διακλαδώνεται κατά περιφέρεια της χώρας και κατά κατηγορία.
Ολοι οι εργαζόμενοι απολαμβάνουν ισότιμα, με βάση τις ανάγκες τους, ισότιμες υπηρεσίες δημόσιες και δωρεάν, Υγείας, Παιδείας, Πρόνοιας, Ασφάλισης, αναψυχής, προστασίας των παιδιών και υπερηλίκων, πολύ φτηνές υπηρεσίες (και σε ορισμένες περιπτώσεις δωρεάν) μεταφορών, τηλεπικοινωνιών, ενέργειας και ύδρευσης για λαϊκή κατανάλωση κλπ.
Διαμορφώνονται κρατικές κοινωνικές υποδομές που παρέχουν υψηλής ποιότητας κοινωνικές υπηρεσίες για την κάλυψη αναγκών που σήμερα αντιμετωπίζονται από το ατομικό και οικογενειακό νοικοκυριό (π.χ., εστιατόρια σε τόπους δουλειάς, σε σχολεία).
Παρέχεται σε όλα τα παιδιά προσχολικής ηλικίας δημόσια και δωρεάν υποχρεωτική προσχολική αγωγή. Εξασφαλίζεται αποκλειστικά δημόσια, δωρεάν γενική δωδεκάχρονη εκπαίδευση για όλους μέσα από έναν τύπο σχολείου με ενιαία δομή, πρόγραμμα, διοίκηση και λειτουργία, υλικοτεχνική υποδομή, ενιαία εκπαιδευμένο εξειδικευμένο προσωπικό. Εξασφαλίζεται αποκλειστικά δημόσια, δωρεάν επαγγελματική εκπαίδευση μετά τη γενική υποχρεωτική εκπαίδευση. Εξασφαλίζεται εγγυημένη δουλειά με βάση το επιστημονικό και επαγγελματικό αντικείμενο για όλους και όλες, πριν ακόμα πάρουν το πτυχίο τους.
Διαμορφώνεται αποκλειστικά δημόσιο και δωρεάν σύστημα Υγείας και Πρόνοιας.
Αξιοποιώντας τις εγχώριες αναπτυξιακές δυνατότητες, ο κεντρικός σχεδιασμός μπορεί να ξεπεράσει ανισομέρειες της ανάπτυξης περιφερειών στο εσωτερικό της χώρας. Ο κεντρικός σχεδιασμός θα διαμορφώσει εξειδικευμένα κατά κλάδο πλάνα παραγωγής και κατανομής των μέσων παραγωγής, της ενέργειας, των πρώτων υλών. Παράλληλα, θα διασφαλίζει τη βέλτιστη κλαδική συνεργασία που θα δίνει ώθηση στην ανάπτυξη κάθε περιφέρειας της χώρας, π.χ. εξόρυξη και καθετοποιημένη βιομηχανική παραγωγή, αγροτική παραγωγή, βιομηχανία τροφίμων και βιομηχανικών υλών.
Η αξιοποίηση της ναυτιλίας προς όφελος του λαού, με πλοία κοινωνικής ιδιοκτησίας, η αξιοποίηση της υποδομής και της τεχνογνωσίας των ελληνικών ναυπηγείων για την κάλυψη των αναγκών της ναυτιλίας, ειδικά των μεγάλων αναγκών ακτοπλοΐας και σύνδεσης των ελληνικών νησιών με σύγχρονα πλοία, αλλά και την κάλυψη αναγκών του πολεμικού ναυτικού, των κρατικών σιδηροδρομικών μεταφορών (βαγόνια ΟΣΕ) κ.ά.
Η ώθηση που θα δοθεί στην εγχώρια παραγωγή θα είναι πολλαπλάσια απ' τη σημερινή, αφού κίνητρό της θα είναι η συνδυασμένη ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών. Ας σκεφτούμε, για παράδειγμα, το ρόλο του ενιαίου κρατικού φορέα κατασκευών για την κάλυψη των αναγκών ποιοτικής, ασφαλούς λαϊκής στέγης, ανάπλασης συνοικιών, υλοποίησης έργων αντισεισμικής θωράκισης και αντιπλημμυρικής προστασίας, έργων υποδομής για τις μεταφορές, για κτιριακές υποδομές κοινωνικών υπηρεσιών, σχολεία, νοσοκομεία κλπ.
Παράλληλα, η λαϊκή εξουσία θα εξοικονομήσει σημαντικούς πόρους που σπαταλώνται σήμερα στο πλαίσιο της αστικής στρατηγικής για τη θωράκιση της ανταγωνιστικότητας και της εξουσίας των μονοπωλίων. Ενδεικτικά αναφέρουμε:
Την κατάργηση στρατιωτικών δαπανών για σχέδια του ΝΑΤΟ (π.χ. αποστολές στο Κόσσοβο, στο Αφγανιστάν).
Τη διαγραφή του δημόσιου χρέους, το οποίο δε χρωστούν οι εργαζόμενοι και το οποίο ξεπέρασε πλέον τα 340 δισ. ευρώ, ενώ αυξήθηκε κατά 41 δισ. ευρώ μόνο το 2010.
Την κατάργηση των πολύμορφων πακέτων κρατικής στήριξης των μονοπωλιακών ομίλων και των τραπεζών. Μόνο τη φοροδιαφυγή του μεγάλου κεφαλαίου και τις καταθέσεις ύψους 600 δισ. ευρώ στην Ελβετία αν σκεφτεί κανείς, μπορεί να κατανοήσει το μέγεθος του πλούτου που παράγεται στη χώρα και δεν αξιοποιείται σήμερα για την κοινωνική ευημερία.
H λαϊκή οικονομία δεν είναι συμβατή με τη συμμετοχή της χώρας στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις, όπως είναι η EE και το NATO. H λαϊκή εξουσία, ανάλογα με τις διεθνείς συνθήκες και τον περίγυρο της χώρας, θα επιδιώξει να αναπτυχθούν διακρατικές σχέσεις, με αμοιβαίο όφελος, ανάμεσα στην Ελλάδα και άλλες χώρες.
Η Ελλάδα της λαϊκής εξουσίας, οικονομίας, θα επιδιώξει να αξιοποιήσει κάθε ρωγμή αντίθεσης και ανταγωνισμού ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις για τη διαφύλαξη και ενίσχυση της λαϊκής εξουσίας, οικονομίας, της εδαφικής ακεραιότητας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας.
Η λαϊκή εξουσία θα στηριχθεί σε λαϊκούς θεσμούς που θα γεννήσει η πάλη και η πρωτοβουλία του εργατικού - λαϊκού κινήματος, θα αναδειχθούν, κατά συνέπεια, νέοι θεσμοί.
Βάση της λαϊκής εξουσίας θα είναι οι παραγωγικές μονάδες, οι τόποι εργασίας, στους οποίους θα ασκείται και ο εργατικός και κοινωνικός έλεγχος της διεύθυνσης. Mέσα από τις παραγωγικές κοινότητες θα εκλέγονται και θα ανακαλούνται όταν πρέπει οι εκπρόσωποι των εργαζομένων στα όργανα εξουσίας.
Η λαϊκή εξουσία θεσμοθετεί και παίρνει πρακτικά μέτρα ώστε να εξασφαλίζεται η άσκηση του εργατικού και γενικότερα κοινωνικού ελέγχου, η ανεμπόδιστη άσκηση κριτικής σε αποφάσεις και χειρισμούς που εμποδίζουν την ανάπτυξη και ενίσχυση της λαϊκής οικονομίας. Είναι ζωτική ανάγκη να καταγγέλλονται πάσης φύσεως και προέλευσης αυθαιρεσίες, γραφειοκρατία ή άλλα αρνητικά φαινόμενα.
Εκλέγεται από τα κάτω προς τα πάνω το ανώτατο όργανο εξουσίας με μη μόνιμους και ανακλητούς εκπροσώπους, που δεν πρέπει να ξεκόβονται από την παραγωγή. Οπου χρειάζεται γίνεται απόσπαση κατά τη διάρκεια της θητείας τους ανάλογα με τις συγκεκριμένες ανάγκες. Οι αντιπρόσωποι, όπως λένε σήμερα «βουλευτές», δεν έχουν κανένα ιδιαίτερο οικονομικό προνόμιο από τη συμμετοχή τους στα όργανα εξουσίας. Από το ανώτατο όργανο ορίζονται η κυβέρνηση, οι επικεφαλής των διαφόρων εκτελεστικής αρμοδιότητας τομέων (υπουργεία, διευθύνσεις, επιτροπές, κλπ.).
Αυτή την πολιτική πρόταση εξουσίας απευθύνει το ΚΚΕ στην εργατική τάξη και το λαό, την παλεύει, αλλά για να γίνει πράξη πρέπει να γίνει υπόθεση της εργατικής τάξης και των συμμάχων της. Αυτοί θα την επιβάλλουν. Και για την εγκαθίδρυσή της αξίζει κάθε θυσία στον αγώνα που θα είναι πολύ μικρότερη από τη θυσία που επιβάλλουν σήμερα τα μονοπώλια, καταστρέφοντας το λαό στις συνθήκες της οικονομικής καπιταλιστικής κρίσης. Είναι μονόδρομος.
Από τους ουτοπικούς σοσιαλιστές στο ΣΕΚΕ
Οι πρώτες σοσιαλιστικές ιδέες στην Ελλάδα άρχισαν να εμφανίζονται από Γάλλους πολιτικούς πρόσφυγες, οπαδούς του ουτοπικού σοσιαλιστή Σαιν Σιμόν, την εποχή του Οθωνα, με πιο σημαντικό τον Γουσταύο Εϊτχάλ. Ο Βασίλης Λάζαρης, στο έργο του «Οι ρίζες του Ελληνικού Κομμουνιστικού Κινήματος», αναφέρει σχετικά για τους «σαινσιμονιστές», όπως τους ονομάζει:
Μέσα στο ιδιαίτερα δυσμενές για την Αντιβασιλεία (σ.σ. ο Οθωνας, που τον έφεραν στην Ελλάδα μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια στις 27 Σεπτέμβρη 1931, ως ανήλικος ήταν τυπικά βασιλιάς, την εξουσία ασκούσαν οι τρεις αντιβασιλείς, Αρμανσμπεργκ, Μάουρερ και Εϊντεκ, έως τις 20 Μάη του 1935 που ενηλικιώθηκε) κλίμα που είχε τότε δημιουργηθεί στην Ελλάδα, άρχισαν την πολιτική δράση τους στο Ναύπλιο και σε άλλες περιοχές της χώρας ορισμένοι Γάλλοι πρόσφυγες, προσκαλεσμένοι από τον Ιωάν. Κωλέττη και κυνηγημένοι από τη γαλλική κυβέρνηση, εξαιτίας της ιδεολογίας τους. Επρόκειτο συγκεκριμένα για οπαδούς του σαινσιμονισμού (σ.σ. Σαιν Σιμόν, Γάλλος ουτοπικός σοσιαλιστής), ο οποίος προωθούσε τότε τις βασικές αρχές της γαλλικής αστικής Επανάστασης από αριστερότερες θέσεις, προπαγανδίζοντας την πλήρη εξαφάνιση κάθε ιδιοκτησίας που δεν αποτελούσε προϊόν εργασίας και επιζητώντας τη μετατροπή του κράτους, από μέσο κυριαρχίας και διοίκησης προσώπων, σε οργανωτή της παραγωγής και ρυθμιστή των πολιτικών και κοινωνικών πραγμάτων.
Ο πιο σημαντικός από τους Γάλλους σαινσιμονιστές, που έδρασαν εκείνη την εποχή στην Ελλάδα, υπήρξε ο Γουσταύος Εϊχτάλ, ο οποίος είχε φτάσει στη χώρα τον Οκτώβρη του 1833, εννιά μήνες μετά την άφιξη του Οθωνα, με σκοπό να προσπαθήσει να οικοδομήσει μια βιομηχανική κοινωνία «με επάρκεια αγαθών, φωτισμένη από την επιστήμη, όπου η αγάπη θα εμπόδιζε τον κοινωνικό αγώνα και τον πόλεμο και όπου κυρίαρχο θα ήταν το πνεύμα» (Γκ. Εϊτχάλ, «Οικονομική και κοινωνική κατάσταση στην Ελλάδα μετά την Επανάσταση», επιμέλεια Θ. Χ. Παπαδόπουλου, Αθήνα 1974, σελ. 9).
Μαζί με τον Φρ. Γκραλιάρ, οργανωτή της χωροφυλακής, και μερικούς άλλους σαινσιμονιστές, επιχείρησε να οργανώσει την Ελλάδα πάνω σε βάσεις που θεωρούσε ότι θα την καταστούσαν πραγματικά ανεξάρτητη χώρα, ενώ παράλληλα ανέπτυσσε μαζί με τους ομοϊδεάτες του μυστική πολιτική δράση μέσα από τη Σαινσιμονιστική Εταιρεία, της οποίας υπήρξε ηγέτης.
Τη μυστική, ωστόσο, δραστηριότητα του Εϊχτάλ και των συντρόφων του την πληροφορήθηκε ο Αρμανσμπεργκ, που ζήτησε στις 19 του Σεπτέμβρη 1834 από τον Κωλέττη, με το παρακάτω έγγραφο, τη λήψη μέτρων, αναφορικά με το θέμα που είχε προκύψει:
«Πληροφορούμεθα ότι πολλά μέλη της Σαινσιμονικής Εταιρείας συνέρχονται άνευ αδείας εις μυστικάς συνεδριάσεις. Η Γραμματεία οφείλει διά παντός τρόπου να εξιχνιάση το ατόπημα τούτο και να καταδιώξη τους ενόχους και τους συνενόχους αυτών κατά τα άρθρα 212, 216, 218, 220 (221 και 222) του Ποινικού Νόμου. Το αποτέλεσμα των ερευνών και χρείας τυχούσης των καταδιώξεων πρέπει να κοινοποιηθή εις ημάς εντός εξ ημερών από σήμερον.
Επειδή αι τάσεις της σαινσιμονικής αιρέσεως ταύτης ουδόλως συμφωνούν προς τας αρχάς του δικαίου και της νομιμότητος, κατά τας οποίας η ημετέρα πατρική στοργή θέλει να διέπωνται οι πιστοί ημών υπήκοοι, ουδέποτε ωφέλη να δοθή εις τους αιρετιστάς τούτους η άδεια τού να εξασκούν τα μηχανήματά των, ανάγκη δε να επιβλέπωνται αυστηρώς. Οι (δε) παραβάντες το άρθρον 12 του Ποινικού Νόμου, καθ' ην περίπτωσιν είναι ξένοι υπήκοοι, πρέπει να εξωσθούν αμέσως του ημετέρου κράτους». (στο ίδιο, σελ. 104). Η διάδοση λοιπόν των ιδεών του ουτοπικού σοσιαλισμού και η ανάλογη βεβαίως δράση ανησύχησαν την άρχουσα τάξη της Ελλάδας.
Ετσι, το πρόγραμμα του Εϊχτάλ δεν εφαρμόστηκε, ενώ, μετά την ενηλικίωση του Οθωνα και το διορισμό του Αρμανσμπεργκ ως πρωθυπουργού, ο Εϊχτάλ παραιτήθηκε από τη θέση του και επέστρεψε στη Γαλλία. Η επίδραση, όμως, του σαινσιμονισμού διατηρήθηκε σε έναν αρκετά πλατύ κύκλο διανοουμένων στην Ελλάδα, αλλά χωρίς να επηρεάσει τα λαϊκά στρώματα.
Μετά το 1860, μεγάλα ιστορικά και επαναστατικά γεγονότα, που αναδεικνύουν την εργατική τάξη στην αυτοτελή πολιτική ταξική δράση της, η οποία βάζει τη σφραγίδα της στις κοινωνικές εξελίξεις, όπως η δράση της «Διεθνούς Ενωσης Εργατών» που ιδρύθηκε από τους Μαρξ - Ενγκελς το 1864, η Παρισινή Κομμούνα το 1871, αλλά και οι μεγάλοι εργατικοί αγώνες στη Δυτική Ευρώπη και στην Αμερική (απεργία εργατών Σικάγου για το 8ωρο) επηρεάζουν τμήματα της εργατικής τάξης στην Ελλάδα, αλλά και ένα τμήμα αστών δημοκρατών διανοουμένων. Αποτέλεσμα αυτής της επίδρασης ήταν η έκδοση πολλών εφημερίδων και ταυτόχρονα η εμφάνιση των πρώτων σοσιαλιστικών ομίλων σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Ετσι ιδρύονται σοσιαλιστικοί όμιλοι στη Μυτιλήνη, στο Λαύριο, στη Σύρο, στην Κεφαλονιά, στην Πάτρα, στο Αίγιο, στην Αθήνα και τον Πειραιά. Πιο οργανωμένη και ανεπτυγμένη δραστηριότητα γύρω από τις σοσιαλιστικές ιδέες αναπτύσσεται το 1890, όταν ο Σταύρος Καλλέργης ιδρύει τον «Κεντρικό Σοσιαλιστικό Σύλλογο» στην Αθήνα, με παραρτήματα και σε άλλες πόλεις.
Ας δούμε όλες αυτές τις εξελίξεις, όπως περιγράφονται από τον Μ. Μ. Παπαϊωάννου στο έργο του «Η Παρισινή Κομμούνα και η Ελλάδα», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή»:
Από την εποχή των επιγόνων του Σαιν Σιμόν κάνει την εμφάνισή της στην Αθήνα η εφημερίδα με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Η Πρόοδος», που σημαίνει κατά κύριο λόγο βιομηχανία, για να προπαγανδίσει τις ιδέες του ουτοπικού σοσιαλισμού. Εισηγητής του ο Παναγιώτης Σοφιανόπουλος (1786-1856), γιατρός σπουδαγμένος στην Ιταλία και μετεκπαιδευμένος στο Παρίσι, αγωνιστής του 1821 και στέλεχος του λεγόμενου «γαλλικού» κόμματος του Ιωάν. Κωλέττη, γνωστός για τις στενές σχέσεις του με τον Λουδοβίκο Φίλιππο και τον Γκιζώ. Αργότερα στα 1848, ο Σοφιανόπουλος θα εκδώσει την άλλη εφημερίδα του «Νέοι Καιροί», τίτλος που εκφράζει την αποδοχή από τον εκδότη της των αρχών της «κοινωνικής δημοκρατίας» τωναστικοδημοκρατικών ευρωπαϊκών επαναστάσεων του 1848.
Ο όρος σοσιαλισμός χρησιμοποιείται για πρώτη φορά στην Ελλάδα από την «Εφημερίδα της Σμύρνης» και τους «Νέους Καιρούς» του Σοφιανόπουλου, στα 1849. Οι «Νέοι Καιροί» αναδημοσιεύουν από την «Εφημερίδα της Σμύρνης» του Σκυλίτση ένα άρθρο για τους σοσιαλιστές Φουριέ, Οουεν κ.λπ.
Οι όροι κομμουνιστής και κομμουνισμός χρησιμοποιούνται στα Εφτάνησα το 1858 για να χαρακτηρίσουν και κατηγορήσουν τον Ιωσήφ Μομφεράτο (1816-1888), από τους αρχηγούς του «Ριζοσπαστικού κόμματος»,δικηγόρο σπουδαγμένο στα πανεπιστήμια της Ιταλίας και της Γαλλίας - είναι στο Παρίσι το 1843 - μέλος του κερκυραϊκού Κοινοβουλίου επί αγγλικής κατοχής και της Ελληνικής Εθνοσυνέλευσης του 1864, μετά την παραχώρηση των Ιονίων νήσων στην Ελλάδα από την Αγγλία.
Κιόλας από τη δεκαετία 1840-1850 κυκλοφορούν στην Ελλάδα και στα Εφτάνησα οι ιδέες των Προυντόν, Μπλανκί, Μπακούνιν. Μάλιστα, καλλιεργείται παράλληλα και ο τρόμος για την κοινοκτημοσύνη. Το φθινόπωρο του 1848 έχει μεταφυτευτεί στην Ελλάδα ο τρόμος από τον κομμουνιστικό κίνδυνο της Ευρώπης.
Στα 1861 δημοσιεύεται στην αθηναϊκή εφημερίδα «Φως» του Σοφοκλή Καρύδη (εξαιρετική φυσιογνωμία της ελληνικής δημοσιογραφίας) κύριο άρθρο με τον τίτλο «Αναρχία». Το φύλλο κατασχέθηκε και ο αρθρογράφος Δήμος Παπαθανασίου φυλακίστηκε...
Στα 1870, που ξεσπάει ο γαλλο-γερμανικός πόλεμος, η Ελλάδα περνάει βαθιά πολιτική κρίση, οφειλόμενη στην αποτυχία της κρητικής επανάστασης (σ.σ. το 1866) και στην άσχημη πορεία των οικονομικών του κράτους...
Η Ελλάδα στα 1870 έχει πληθυσμό διπλάσιο από τον αρχικό (του 1830): 1.500.000. Διαθέτει η χώρα μια αστική τάξη του χωριού και της πόλης αρκετά δυναμική, που διεκδικεί να αναλάβει μόνη της την εξουσία. Πλάι της, η εργατική και υπαλληλική τάξη αυξαίνει τον αριθμό. Τα ναυπηγεία και το λιμάνι της Σύρας στο Αιγαίο απασχολούν εκατοντάδες εργάτες. Το ίδιο συμβαίνει με την εμπορική ναυτιλία. Ο αριθμός των ναυτεργατών ξεπερνά τις 20.000. Από ερειπιώνας που ήταν η Ελλάδα μετά την επανάσταση, στα 1870, εκτός από την Αθήνα, έχει άλλα δέκα τουλάχιστον επαρχιακά κέντρα, σωστές πόλεις.
Στους παραπάνω δείκτες θα πρέπει να προστεθούν οι φοιτητές, οι δημοσιογράφοι, οι εκπαιδευτικοί και άλλοι κλάδοι. Τούτη την κοινωνία τη χαρακτηρίζει ορμή για πρόοδο, για ταχύτερο εξευρωπαϊσμό της ζωής σε όλους τους τομείς, τη βιομηχανία, τη γεωργία, το εμπόριο, την εκπαίδευση, τα γράμματα. Η εξόρμηση της αστικής κοινωνίας περνάει σε μια νέα περίοδο από τούτη τη δεκαετία του περασμένου αιώνα...
Αποκτά ιδιαίτερη σημασία το γεγονός ότι στην επανάσταση της Κρήτης (σ.σ. 1866), παίρνει μέρος ο μπλανκιστής Γκούσταβ Φλουράνς (οπαδός του Μπλανκί, Γάλλου εργάτη από τους αρχηγούς στα οδοφράγματα της επανάστασης του 1848 και μετά της Κομμούνας στα 1871)... Η ελληνική κυβέρνηση ενοχλήθηκε από το φιλελληνισμό του Φλουράνς και δε δίστασε να απαγορεύσει μια διάλεξή του σε δημόσια αίθουσα και ακόμα να τον απελάσει από την Ελλάδα...
Ο αθηναϊκός Τύπος αντιμετωπίζει τα γεγονότα του εμφυλίου πολέμου (σ.σ. στη Γαλλία το 1871, που οδήγησε στην ανακήρυξη της Κομμούνας), χωρίς πολιτικές προκαταλήψεις, αναγράφει τις ειδήσεις με αντικειμενικότητα. Αλλωστε δεν είναι καθόλου προϊδεασμένος για φαινόμενα τέτοια, όπως η Κομμούνα. Ετσι, η Παρισινή Κομμούνα, η Διεθνής εταιρεία των εργατών, όταν αρχίζει η επανάσταση της 18 Μαρτίου, παρουσιάζεται με το αληθινό της πρόσωπο ή με τα στίγματα που οφείλονται στο γαλλικό και τον άλλο ξένο Τύπο. Η αλήθεια είναι πως αυτό δεν κρατάει πολύ. Οσο προχωρούν οι μέρες και το χάσμα ανάμεσα στους δύο κόσμους, του παρισινού προλεταριάτου από τη μια και από την άλλη της μεγαλοαστικής τάξης, που παραδίδεται στην κυβέρνηση των Βερσαλιών και προδίδει τη Γαλλία στους Γερμανούς καταχτητές, μεγαλώνει και βαθαίνει, τόσο και οι ελληνικές εφημερίδες τάσσονται καθαρότερα με την επανάσταση ή με την αντεπανάσταση. Τελικά, το σύνολο των εφημερίδων τάχθηκε εχθρικά στην Κομμούνα και μόνο μια ξεσπάθωσε και υπερασπίστηκε τις αρχές και τα πρόσωπα του πρώτου προλεταριακού κράτους στον κόσμο. Αυτή η εφημερίδα είναι το «Μέλλον» του Δήμου Παπαθανασίου...
Στα 1869 ο Γεώργιος Γλήνης (1831-1870) συμβάλλεται με το Δήμο Παπαθανασίου (1830-1878), δημοσιογράφο και εκδότη της εφημερίδας «Νέα Γενεά» (1862)... Από τις αρχές της δεκαετίας 1850-1860 αρχίζει να εργάζεται ως συντάχτης σε αθηναϊκές εφημερίδες και το 1859 εκδίδει δική του εφημερίδα, τον«Αγγελιαφόρο», με πρόγραμμα: «Πλήρης ισότης και πλήρης ελευθερία του ατόμου» (σ.σ. ο Παπαθανασίου).
Ο Παπαθανασίου, πριν ακόμα αποφασίσει να εκδώσει δική του εφημερίδα, είναι οπαδός του Προυντόν και γενικά του αναρχισμού. Στα 1861 δημοσίευσε το άρθρο με τον τίτλο «Αναρχία» στο «Φως» του Σοφ. Καρύδη.
Το 1869 κλείνει τη «Νέα Γενεά» και γίνεται συνιδιοκτήτης και συνδιευθυντής του «Μέλλοντος» του Γ. Γλήνη. Τον Οκτώβρη του 1870 πεθαίνει ο Γ. Γλήνης και ο Παπαθανασίου συνεχίζει μόνος του την έκδοση της εφημερίδας.
Ο Παπαθανασίου είναι γαλλόφιλος, αλλά και εχθρός του Ναπολέοντα του Γ` και γενικά της μοναρχίας και της απολυταρχίας. Χαιρετίζει την ανακήρυξη της δημοκρατίας στη Γαλλία, όμως δεν ανήκει στους οπαδούς της πρώτης κυβέρνησής της. Η έκρηξη της επανάστασης στο Παρίσι στις 18 Μαρτίου 1871 τον αιφνιδιάζει, είναι βέβαια περισσότερο από πολλούς άλλους έτοιμος να την επιδοκιμάσει...
Ενα μήνα ύστερα από την εγκαθίδρυση της Κομμούνας στο Παρίσι, το «Μέλλον» παίρνει θέση με το μέρος της επανάστασης και αρχίζει να την υπερασπίζεται από τις επιθέσεις και τις συκοφαντίες των αντιπάλων της με νευρώδη αρθρογραφία...
Η επανάσταση της Παρισινής Κομμούνας έδωσε την αφορμή να γνωριστούν μεταξύ τους οι οπαδοί του σοσιαλισμού και να σχηματίσουν κύκλους μαζί με άλλους, που η Κομμούνα τους έφερε κοντά στο σοσιαλιστικό κίνημα. Κάτι τέτοιο αποδείχνεται από την κυκλοφορία του «Μέλλοντος». Δεν επηρεάστηκε καθόλου από τις αστυνομικές επιθέσεις εναντίον του διευθυντή της και τις συκοφαντίες των άλλων εφημερίδων...
Με την πείρα από την ήττα της Κομμούνας και από τη χρόνια πολιτική κρίση της Ελλάδας, οι πρώτοι Ελληνες σοσιαλιστές κατέληξαν στην απόφαση να αναλάβουν πρωτοβουλία για να σχηματιστεί μια νέα πολιτική κίνηση, με συνεπείς δημοκρατικές αστικές αρχές, η οποία να προχωρήσει στην ίδρυση ενός δημοκρατικού κόμματος αρχών.
Αλλά δε θα φτάσει, ως το κλείσιμο του περασμένου αιώνα (σ.σ. του 20ού), στην ένωση σ' ένα πολιτικό κόμμα όλων των αριστερών δημοκρατικών και σοσιαλιστικών κινήσεων. Η σημαντικότερη κίνηση σ' αυτό το χώρο αντιπροσωπεύτηκε από τον πολυταξιδεμένο Κεφαλονίτη Παναγιώτη Πανά (1832-1894), οπαδό του Ιταλού αριστερού δημοκράτη Ματσίνι, που είχε πάρει μέρος και στις πρώτες συνεδριάσεις της Πρώτης Διεθνούς...
Οταν ξεσπά η Παρισινή Κομμούνα δεν αργεί να στείλει από τη Ρουμανία, όπου βρίσκεται, το μήνυμά του μέσα από την εφημερίδα «Μέλλον» του Δήμου Παπαθανασίου για τη σοσιαλιστική επανάσταση της Γαλλίας. Και στη Ρουμανία δεν έμενε αδρανής.
Για πρώτη φορά το 1865 στο Βελιγράδι καταστρώνονται σχέδια για τη συνεργασία των βαλκανικών λαών, για την εθνική και κοινωνική απελευθέρωσή τους. Ιδρύεται μυστική οργάνωση με το όνομα «Δημοκρατική Ανατολική Ομοσπονδία» (ΔΑΟ). Δημοσιογραφικό όργανό της η φιλελεύθερη σερβική εφημερίδα. Τα τμήματα της ΔΑΟ στις διάφορες χώρες ονομάζονταν «Κύκλοι». Στην Ελλάδα ιδρύθηκε μυστικός «Κύκλος» το 1868 από τον Παναγιώτη Πανά, που τότε είχε έρθει στην Ελλάδα. Είναι ο πρώτος στην Ελλάδα ρομαντικός σοσιαλιστής, εκδότης της πρώτης σοσιαλιστικής ελληνικής εφημερίδας «Εργάτης» της Κεφαλονιάς, το 1874. Ο παράνομος «Κύκλος» ιδρύει το 1876 το δημοκρατικό σύλλογο, που κάτω από τον τίτλο «Ρήγας» συγκεντρώνει την πλειοψηφία των αριστερών δημοκρατών. Η εφημερίδα «Εργάτης» έχει κιόλας πετύχει να φέρει στη Βουλή τονπρώτο σοσιαλιστή βουλευτή, το Ρόκο Χοϊδά, που γρήγορα γίνεται ο πόλος για την πρώτη αριστερή κοινοβουλευτική ομάδα με τον Φιλάρετο, Τιμ. Φιλήμονα κ.λπ...
Ο σπουδαιότερος πολιτικός σύλλογος, ύστερα από το «Ρήγα» της Αθήνας, ήταν ο σύλλογος της Πάτρας, που την 1η Μάη 1877 εκδίδει την εφημερίδα «Ελληνική Δημοκρατία», που κατατρόμαξε την υψηλή κοινωνία της τότε συμπρωτεύουσας και ανάγκασε τις καταδιωκτικές αρχές να την κατασχέσουν και να συλλάβουν τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου του ομώνυμου συλλόγου. Ηταν ένα από τα πιο ηχηρά συμβάντα στην Ελλάδα της δεκαετίας της Κομμούνας. Εφερε το ζήτημα στη Βουλή ο Ρόκος Χοϊδάς, ανοίχτηκε ζωηρή συζήτηση κατά την οποία εκφράστηκαν ενδιαφέρουσες απόψεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ελλάδα από τους αριστερούς δημοκράτες. Την κίνηση των αναρχικών της Πάτρας την υπερασπίστηκαν ο Χοϊδάς, ο Πανάς, ο Θόδωρος Κολοκοτρώνης, εγγονός του Γέρου του Μοριά, ο οποίος πλήρωσε και την εγγύηση για την αποφυλάκιση των κρατουμένων.
Η δεκαετία του 1870 υπήρξε αφετηρία γόνιμων εξελίξεων στην Ελλάδα. Αργότερα η κυριαρχία της αστικής ολιγαρχίας έριξε στη λησμονιά όλους αυτούς τους πρωτοπόρους της περιόδου, που φάνηκαν πριν από την αστική πνευματική αναγέννηση του 1880, αφού πρώτα τους διέλυσε και τους εξόντωσε με αστυνομικούς και δικαστικούς διωγμούς.
Το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα, στην Ελλάδα, η εργατική τάξη αρχίζει να συγκεντρώνεται στα πρώτα εργοστάσια που κάνουν την εμφάνισή τους μετά το 1870. Ετσι εμφανίζεται το βιομηχανικό προλεταριάτο. Μέχρι τότε, οι εργάτες ήταν διάσπαρτοι σε μαγαζιά, μικρές βιοτεχνίες, στα λιμάνια και τα εμπορικά πλοία και σε ελάχιστες εξορυκτικές μονάδες. Αυτή την εποχή οργανώνονται και τα πρώτα σωματεία και οι πρώτοι αξιόλογοι οργανωμένοι συνδικαλιστικοί εργατικοί αγώνες. Η πρώτη, βεβαίως, εργατική απεργία έγινε το 1826 από τους τυπογράφους του Ναυπλίου, αλλά σταθμός στην ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος ήταν η μεγάλη απεργία των μεταλλωρύχων του Λαυρίου το 1896 που πήρε τη μορφή της εξέγερσης.
Την ίδια περίοδο προς το τέλος του 19ου αιώνα αναπτύσσεται και η σοσιαλιστική φιλολογία, κυρίως μέσω εφημερίδων με έργα όπως του Μπέμπελ «Γυνή και Κοινωνισμός» (Γυναίκα και Σοσιαλισμός), του Βέλγου Λεβαλιέ «Ιστορία και θεωρία του Σοσιαλισμού» και το έργο του Μαρξ «Μισθωτή Εργασία και Κεφάλαιο». Στις αρχές του 20ού αιώνα, το 1907, κυκλοφορεί το πρώτο θεωρητικό έργο της ελληνικής σοσιαλιστικής φιλολογίας, το βιβλίο του Γ. Σκληρού (Γ. Κωνσταντινίδης) με τίτλο «Το Κοινωνικό μας ζήτημα», που έκανε την πρώτη προσπάθεια διερεύνησης των προβλημάτων της ελληνικής κοινωνίας με βάση τον ιστορικό υλισμό, προπαγανδίζοντας το αναπόφευκτο της πάλης των τάξεων σαν το μοναδικό παράγοντα της κοινωνικής προόδου. Στη συνέχεια, ο Κώστας Χατζόπουλος, που ενστερνίστηκε τις σοσιαλιστικές ιδέες στη Γερμανία, μεταφράζει το κλασικό ιστορικό έργο, «Το Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος» των Μαρξ - Ενγκελς, με τίτλο «Το Κοινωνιστικό Μανιφέστο» και αργότερα το έργο του Ενγκελς «Η εξέλιξη του σοσιαλισμού από ουτοπία σε επιστήμη», με τίτλο «Ο επιστημονικός και ουτοπικός σοσιαλισμός», ενώ αργότερα άρχισε να δημοσιεύει η εφημερίδα «Κοινωνισμός» αποσπάσματα από το «Κεφάλαιο» του Μαρξ. Το ελληνικό σοσιαλιστικό κίνημα μπαίνει πλέον στην περίοδο ωριμότητας, ανοίγοντας το δρόμο στο εργατικό κίνημα να γνωριστεί με την επιστημονική κοσμοθεωρία, πορεία την οποία διακόπτει βίαια ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος το 1914, στον οποίο παίρνει μέρος η Ελλάδα με την κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου, στο πλευρό των δυνάμεων της ΑΝΤΑΝΤ (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία κ.λπ.).
Την ίδια περίοδο το εργατικό κίνημα αναπτύσσεται, αφού γίνονται οι πρώτες προσπάθειες συνένωσης των σωματείων σε εργατικά κέντρα, ενώ το 1911 ιδρύεται η πρώτη Πανελλήνια Εργατική Ομοσπονδία. Είναι η πρώτη προσπάθεια συνένωσης της εργατικής τάξης σε ενιαία οργάνωση. Την ίδια περίοδο το αγροτικό κίνημα, κυρίως στη Θεσσαλία, αναπτύσσει τη δική του πάλη με τη συμβολή του Μαρίνου Αντύπα και με αίτημα την απαλλοτρίωση των τσιφλικιών.
Το 1911 συγκροτείται στην Αθήνα το Σοσιαλιστικό Κέντρο από τον Ν. Γιαννιό. Το Σοσιαλιστικό Κέντρο έχει δικό του πρόγραμμα και αρχές, με βάση τα διεθνή σοσιαλιστικά συνέδρια της Β' Διεθνούς. Σύμφωνα μ' αυτά, οι σκοποί και οι επιδιώξεις του είναι:
Η προώθηση των σοσιαλιστικών ιδεών στην Ελλάδα συνδυάζεται με την οργάνωση των εργατών σε συνδικάτα, τη διεκδίκηση σειράς μεταρρυθμίσεων που αφορούσαν την κατοχύρωση του δικαιώματος ψήφου και εκλογής σε άντρες και γυναίκες, την καθιέρωση του εκλογικού συστήματος της αναλογικής αντιπροσώπευσης, την αποχή από κάθε επιθετικό πόλεμο και την ένωση όλων των κρατών του Αίμου σε μια δημοκρατική Βαλκανική Ομοσπονδία. Την ίδια χρονιά (1911), με πρωτοβουλία πάλι του Γιαννιού, ιδρύθηκε το Σοσιαλιστικό Κέντρο Πειραιά.
Το 1912, στην Αθήνα ιδρύεται ο Σοσιαλιστικός Ομιλος της Ελληνικής Νεολαίας, από νέους εργάτες, και εκδίδει το δεκαπενθήμερο περιοδικό «Ανάστασις». Στόχος του ομίλου είναι η δημιουργία πανελλαδικού σοσιαλιστικού ομίλου νέων, και η προετοιμασία προπαγανδιστών για το σοσιαλιστικό αγώνα. Ο όμιλος αυτός εντάχθηκε στο Σοσιαλιστικό Κέντρο της Αθήνας του Ν. Γιαννιού, ενώ συνδέθηκε και με τη Διεθνή Σοσιαλιστική Νεολαία. Το 1912 ιδρύεται και ο Σοσιαλιστικός Ομιλος της Κέρκυρας, ενώ μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους συγκροτείται η Σοσιαλιστική Νεολαία Καβάλας που αναπτύσσει έντονη σοσιαλιστική προπαγάνδα και δράση στους καπνεργάτες.
Το 1914, ο Π. Δημητράτος ίδρυσε στην Αθήνα τη Σοσιαλιστική Εργατική Ενωση και το 1916 ιδρύθηκε ηΣοσιαλιστική Νεολαία της Αθήνας, με πρωτοβουλία του Δημοσθένη Λιγδόπουλου και των συμφοιτητών του Σπ. Κομιώτη, Φρ. Τζουλάτη και αδελφών Δούμα. Αυτή η οργάνωση έδινε έμφαση στις αρχές του επιστημονικού σοσιαλισμού και στην ανάγκη της διαφώτισης και οργάνωσης της εργαζόμενης νεολαίας. Εξέδιδε δε και την εφημερίδα «Εργατικός Αγών» που διηύθυνε ο Λιγδόπουλος.
Η Φεντερασιόν, σοσιαλιστική οργάνωση που δρούσε στη Θεσσαλονίκη και συσπείρωνε στις γραμμές της εκπροσώπους από εργάτες όλων των εθνικοτήτων της πόλης (Ελληνες Τούρκους, Εβραίους, Βούλγαρους) και είχε οργανώσει και καθοδηγήσει σημαντικούς εργατικούς αγώνες στη Μακεδονία, είχε συνειδητοποιήσει περισσότερο την ανάγκη οργάνωσης κόμματος της εργατικής τάξης της Ελλάδας. Ετσι πήρε την πρωτοβουλία της σύγκλησης, τον Απρίλη του 1915 στην Αθήνα, της πρώτης Πανελλαδικής Σοσιαλιστικής Συνδιάσκεψης,στην οποία συμμετείχαν αντιπρόσωποί της και αντιπρόσωποι της Σοσιαλιστικής Ενωσης, των Σοσιαλιστικών Κέντρων του Πειραιά, του Βόλου, της Κέρκυρας και της Μυτιλήνης, καθώς και των εφημερίδων «Αβάντι» (Θεσσαλονίκης) και «Οργάνωσις».
Η Συνδιάσκεψη κατέληξε σε μια σειρά διακηρύξεις για τα δικαιώματα της εργατικής τάξης και την ανάγκη ίδρυσης δικού της κόμματος, αλλά δεν πήρε καμιά άλλη αξιόλογη απόφαση. Ανέθεσε, όμως, στη Σοσιαλιστική Ενωση να συγκαλέσει το ιδρυτικό συνέδριο του Σοσιαλιστικού Κόμματος, στο οποίο έπρεπε να πάρουν μέρος όλες οι σοσιαλιστικές οργανώσεις της Ελλάδας.
Υπήρχαν, όμως, έντονες αντιπαραθέσεις μεταξύ σοσιαλιστικών οργανώσεων, οι οποίες και συνεχίστηκαν. Ο Γιαννιός, μάλιστα, δημοσίευσε πύρινα άρθρα κατά της Φεντερασιόν. Αλλά η εμπλοκή της Ελλάδας στον πόλεμο και η ανάγκη για την αποκατάσταση της ειρήνης, ιδιαίτερα μετά την αστικοδημοκρατική επανάσταση του Φλεβάρη του 1917 στη Ρωσία, επέδρασαν στο σχετικό ξεκαθάρισμα των απόψεων ανάμεσα στις σοσιαλιστικές οργανώσεις και στην παραπέρα πολιτική ωρίμανση πολλών απ' αυτές.
Τον Ιούνη του 1917 πραγματοποιήθηκε νέα Σοσιαλιστική Συνδιάσκεψη στην Αθήνα, η οποία αποφάσισε τη συγχώνευση του Σοσιαλιστικού Κέντρου και της Σοσιαλιστικής Ενωσης σε ενιαία οργάνωση με την ονομασία Σοσιαλιστικό Τμήμα των Αθηνών. Αποφάσισε, επίσης, τη σύγκληση, το Δεκέμβρη της ίδιας χρονιάς, συνεδρίου του πολιτικού κόμματος του ελληνικού προλεταριάτου. Οι διαφωνίες, όμως, εξακολουθούσαν να υπάρχουν, ιδιαίτερα ανάμεσα στο Σοσιαλιστικό Κέντρο και τη Φεντερασιόν. Εδώ πρέπει να τονίσουμε τις προσπάθειες της εφημερίδας «Εργατικός Αγών», με επικεφαλής τον Δημοσθένη Λιγδόπουλο, στην πάλη για την υπερνίκηση των διαφωνιών.
Η Οχτωβριανή Επανάσταση στη Ρωσία επιδρά αποφασιστικά στην επιτάχυνση των διαδικασιών και την ωρίμανση της ανάγκης ίδρυσης κόμματος του προλεταριάτου. Στα τέλη του 1918 επαναλήφθηκαν στην Αθήνα οι εργασίες της Δεύτερης Σοσιαλιστικής Συνδιάσκεψης, στην οποία πήραν μέρος, εκτός από τους αντιπροσώπους της Φεντερασιόν, της Σοσιαλιστικής Εργατικής Ενωσης της Αθήνας και της Σοσιαλιστικής Οργάνωσης του Πειραιά, οι Σοσιαλιστικές Ενώσεις του Βόλου και της Κέρκυρας. Το Σοσιαλιστικό Κέντρο του Γιαννιού δεν προσκλήθηκε να πάρει μέρος, γιατί, με τη συνεργασία του με την κυβέρνηση του Βενιζέλου, ακολούθησε ανοιχτά διασπαστική πολιτική.
Η Συνδιάσκεψη αποφάσισε να συνέλθει τον Οκτώβρη της ίδιας χρονιάς συνέδριο, με σκοπό την ίδρυση πολιτικού κόμματος της εργατικής τάξης.
Τον Αύγουστο του 1918 πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα εργατική Συνδιάσκεψη, με σκοπό την προετοιμασία της σύγκλησης Πανελλαδικού Εργατικού Συνεδρίου για τη συνένωση των συνδικαλιστικών οργανώσεων της εργατικής τάξης και την ίδρυση κεντρικού συνδικαλιστικού οργάνου.
Το Πανελλαδικό Εργατικό Συνέδριο άρχισε τις εργασίες του στην Αθήνα στις 21 του Οκτώβρη (3 του Νοέμβρη) του 1918 και τις συνέχισε στον Πειραιά με τη συμμετοχή 182 αντιπροσώπων που εκπροσωπούσαν τα 214 από τα 320 εργατικά σωματεία, με 65.000 μέλη από το συνολικό αριθμό των 80.000 οργανωμένων εργατών. Τον κύριο ρόλο στη διοργάνωση του Συνεδρίου έπαιξε το Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης. Τα Εργατικά Κέντρα της Αθήνας και του Πειραιά βρίσκονταν κάτω από την επιρροή του κόμματος των Φιλελευθέρων. Επιδίωξή τους ήταν να παρασύρουν το εργατικό κίνημα στο δρόμο του ρεφορμισμού και της ταξικής συνεργασίας.
Υστερα από έντονη και σκληρή ιδεολογική αντιπαράθεση, το Συνέδριο, με ψήφους 158 (σε σύνολο 180), 21 κατά και 1 λευκό, υιοθέτησε την αρχή της πάλης των τάξεων και του μαχητικού αγώνα των εργατών και υπαλλήλων - μακριά από κάθε αστική κηδεμονία - και τις δίκαιες διεκδικήσεις του.
Ηταν το αποφασιστικό βήμα για την ενότητα δράσης της εργατικής τάξης, προάγγελος της ίδρυσης πολιτικού κόμματος της εργατικής τάξης.
Λίγες μέρες μετά το εργατικό συνέδριο και την ίδρυση της ΓΣΕΕ, συνήλθε το 1ο Πανελλαδικό Σοσιαλιστικό Συνέδριο, το ιδρυτικό Συνέδριο του ΣΕΚΕ. Το ιδρυτικό Συνέδριο του ΣΕΚΕ (ΚΚΕ) ήταν το πιο σημαντικό ιστορικό γεγονός της εποχής, γιατί μπήκε το θεμέλιο της ανάπτυξης της συνειδητής ταξικής πάλης για την εκπλήρωση του ιστορικού ρόλου της εργατικής τάξης.
Πηγές:
1. «Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, 1918-1949, τ. 1ος», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή»
2. «Σαράντα χρόνια του ΚΚΕ, 1918-1958, επιλογή ντοκουμέντων», «Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις»
3. Βασίλη Λάζαρη: «Οι ρίζες του Ελληνικού Κομμουνιστικού Κινήματος», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή»
4. Μ. Μ. Παπαϊωάννου: «Η Παρισινή Κομμούνα και η Ελλάδα», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου