Τετάρτη 31 Αυγούστου 2011

Εκδηλώσεις παρουσίασης του «Μανιφέστου»









Συνεχίζεται με εκδηλώσεις σε γειτονιές η προσπάθεια που έχει ξεκινήσει από τις αρχές του καλοκαιριού η ΚΝΕ για την πλατιά διακίνηση στη νεολαία του Μανιφέστου του Κομμουνιστικού Κόμματος. Μια προσπάθεια που κορυφώνεται στις εκδηλώσεις του Φεστιβάλ της ΚΝΕ.
«Το μικρό αυτό βιβλιαράκι αξίζει ολόκληρους τόμους», έγραφε ο Λένιν, «με το πνεύμα του ζει και κινείται ως τα σήμερα όλο το οργανωμένο προλεταριάτο του πολιτισμένου κόσμου». Με τα απλά του λόγια, με το φλογερό του πνεύμα, περιγράφει μέσα στις σελίδες του τους νόμους εξέλιξης της κοινωνίας, την ανάπτυξη του καπιταλιστικού συστήματος, αλλά και της τάξης που θα γίνει ο νεκροθάφτης του, της εργατικής τάξης. Μιλάει για την κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας από το προλεταριάτο.
Το έργο αυτό των Μαρξ - Ενγκελς είναι απόλυτα επίκαιρο, καθώς η εξέλιξη της οικονομικής κρίσης φανερώνει ακόμα περισσότερο τα όρια του καπιταλιστικού συστήματος και βάζει ακόμα πιο επιτακτικά το καθήκον στην εργατική τάξη να παλέψει για την κατάκτηση της εξουσίας, με την καθοδήγηση του Κόμματός της του ΚΚΕ. Σε αυτό το πλαίσιο, οι Οργάνωση Αττικής της ΚΝΕ παίρνει πρωτοβουλίες με εκδηλώσεις βιβλιοπαρουσίασης του «Μανιφέστου του Κομμουνιστικού Κόμματος» για την προβολή και διάδοσή του.
Οι εκδηλώσεις θα γίνουν στους εξής χώρους:
Σήμερα Πέμπτη: Συνδικάτο ΟικοδόμωνΗλιούπολης στις 8 μ.μ.
Αύριο Παρασκευή: Στέκι Κολωνού στις 7 μ.μ.
Σάββατο 3 Σεπτέμβρη: Ν. Ιωνία στο Δημοτικό Οργανισμό Νεολαίας και Αθλησης στις 6 μ.μ. Στα γραφεία της ΚΟ Βύρωνα στις 7 μ.μ., στα γραφεία της ΚΟ Μπραχαμίου στις 7 μ.μ. και στη Ν. Σμύρνη στις 7 μ.μ.
Κυριακή 4 Σεπτέμβρη: Στέκι Νεολαίας και Εργαζόμενων στα Πατήσια στις 7 μ.μ. Στα γραφεία της ΚΟ Πειραιά στις 12 το μεσημέρι. Στα γραφεία της ΚΟ Καλλιθέας στις 7 μ.μ.
Τετάρτη 7 Σεπτέμβρη: Αιγάλεω.
Σάββατο 10 Σεπτέμβρη: Μαρούσι.
Κυριακή 11 Σεπτέμβρη: Ιλιον.


Τρίτη 30 Αυγούστου 2011

Η ΤΡΙΧΡΟΝΗ ΕΠΟΠΟΙΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΑΔΑΣ Ανεκτίμητο κεφάλαιο της επαναστατικής πάλης στην Ελλάδα


Αύγουστος 1949. Είναι ο μήνας που έχει καταγραφεί στην ιστορία του λαϊκοδημοκρατικού κινήματος στην Ελλάδα ως μήνας της τελικής αναμέτρησης του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) και του στρατού του καθεστώτος της πλουτοκρατίας, του στηριγμένου στον αγγλικό και στη συνέχεια στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό. Μιας αναμέτρησης που έληξε με ήττα του ΔΣΕ και συντεταγμένη υποχώρηση των δυνάμεών του. Η τελική σύγκρουση ξεκίνησε στις 2 Αυγούστου και ολοκληρώθηκε στις 30 του ίδιου μήνα. Ετσι έληξε ο εμφύλιος πόλεμος και η τρίχρονη εποποιία του ΔΣΕ, για τη λαϊκοδημοκρατική αναγέννηση της Ελλάδας.
Για το ζήτημα της εξουσίας
Ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας (ΔΣΕ) έχει αποτελέσει μέχρι σήμερα και συνεχίζει να αποτελεί βασικό στόχο κατασυκοφάντησης από τις κάθε λογής αντιδραστικές δυνάμεις της χώρας. Τα όσα γράφτηκαν και γράφονται από τους νικητές του 1949 επιβεβαιώνουν απόλυτα την ορθότητα και το βαθύτερο νόημα της φράσης του Λένιν ότι: «Δεν είναι δυνατόν να υπάρξει "αμερόληπτη" κοινωνική επιστήμη σε μια κοινωνία χτισμένη πάνω στην ταξική πάλη».
Αυτή η ελεεινή προπαγάνδα κατασυκοφάντησης του ΔΣΕ αποτελεί ένα από τα πιο προσφιλή όπλα της αστικής τάξης στις συνθήκες του ιμπεριαλισμού, ιδιαίτερα δε μετά την αντεπανάσταση, προκειμένου να στείλει στο πυρ το εξώτερον την ταξική πάλη της εργατικής τάξης και, προπαντός, την πολιτική πάλη για το ζήτημα της εξουσίας. Προκειμένου να φρενάρει όσο γίνεται την κοινωνική απελευθέρωση και την κατάργηση της εκμετάλλευσης και την κίνηση της Ιστορίας προς τα μπρος. Αλλωστε, η εποχή του ιμπεριαλισμού είναι εποχή της άκρατης αντίδρασης, των πολέμων, αλλά και της σοσιαλιστικής επανάστασης. Και το ξέρουν καλά οι κεφαλαιοκράτες. Με τη συκοφαντική προπαγάνδα κατά της λαϊκοεπαναστατικής δράσης του ΔΣΕ, επιδιώκουν ιδιαίτερα να τσακίσουν τη συνείδηση της νεολαίας, που έλκεται από κάθε τι το προοδευτικό, που μπορεί να ασπαστεί τις επαναστατικές ιδέες και να συμμετέχει στον αγώνα για ένα κομμουνιστικό μέλλον.
Ετσι προσπάθησαν και προσπαθούν να μπολιάσουν τις λαϊκές και νεανικές συνειδήσεις με τον αντικομμουνισμό και να σβήσουν από τις μνήμες τα ιδανικά και τις αξίες της πάλης για κοινωνική απελευθέρωση, που είχαν θεριέψει κατά την εποχή του εμφυλίου πολέμου, αλλά και νωρίτερα, και είχαν φλογίσει τις καρδιές των Ελλήνων.
Ο ένοπλος αγώνας και ο εμφύλιος πόλεμος ήταν αγώνας για την εξουσία. Ζήτημα το οποίο δε σταμάτησε να απασχολεί την πλουτοκρατία και τα κόμματά της, ούτε στην περίοδο της γερμανικής κατοχής, όπως απασχολούσε επίσης και την εργατική τάξη και τους συμμάχους της. Ουσιαστικά σ' όλη την πορεία του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα και ανεξάρτητα από το γεγονός ότι δε βρισκόταν σε πρωτεύουσα θέση των εξελίξεων, αντικειμενικά κρινόταν το «ΠΟΙΟΣ - ΠΟΙΟΝ», στο ζήτημα της εξουσίας.
Η ταξική πάλη ανάμεσα στην άρχουσα τάξη της Ελλάδας, από τη μια πλευρά, και στην εργατική τάξη και στ' άλλα λαϊκά στρώματα, από την άλλη, διεξαγόταν ασίγαστα ακόμη και σ' αυτήν την περίοδο. Και αυτό εκφράστηκε τόσο κατά την περίοδο της Κατοχής, με τη διαπάλη για τη συγκρότηση της κυβέρνησης μετά την απελευθέρωση, όσο και μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς ιμπεριαλιστές.
Υπήρχε, επίσης, και ένα άλλο βασικό χαρακτηριστικό. Στον εθνικοαπελευθερωτικό πόλεμο ηγήθηκε η εργατική τάξη με τους συμμάχους της. Και στη μεταπελευθερωτική πορεία της Ελλάδας αυτό το γεγονός έβαζε τη σφραγίδα του, αφού ήδη από την περίοδο της κατοχής, στην Ελλάδα, άρχισε να οργανώνεται μια νέα λαϊκή εξουσία. Το έπος του ΕΑΜ δεν ήταν μόνο η εθνική απελευθέρωση, αλλά και η δημιουργία των φύτρων της λαϊκής εξουσίας στην Ελλάδα. Που μπορεί, βεβαίως, να μην αγκάλιαζε τα τότε αστικά κέντρα, αλλά στην υπόλοιπη Ελλάδα είχε ήδη τη δική της δράση με τα όργανα λαϊκής αυτοδιοίκησης, τα λαϊκά δικαστήρια, αλλά και κυβέρνηση, την ΠΕΕΑ. Είχε ακόμη το δικό της λαϊκό στρατό, τον ΕΛΑΣ και την πλειοψηφία του ελληνικού λαού συσπειρωμένη στο ΕΑΜ.
Αλλά και μετά την ήττα του κινήματος το Δεκέμβρη του 1944 και την υπογραφή στην απαράδεκτη Συμφωνία της Βάρκιζας, ο συσχετισμός δυνάμεων είχε αλλάξει, αλλά δεν είχε ανατραπεί ολοκληρωτικά σε βάρος των λαϊκών δυνάμεων.
Να σημειώσουμε επίσης ότι το πιο σημαντικό αποτέλεσμα του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου ήταν οι θεμελιακές αλλαγές στον παγκόσμιο συσχετισμό των δυνάμεων. Η Σοβιετική Ενωση, λόγω του αποφασιστικού ρόλου που είχε διαδραματίσει στη συντριβή του φασισμού και στην απελευθέρωση των ευρωπαϊκών λαών, βγήκε από τον πόλεμο με εξαιρετικά ενισχυμένο το κύρος της και με διευρυμένη την επιρροή της. Συνέβαλε, παράλληλα, στην απόσπαση από τον καπιταλισμό μιας σειράς χωρών στην Ευρώπη, αλλά και στην Ασία που ακολούθησαν πολύ γρήγορα το δρόμο του σοσιαλισμού, καθώς και στην άνοδο του εργατικού κινήματος στις καπιταλιστικές χώρες και του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος που οδήγησε στην κατάρρευση του αποικιοκρατικού συστήματος.
Η απόφαση των Αγγλων για εισβολή στην Ελλάδα
Σύμφωνα με τα απομνημονεύματα του Τσόρτσιλ, η ιδέα της αγγλικής επέμβασης στην Ελλάδα γεννήθηκε το καλοκαίρι του 1943, στη διάρκεια της Συνάντησης στο Κεμπέκ του Καναδά του Βρετανού πρωθυπουργού και του Αμερικανού Προέδρου Ρούσβελτ, οι οποίοι είχαν διαπιστώσει πως η θέση του ΕΑΜ για φιλολαϊκές και σύμφωνα με τη θέληση του ελληνικού λαού μεταπελευθερωτικές εξελίξεις είχαν κερδίσει σημαντικές θέσεις και ο αστικός πολιτικός κόσμος αδυνατούσε να χειραγωγήσει τις εξελίξεις. Οπως έγραφε σχετικά ο ίδιος ο Τσόρτσιλ: «Σκέφτηκαν στην αρχή ότι ήταν υποχρεωμένοι να επέμβουν στις εσωτερικές υποθέσεις της Ελλάδας τη στιγμή της απελευθέρωσης». Και όπως σημείωνε στις 29 Σεπτέμβρη του 1943, είχε θεωρηθεί απαραίτητη η αποστολή στην Ελλάδα 5.000 Βρετανών στρατιωτών, «εάν οι Γερμανοί την εγκαταλείψουν με θωρακισμένα αυτοκίνητα και πυροβόλα». Σε σχετικό, εξάλλου, τηλεγράφημα προς τον υπουργό των Εξωτερικών Αντονι Ιντεν, το Νοέμβρη του 1943, τόνιζε ότι «θα έπρεπε το χτύπημα, για να είναι αποφασιστικό, να καταφερθεί κατά του ΕΛΑΣ την κατάλληλη στιγμή».
Η απόβαση στρατού των Αγγλων στην Ελλάδα δεν εξυπηρετούσε κανέναν απολύτως στρατηγικό ή τακτικό σκοπό στη διεξαγωγή του πολέμου κατά της Γερμανίας. Το γεγονός αυτό το ομολόγησε άλλωστε και ο Τσόρτσιλ με την ακόλουθη δήλωσή του στις 8 Δεκέμβρη 1944, στη Βουλή: «Τα αγγλικά στρατεύματα πραγματοποίησαν εισβολή στην Ελλάδα, η οποία δεν υπαγορευόταν από πολεμική αναγκαιότητα, επειδή η κατάσταση των Γερμανών στην Ελλάδα από καιρό είχε καταστεί απελπιστική» («Τάιμς του Λονδίνου», 9 Δεκέμβρη 1944).
Ο Τσόρτσιλ ήρθε σε συνεννόηση και με τη γερμανική κυβέρνηση, προκειμένου να διευκολυνθούν σ' αυτό το σκοπό. Συμφώνησαν, λοιπόν, ν' αφεθούν ανενόχλητα τα γερμανικά στρατεύματα κατά την αποχώρησή τους από την Ελλάδα και σε αντάλλαγμα να παραχωρήσουν οι Γερμανοί στους Εγγλέζους τη Θεσσαλονίκη.
Το γεγονός αυτό περιέγραψε χαρακτηριστικά ο Αλμπερτ Σπέερ, υπουργός της Πολεμικής Βιομηχανικής Παραγωγής του Χίτλερ («Η τρίχρονη εποποιία του ΔΣΕ 1946-1949», σελ. 36, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή»).
Ο αστικός πολιτικός κόσμος
Η αστική προπαγάνδα στην ολομέτωπη επίθεσή της στο ΚΚΕ χρησιμοποιεί τη θέση του ΕΑΜ και του ΚΚΕ για αποχή από τις εκλογές το Μάρτη του 1946, ως στοιχείο που τεκμηριώνει ότι το ΚΚΕ επέλεξε το δρόμο της ένοπλης πάλης σε αντιπαράθεση με τις εκλογές. Τα ίδια λένε και οι οπορτουνιστές, προβάλλοντας την άποψη ότι η συμμετοχή στις εκλογές, αφενός θα απέτρεπε τον ένοπλο αγώνα και αφετέρου θα άνοιγε ο δρόμος για την «ομαλή δημοκρατική εξέλιξη», αφού θα εξέλεγε 100-120 βουλευτές.
Ο αστικός πολιτικός κόσμος μεθόδευσε τις εκλογές σε χρόνο και με τρόπο που θα έδινε αποτελέσματα συντριπτικά υπέρ των αστικών κομμάτων. Σε τέτοιου είδους εκλογές και ο «κεντρώος» Σοφούλης εμφανίστηκε αρχικά αντίθετος, αλλά στη συνέχεια συγκατένευσε.
Σε ποιες συνθήκες, όμως, έγιναν οι εκλογές; Εγιναν 14 περίπου μήνες μετά τη Βάρκιζα, μέσα σε πρωτοφανείς συνθήκες δολοφονικού οργίου και ωμής βίας σε βάρος των ΕΑΜιτών, ενώ 15 μήνες από την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας, ο αιματηρός απολογισμός ήταν: «Φόνοι: 1.289. Τραυματίες: 667. Βασανισμοί: 31.632. Φυλακισμένοι: 8.624, ενώ καθ' όλον το έτος ξεπερνούσαν τις 30.000. Απόπειρες φόνων: 509. Συλληφθέντες: 84.931. Βιασμένες γυναίκες: 165. Λεηλασίες - καταστροφές: 18.767. Καταστροφές γραφείων: 667» (Στη δίνη του εμφυλίου», σελ. 440, εκδόσεις «Προσκήνιο»).
Ενώ ο Β. Μπαρτζιώτας προσθέτει στα παραπάνω: «Καταδιωκόμενοι: 100.000. Στη χώρα δρούσαν συμμορίες: 166 Παράνομα οπλοφορούντες συμμορίτες: 20.000» (Β. Μπαρτζιώτα: «Ο αγώνας του ΔΣΕ», σελ. 20).
Οι εκλογικοί κατάλογοι δεν είχαν ξεκαθαριστεί, διατηρούνταν ακόμη οι προπολεμικοί και με βάση αυτούς έγιναν οι εκλογές. Χώρια οι διπλοψηφίες και οι τριπλοψηφίες. Και τελικά, παρ' όλα αυτά, «στις εκλογές ψήφισαν μόνο 1.106.510 ψηφοφόροι, δηλαδή το 50% από τους 2.211.791 γραμμένους στους εκλογικούς καταλόγους. Κι όμως, η Επιτροπή του ΟΗΕ, ο οποίος είχε στείλει 1.200 παρατηρητές, ανακοίνωσε ότι το ποσοστό αποχής της Αριστεράς ήταν 9,3%! («Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ», τ. Α', σελ. 551).
Οσοι υποστηρίζουν, επομένως, ότι η συμμετοχή του ΕΑΜ στις εκλογές θα του έδινε τη δυνατότητα να εκλέξει 100 - 120 βουλευτές (σε σύνολο 354 τότε), είναι φανερό ότι βρίσκονται εκτός τόπου και χρόνου. «Αν θα ήθελε κάποιος να βγάλει ένα γενικό συμπέρασμα για τις επιλογές του ΕΑΜ και του ΚΚΕ εκείνη την περίοδο, θα έπρεπε να σημειώσει την αντιφατικότητα της πολιτικής τους. Ιδιαίτερα για το ΚΚΕ πρέπει να τονιστεί ότι εμμένοντας στις ειρηνικές μορφές πάλης και ταυτόχρονα προωθώντας διστακτικά τον ένοπλο αγώνα, είχε καταστεί δέσμιο των αντιφάσεων της πολιτικής του, με αποτέλεσμα πολλές φορές να μην προλαβαίνει τις εξελίξεις, να μην είναι προετοιμασμένο αρκετά, για να τις αντιμετωπίσει, ούτε ικανό να υπολογίζει με ακρίβεια το συσχετισμό δυνάμεων και τις διαθέσεις του αντιπάλου, για να επιλέγει κάθε φορά την ορθή τακτική, και τελικά να μην μπορεί να προσδιορίζει σωστά τα καθήκοντα της κάθε ιστορικής στιγμής και να αντιλαμβάνεται τον επείγοντα χαρακτήρα των εν λόγω καθηκόντων του με πληρότητα» («Η τρίχρονη εποποιία του ΔΣΕ», σελ. 181-182).
Ο μονόπλευρος εμφύλιος είχε, λοιπόν, αρχίσει πολύ πριν από τις εκλογές του 1946, αν υποτεθεί ότι σταμάτησε ποτέ. Οι ένοπλες συμμορίες των Σούρλα, Μαγγανά, Τσαντούλα, Βουρλάκη, Κατσαρέα, Καμαρινέα κ.ά., σε συνεργασία με τη Χωροφυλακή και το Στρατό οργίαζαν στην ύπαιθρο, ενώ οι περιβόητες «επιτροπές ασφάλειας» έστελναν κατά χιλιάδες στους τόπους εξορίας κομμουνιστές και άλλους ΕΑΜίτες. Χιλιάδες καταδιωκόμενοι υποχρεώθηκαν να πάρουν τα βουνά και να υπερασπιστούν τη ζωή τους με το όπλο στο χέρι.
Η 2η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (Φλεβάρης 1946) δεν αποφάσισε την άμεση μεταφορά του κέντρου βάρους της δράσης του Κόμματος στην ένοπλη πάλη. Αυτό το έκανε η 3η Ολομέλεια (Σεπτέμβρης 1947).
Οι ΗΠΑ σε δράση
Το 1947, οι ΗΠΑ πήραν στην Ελλάδα τη σκυτάλη από τους Αγγλους και αμέσως άρχισαν να εξοπλίζουν τον κυβερνητικό στρατό με σύγχρονα όπλα και πολεμικό υλικό κατάλληλο για «ορεινές επιχειρήσεις» και κυρίως όλμους, ορεινά πυροβόλα, ημιαυτόματα τηλεβόλα, εκτοξευτές ρουκετών και βόμβες Ναπάλμ.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος, μάλιστα, όχι μόνο δεν έκρυβε τότε, αλλά, αντίθετα, διαλαλούσε τους απώτερους σκοπούς της ωμής αμερικανικής επέμβασης στην Ελλάδα, τονίζοντας σχετικά:
«Διαλέξαμε την Ελλάδα (αλλά) και την Τουρκία, όχι γιατί χρειάζονται βοήθεια ή γιατί είναι λαμπρά υποδείγματα δημοκρατίας και ύπαρξης των τεσσάρων ελευθεριών, αλλά γιατί αποτελούν για μας τις στρατηγικές πύλες της Μαύρης Θάλασσας και της καρδιάς της Σοβιετικής Ενωσης» («Νιου Γιορκ Χέραλντ Τρίμπιουν», 6 Απρίλη 1947).
Σχετικά με αυτό το θέμα, είχε μιλήσει και ο Αμερικανός αρχιστράτηγος Σ. Τσάμπερλεν, ο οποίος είχε αναφέρει σε έκθεσή του ότι «ουσιαστικά ο αγώνας στην Ελλάδα ήταν απλώς μια φάση, σημαντική ωστόσο, στον παγκόσμιο αγώνα μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σοβιετικής Ενωσης». Αλλά και ο στρατηγός Δημήτριος Ζαφειρόπουλος επιβεβαίωνε τις προθέσεις των Αμερικανών με την ομολογία του ότι η ανάμειξή τους στα ελληνικά πράγματα δεν αποτελούσε «μόνον απλήν ηθικήν ενίσχυσιν, αλλά ενείχε την έννοιαν της προωθημένης προπομπού του αμερικανικού στρατού εις την Βαλκανικήν».
Η ανάμειξη των Αμερικανών ήταν παντού φανερή. Τις επιχειρήσεις στη Μουργκάνα τις κατηύθυνε προσωπικά ο στρατηγός Βαν Φλιτ, στις επιχειρήσεις του 1948, για την εφαρμογή του «Σχεδίου Κορωνίς» και τον Αύγουστο του 1949, για την εφαρμογή του «Σχεδίου Πυρσός» συμμετείχαν ανώτεροι Αμερικανοί αξιωματικοί του στρατού. Στα γραφεία της Ασφάλειας, στην Αθήνα, εξάλλου, ήταν εγκαταστημένος ο Αμερικανός αξιωματούχος Ρόμπερτ Ντρίσκαλ, που επέβλεπε στις συλλήψεις κομμουνιστών, αριστερών και άλλων πολιτών, ενώ ουσιαστικά τις μάχες ανάμεσα στον ΔΣΕ και στις υπέρτερες δυνάμεις του κυβερνητικού στρατού τις διηύθυναν Αμερικανοί αξιωματικοί, που είχαν τοποθετηθεί στις διοικήσεις των Μεραρχιών και αργότερα των Ταξιαρχιών. Οι εξουσίες στους Αμερικανούς είχαν δοθεί συγκεκριμένα από την ελληνική κυβέρνηση, όταν έφθασαν, τον Οκτώβρη του 1948 στην Αθήνα γι' αυτόν ακριβώς το λόγο, οι υπουργοί Στρατιωτικών Ρόαγιαλ και Εξωτερικών Μάρσαλ.
Οι Αμερικανοί, όμως, πρόσφεραν στις αντιδραστικές κυβερνήσεις της Αθήνας και μεγάλη οικονομική βοήθεια, που συνέβαλε στη δημιουργία ενός πανίσχυρου στρατού, που συνολικά αποτελούνταν από 150.000 στρατιώτες, 51.000 εθνοφύλακες, 14.000 πληρώματα πολεμικών πλοίων και 6.500 πληρώματα πολεμικών αεροπλάνων και προσωπικό αεροδρομίων. Στους αριθμούς, μάλιστα, αυτούς πρέπει να προστεθούν οι ΜΑΥδες, καθώς και 33.000 ένστολοι και μυστικοί αστυνομικοί.
Αυτές ήταν οι δυνάμεις εκείνες που νίκησαν, τελικά, το Δημοκρατικό Στρατό, του οποίου εντούτοις η δράση στα τρία χρόνια της ηρωικής και άνισης πάλης του υπήρξε επική.
Οι οπορτουνιστές
Από τις ήττες και τα λάθη του επαναστατικού κινήματος της χώρας μας οι οπορτουνιστές έβγαλαν εκείνα τα συμπεράσματα που ευνούχιζαν την ταξική πάλη. Αποσιώπησαν τα ουσιαστικά λάθη, ενώ απολυτοποίησαν ή μεγιστοποίησαν τη σημασία λαθών δευτερεύουσας σημασίας και χαρακτήρισαν ως λάθη σωστές πολιτικές ή στρατιωτικές ενέργειες του ΚΚΕ.
Από την άλλη μεριά, «στολίζουν» με σωρεία κοσμητικών επιθέτων την ηγεσία του ΚΚΕ, του ΚΚΣΕ, επώνυμα ηγετικά στελέχη πολλών κομμουνιστικών κομμάτων. Συνάμα, φροντίζουν να βγάζουν «λάδι» εκείνα τα στελέχη, που τα χνότα τους ταιριάζουν με τα δικά τους, παρότι αυτά τα στελέχη ήσαν στην ηγεσία του ΚΚΕ επί 10ετίες, άρα βαρύνονται κι αυτά με ευθύνες. Περιττό, βέβαια, να πούμε ότι αφήνουν τελείως στο απυρόβλητο ηγετικούς παράγοντες του EAM που συνεργάζονταν με το ΚΚΕ. Γι' αυτό και οι αναλύσεις τους είναι μεροληπτικές, αβαθείς και αντιεπιστημονικές...
Για του λόγου το αληθές, δεν έχουμε παρά να δούμε οι νεότεροι, που δε ζήσαμε προηγούμενα γεγονότα, την αντικομμουνιστική στάση των νεοσοσιαλδημοκρατών που από το ΚΚΕ προσχώρησαν στο «Συνασπισμό». Δεν έχουμε παρά να δούμε την ουρανομήκη αναίδεια απέναντι σε μια ματωμένη πορεία ενός ηρωικού κόμματος.
Ας προσέξουμε, όμως, συγκεκριμένα την αποκήρυξη του ΚΚΕ με βάση τις δικές τους ομολογίες.
Γράφει ο Λ. Κύρκος για το Δεκέμβρη του 1944: «Ο Δεκέμβρης ως πολιτική επιλογή ήταν θανάσιμο λάθος... Η αναμέτρηση του Δεκέμβρη θα οδηγούσε σε συντριβή, άρα έπρεπε σε κάθε περίπτωση να αποκλειστεί... Δεν έπρεπε να εμποδιστεί - από το ΚΚΕ - η πορεία προς την ομαλή διεξαγωγή των εκλογών, που έπρεπε να είναι ο σαφέστατος και αμετακίνητος στόχος... Εκείνο που τρόμαζε τους Εγγλέζους ήταν η μεγάλη συσπείρωση γύρω από το EAM, η πολιτική και μαζική του δύναμη... Η ελληνική αστική τάξη είναι αποφασισμένη να εξοντώσει τους κομμουνιστές... Οι Εγγλέζοι, και αν αποτύχαιναν να σύρουν στην παγίδα το EAM, πάλι θα έκαναν το παν για να εμποδίσουν την ομαλή πορεία προς τις εκλογές» («Ο σύγχρονος δεξιός οπορτουνισμός», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή»), σελ. 119, 128, 129, 130).
Μέσα σε λίγες γραμμές, υπάρχουν ένα σωρό αντιφάσεις που δείχνουν τα αδιέξοδα της οπορτουνιστικής σκέψης. Παράλληλα, παραγνωρίζονται βασικά ζητήματα.
Πρώτον, ότι ακριβώς η πολιτική της ομαλής δημοκρατικής εξέλιξης ήταν η πρόθεση και η πρακτική της τότε ηγεσίας του ΚΚΕ. Οταν η τέτοια πρακτική διακόπηκε το Δεκέμβρη (για να ξανασυνεχιστεί αμέσως μετά) αυτό έγινε αναγκαστικά και απροετοίμαστα, επειδή η σύγκρουση επιβλήθηκε.
Δεύτερον, ότι το βασικό πρόβλημα της τότε ηγεσίας του ΚΚΕ ήταν «η αδυναμία της να δει έγκαιρα και να συνδυάσει, σύμφωνα με τη μαρξιστική αντίληψη, το καθήκον της εθνικής απελευθέρωσης με την ταυτόχρονη αντιμετώπιση του προβλήματος της εξουσίας» (Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, τόμ. Α' , σελ. 500, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή»).
Το πρώτο λάθος απορρέει από το δεύτερο.
Στην ίδια λογική κινείται η επιχειρηματολογία και άλλων, τόσο για το Δεκέμβρη, όσο και για τον Εμφύλιο πόλεμο που και αυτός χαρακτηρίζεται από τον Λ. Κύρκο «μοιραίος», όπως και ο Δεκέμβρης.
«Για δύο κορυφαίες στιγμές της ταξικής πάλης ακούς τη λέξη "λάθος"! Το γιατί οδηγούνται σε αυτό το συμπέρασμα είναι φανερό. Αποτελεί απόρροια της γενικότερης επιλογής τους σε σχέση με το στρατηγικό στόχο τους. Για τον ίδιο λόγο μεγιστοποιούν το λάθος της αποχής του ΚΚΕ από τις βουλευτικές εκλογές του 1946. Το θεωρούν καθοριστικό για τις παραπέρα αρνητικές εξελίξεις, παραγνωρίζοντας το δολοφονικό όργιο κατά του ΚΚΕ και του ΕΑΜ αμέσως μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας (12.2.1945). Αλλά και ως προς την τελευταία, δεν είναι πάντα απόλυτα σαφείς όλοι τους. Τη θεωρούν λάθος - όπως και ήταν - ή όχι; Αν όχι, δε χρειάζονται τα δάκρυα για την παράδοση των όπλων του ΕΛΑΣ. Αν ναι, πώς συμβιβάζεται αυτό με την αντίληψή τους για πάση θυσία εμμονή στις εκλογικές διαδικασίες»; (Συλλογή κειμένων, που εκδόθηκε από τη «Σύγχρονη Εποχή» υπό τον τίτλο «Ο σύγχρονος δεξιός οπορτουνισμός»).
Ο ρόλος των κομμάτων του «Κέντρου»
Ενα από τα χαρακτηριστικά αυτής της περιόδου ήταν η προτίμηση της άρχουσας τάξης και των Αγγλοαμερικανών στα κόμματα του «Κέντρου» ως διαχειριστών της κυβερνητικής εξουσίας. Δεν ήταν τυχαία επιλογή.
Μ' αυτά τα κόμματα, αυξάνονταν οι αυταπάτες σε μικροαστικά στρώματα για τη δυνατότητα ομαλών και φιλολαϊκών εξελίξεων, δημιουργούσαν ρήγματα στη λαϊκή συμμαχία, ενισχύοντας τις συμμαχίες της άρχουσας τάξης.
Ας παρακολουθήσουμε τα γεγονότα και τις πολιτικές εξελίξεις της τότε περιόδου.
«Στην κυβέρνηση της λεγόμενης "εθνικής ενότητας" που προέκυψε από τη Συμφωνία του Λιβάνου, η πρωθυπουργία ανατέθηκε στον Γ. Παπανδρέου. Ο Παπανδρέου παρέμεινε πρωθυπουργός μέχρι το τέλος των μαχών του Δεκέμβρη 1944. Παρέμεινε για όσο διάστημα χρειάστηκε να γίνουν ο Λίβανος, η Καζέρτα και ο Δεκέμβρης. Και μετά, αφού δεν είχε πια να δώσει το ελάχιστο, ως πρωθυπουργός, αντικαταστάθηκε. Αλλά αντικαταστάθηκε από έναν άλλον "κεντρώο" παράγοντα: Τον Νικ. Πλαστήρα. Ο τελευταίος ήταν ίσως ο ιδανικότερος να συντελέσει στην παράδοση των όπλων από τον ΕΛΑΣ. Εχοντας, μάλιστα, ως υπουργό του των Εξωτερικών τον Ιωάννη Σοφιανόπουλο, επιφανή σοσιαλδημοκρατική προσωπικότητα, μπορούσε να οδηγήσει πιο ομαλά στη Συμφωνία της Βάρκιζας. Ηταν πιο ...φερέγγυοι, σε σύγκριση με άλλους, για την "πιστή τήρησή" της!
Οταν υπογράφτηκε και η Συμφωνία της Βάρκιζας, ήταν φανερό ότι τελείωνε και η θητεία της κυβέρνησης Πλαστήρα, που διήρκεσε σχεδόν τρεις μήνες. Και όντως, στις 7 του Απρίλη 1945, ο Πλαστήρας αποπέμφθηκε. Σχηματίστηκε η κυβέρνηση του ναυάρχου Πέτρου Βούλγαρη, την οποία στήριξε και το "Κόμμα των Φιλελευθέρων", για ν' αποσύρει τη στήριξη λίγο καιρό αργότερα και ν' αρχίσουν απανωτές και αποτυχημένες προσπάθειες σχηματισμού βιώσιμης κυβέρνησης που θα οδηγούσε τη χώρα σε εκλογές. Ηταν χαρακτηριστική και εδώ η επιμονή να δημιουργηθούν κυβερνήσεις με "κεντρώο" πρόσωπο. Τελικά, σχηματίστηκε κυβέρνηση υπό τον Θεμ. Σοφούλη και ανέλαβε τη διεξαγωγή των εκλογών βίας, νοθείας και αιματηρής τρομοκρατίας της 31ης του Μάρτη 1946.
Από τις εκλογές νικητής βγήκε το "Λαϊκό Κόμμα" του Κ. Τσαλδάρη με 55% των ψήφων! Αλλά η κυβέρνηση που σχηματίστηκε δεν υπήρξε μακρόβια, παρά την πλειοψηφία που είχε στη Βουλή. Μερικούς μήνες αργότερα, αφού πρόλαβε να κάνει το επίσης νόθο δημοψήφισμα επιστροφής του βασιλιά και να εντείνει τους διωγμούς κατά του ΕΑΜ και του ΚΚΕ με το περιβόητο Γ΄ Ψήφισμα, η κυβέρνηση του "Λαϊκού Κόμματος" αντικαταστάθηκε (!) από "κεντροδεξιά" υπό τον Δημ. Μάξιμο και με τη συμμετοχή των Γ. Παπανδρέου, Σοφ. Βενιζέλου κ.ά. Ωστόσο, κάτω από τη λαϊκή κατακραυγή έπεσε και η κυβέρνηση Μαξίμου.
Και τότε έσπευσαν ν' αποτρέψουν κίνηση του Κ. Τσαλδάρη να επανέλθει! Διορίστηκε κυβέρνηση των Σοφούλη - Τσαλδάρη, με πρωθυπουργό τον πρώτο, για να τα "βγάλει" πέρα στον εμφύλιο πόλεμο, να θέσει εκτός νόμου το ΚΚΕ, το ΕΑΜ, την ΕΠΟΝ, την Εθνική Αλληλεγγύη και να κλείσει το "Ριζοσπάστη" και τα άλλα κομματικά και ΕΑΜίτικα έντυπα». («Ο αστικός πολιτικός κόσμος», «Ρ», 16/1/2000).
Στα 1947, ο Εμφύλιος βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και διαρκεί έως τον Αύγουστο του 1949, που κατέληξε σε ήττα του κινήματος. Παρά την ήττα, όμως, ο αγώνας του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας ήταν δίκαιος, συνέχεια της ΕΑΜικής Αντίστασης και του Δεκέμβρη, ένας αγώνας που αποτελούσε μονόδρομο για το λαό και κορυφαία έκφραση της ταξικής πάλης στην Ελλάδα τον 20ό αιώνα.
«Ο αγώνας του ΔΣΕ ξεπήδησε και αναπτύχθηκε ως αποτέλεσμα της μεγάλης όξυνσης που πήρε η ταξική πάλη στην Ελλάδα. Και ήταν αγώνας δίκαιος, αντιιμπεριαλιστικός, διεθνιστικός. Εξέφραζε ανεκπλήρωτα λαϊκά οράματα, κόντρα στην επίθεση που εξαπέλυσαν κατά του ΕΑΜικού κινήματος, κατά του ΚΚΕ, τα συνασπισμένα αστικά κόμματα. Ηταν αγώνας ενάντια στους συμμάχους της εγχώριας αστικής τάξης, στην εγγλέζικη και στην αμερικανική στρατιωτικοπολιτική και οικονομική δύναμη, στα ψυχροπολεμικά "σχέδιο Μάρσαλ" και "δόγμα Τρούμαν".
Η τρίχρονη ηρωική εποποιία του ΔΣΕ αποτελεί ανεκτίμητο κεφάλαιο του λαϊκού απελευθερωτικού κινήματος της Ελλάδας, κεφάλαιο που καθαγιάστηκε με τη θυσία χιλιάδων και χιλιάδων αγωνιστών, ανδρών, γυναικών, νέων, που άλλοι δίνοντας τη ζωή τους και άλλοι τραυματίες και ανάπηροι, με το αίμα τους πότισαν κι έθρεψαν τις ρίζες μιας λαϊκοδημοκρατικής και σοσιαλιστικής Ελλάδας» («Το ΚΚΕ - Επίσημα Κείμενα», εκδόσεις ΣΕ, τόμος Ζ' σελ. 18).




Δευτέρα 29 Αυγούστου 2011

Κυριακή 28 Αυγούστου 2011

Η Προδιαγεγραμμένη απομάκρυνση του Διοικητή του Νοσοκομείου Μεσολογγίου



Το είδαμε και αυτό να γίνεται. Να πανηγυρίζουν συνδικαλιστές του νοσοκομείου Αγρινίου, γιατί ο διοικητής του νοσοκομείου Μεσολογγίου φεύγει. Σε μας βέβαια που είμαστε στο χώρο, δεν μας φαίνεται παράξενο. Εδώ και καιρό είχε αρχίσει μια κατασυκοφάντηση του διοικητή, με αποκορύφωμα αναφορά που έστειλαν στον Κο Λοβέρδο και την κοινοποίησαν παντού, από την 6η ΥΠΕ έως και σε όλους τους σχετικούς φορείς, που καταγγέλλουν το διοικητή ότι παρεμπόδιζε τη λειτουργία του Υπηρεσιακού Συμβουλίου. Εδώ για όσους δεν γνωρίζουν να πούμε ότι το Υπηρεσιακό Συμβούλιο είναι αυτό που αποφασίζει για τις μετατάξεις-αποσπάσεις-μεταθέσεις του προσωπικού. Τα δύο νοσοκομεία έχουν κοινό Υπ. Συμβούλιο, του οποίου η πλειοψηφία βέβαια πάντα είναι από το Αγρίνιο, αφού στις εκλογές που γίνονται για την εκλογή των μελών του, λόγω μεγαλύτερης δύναμης του νοσοκομείου Αγρινίου, ψηφίζονται πάντα πρόσωπα από το Αγρίνιο. Και βέβαια επειδή η κατάσταση είναι τέτοια αυτή τη στιγμή, αφού γίνεται πλέον ένας οργανισμός και για τα δύο νοσοκομεία στα πλαίσια των συγχωνεύσεων, σπεύδουν να τακτοποιήσουν τους δικούς τους ανθρώπους. Και είναι μια καλή ευκαιρία για κάποιους εργαζόμενους του νοσοκομείου μας που είναι από το Αγρίνιο, να πάρουν θέση εκεί.
Αυτό βέβαια θα απογυμνώσει ακόμη περισσότερο το ήδη αποδυναμωμένο νοσοκομείο μας. Ο διοικητής για μας βέβαια έπραξε το αυτονόητο. Να στηρίξει τη λειτουργία του νοσοκομείου που υπηρετεί. Και αν αυτό, η προτροπή δηλαδή να τηρούνται όλες οι νόμιμες διαδικασίες, αποτελεί παρέμβαση στο έργο τους τότε τι να πούμε.
Τώρα για αυτά που γράφουν στην αναφορά τους, ότι δηλαδή ο Διοικητής του νοσοκομείου Μεσολογγίου ξεσηκώνει τους εργαζόμενους για να κερδίσει την εύνοια τοπικών παραγόντων, ας το αφήσω ασχολίαστο. Οι εργαζόμενοι έχουν μάτια και βλέπουν ποιοι είναι αυτοί που κάθε φορά «τακτοποιούνται», όταν αλλάζουν οι κυβερνήσεις και κατά συνέπεια και οι διοικητές.
Φαίνεται ξεκάθαρα πλέον τι διοικητή θέλουν. Και δεν μιλάμε μόνο για τους «ημέτερους» συνδικαλιστές αλλά και για το ίδιο το Υπουργείο, αφού εκ του αποτελέσματος μπορούμε να κρίνουμε. Όχι κάποιον ο οποίος θα προσπαθεί να βελτιώσει τις συνθήκες, αλλά κάποιον ο οποίος θα είναι αρεστός και θα υποκύπτει εύκολα στις όποιες «επιθυμίες».
Κατά κοινή ομολογία και των ίδιων των εργαζομένων, ο Κος Νικολόπουλος έκανε πολλές προσπάθειες, έβαλε σε κάποια τάξη τα οικονομικά του νοσοκομείου, φρόντισε να προσληφθούν αρκετοί γιατροί, κατάφερε, παρά τις όποιες αντιδράσεις, να ξαναγυρίσουν υπάλληλοι που για χρόνια ήταν αποσπασμένοι, με εντολές άνωθεν, σε άσχετες με το νοσοκομείο υπηρεσίες, δεν έκανε διακρίσεις, και στις πρόσφατες αξιολογήσεις το νοσοκομείο μας αξιολογήθηκε θετικά.
Και αντί οι κύριοι αυτοί στις δύσκολες αυτές συνθήκες που περνάει ο χώρος της Υγείας, να έχουν σαν στόχο τους το πώς θα οργανώνουν τους εργαζόμενους να παλεύουν για Δωρεάν Δημόσιο Σύστημα Υγείας, αναλώνονται στο να εξυπηρετούν προσωπικά τους συμφέροντα.
Άλλωστε τι νόημα έχει να γράφουν στον υπουργό επί λέξει, «ότι σε καμιά περίπτωση δεν θα θέλαμε να σκεφτούμε ότι κοινός διοικητής και στα δύο νοσοκομεία θα είναι ο διοικητής του νοσοκομείου Μεσολογγίου», λίγες μέρες πριν παρθεί η απόφαση για τις τοποθετήσεις καινούργιων διοικητών;
Και ας μας απαντήσουν, τι τους νοιάζει ποιος θα είναι κάθε φορά Διοικητής; Το πρόβλημά τους είναι αυτό, ή οι τραγικές συνθήκες στις οποίες έχει περιέλθει ο χώρος της Υγείας, και για τους εργαζόμενους αλλά και γενικότερα για όλο το λαό;
Αλλά πάνω από όλα η καρέκλα.
Ωραίος συνδικαλισμός Κύριοι.

Νικολόπουλος Παναγιώτης
Νοσηλευτής στο Νοσοκομείο Μεσολογγίου.

Σάββατο 27 Αυγούστου 2011

Δισεκατομμύρια «αποζημίωση» στον δολοφόνο του Τσε



ΜΑΪΑΜΙ.--
Το αστρονομικό ποσό του 2,8 δισεκατομμυρίου δολαρίων επιδίκασε δικαστήριο της Φλόριντα σε έναν Κουβανό «εξόριστο» και πρώην πράκτορα της CIA, τον Γουστάβο Βιγιόλντο, στην αγωγή του κατά της κουβανικής κυβέρνησης για την «αυτοκτονία του πατέρα του» το Φεβρουάριο του 1959 στην Κούβα και την κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων της οικογένειάς του.
Πρόκειται για τη δεύτερη φορά που δικαστήριο των ΗΠΑ «δικαιώνει» τον Βιγιόλντο. Την πρώτην φορά που εκδικάστηκε η υπόθεση, στα τέλη Μάη του 2009, δικαστήριο του είχε επιδικάσει «αποζημίωση» 1,2 δισ. δολαρίων.
Ο Βιγιόλντο έφυγε από την Κούβα το 1959 και ήδη από το 1960 ήταν στο μισθολόγιο της CIA. Πήρε μέρος στην επιχείρηση του Κόλπου των Χοίρων ενώ σαν κύριος πράκτορας των ομάδων διείσδυσης και σαμποτάζ, πραγματοποίησε διάφορες τρομοκρατικές ενέργειες. Αργότερα πήρε μέρος στο Φορτ Μπένινγκ της Τζόρτζια, σε στρατιωτική εκπαίδευση, που έκανε ο Λουίς Ποσάδα Καρίλες μαζί με άλλους τρομοκράτες και πράκτορες της CIA, όπως οι Φέλιξ Ροδρίγες και ο Βορειοαμερικανός κουβανικής καταγωγής Χόρχε Μας Κανόσα.
Το 1967 στάλθηκε στη Βολιβία, σε αποστολή ενάντια στο αντάρτικο του Τσε, στη ζώνη της 4ης Μεραρχίας με έδρα το Καμίρι. Ηταν επικεφαλής της επιχείρησης καταδίωξης και συμμετείχε στις ανακρίσεις και τα βασανιστήρια των κρατουμένων. Καυχιόταν ότι είχε κλοτσήσει και χαστουκίσει το πτώμα του Τσε κι ότι είχε δώσει εντολή να του κόψουν τα χέρια, τα οποία ήθελε να μεταφέρει στο Μαϊάμι.
Εχει συντονίσει σχέδια απόπειρας δολοφονίας Κουβανών διπλωματικών υπαλλήλων στο Μεξικό το 1971 και σε άλλες περιπτώσεις, ενώ η δράση του τον «πήγε» το 1984 στην Ονδούρα, συντονίζοντας από εκεί ενέργειες των «Κόντρας» της Νικαράγουας.

Πύρινες πληγές στον αρχαιολογικό χώρο Καλυδώνος

Από την ανασκαφή του θεάτρου
Από τη μεγάλη φωτιά, που βρισκόταν, από προχτές, σε εξέλιξη στην περιοχή του Δήμου Μεσολογγίου, επλήγη μεγάλο μέρος του φυτικού κεφαλαίου του ελαιόφυτου αρχαιολογικού χώρου Καλυδώνος. Ωστόσο, τα μνημεία του χώρου (Λάφριο, Ηρώο, Θέατρο, οχύρωση) δεν υπέστησαν ζημιές σε ό,τι αφορά τα δομικά τους στοιχεία, καθώς η ΛΣΤ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟΤ είχε μεριμνήσει με την έναρξη της θερινής περιόδου για το σχολαστικό καθαρισμό αυτών και του άμεσου περιβάλλοντός τους.
Από τη χτεσινή αυτοψία διαπιστώθηκε ότι οι φθορές περιορίζονται μόνον σε λεπτό στρώμα αιθάλης που έχει επικαθίσει σε ελάχιστα τμήματα δόμων στο ναό του Απόλλωνος, στη στοά, στο ανάλημμα του ιερού της Αρτέμιδος και σε μικρό τμήμα του τείχους, με αποτέλεσμα να έχουν μαυρίσει επιφανειακά οι λίθοι. Φθορές επίσης υπέστη η περίφραξη του Ηρώου. Ηδη έχουν δρομολογηθεί από την ΛΣΤ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων η αποκατάσταση των υλικών φθορών (περίφραξη, πινακίδες) και ο καθαρισμός των λίθων.
Η αρχαία Καλυδώνα χρονικά τοποθετείται στην αρχή της προϊστορίας, περίπου την 3η χιλιετία π.Χ. και, σύμφωνα με τις μαρτυρίες που έχουμε, φτάνει μέχρι τους ύστερους Ελληνιστικούς χρόνους. Βρίσκεται στη θέση «Κούτραγα» πεντακόσια περίπου μέτρα από τα τελευταία σπίτια του Ανω Ευηνοχωρίου Αιτωλοακαρνανίας. Από τον Ομηρο, αναφέρεται με την ονομασία «πετρήεσσα». Σήμερα στο χώρο σώζονται: τμήματα του τειχικού περιβόλου, δίκλιτη στοά, καθώς και η ιερά οδός που οδηγεί στο λατρευτικό τέμενος των ναών της Λαφρίας Αρτέμιδας και του Απόλλωνα. Επίσης, ανατολικά της ιεράς οδού αποκαλύφθηκε θολωτός τάφος.
Η θέση της πόλης εντοπίστηκε, με βάση τις περιγραφές του Στράβωνα από δύο περιηγητές το 1805. Στη συνέχεια, ο λέκτορας κλασικών σπουδών του πανεπιστημίου της Ουαλίας Δρ. Ουίλιαμς Γούντσγουορθ μελέτησε και σχεδίασε λεπτομερείς χάρτες, οι οποίοι βοήθησαν 30 χρόνια αργότερα, το έτος 1824, τον αρχαιολόγο καθηγητή Κώστα Ρωμαίο και το Δανό ομόλογό του Fr. Doulsen να φέρουν στο φως όλα όσα ανασκάφτηκαν εκείνη την εποχή.
Απ' τις ανασκαφές έχουν βρεθεί αναρίθμητα αντικείμενα ανυπολόγιστης ιστορικής αξίας, τα οποία κοσμούν, δυστυχώς, τα ευρωπαϊκά μουσεία. Στο μουσείο μάλιστα του Λούβρου, υπάρχει ένα μεγάλο τμήμα που «φιλοξενεί» τα πιο όμορφα αγάλματα που βρέθηκαν στο χώρο της αρχαίας Καλυδώνας. Το ίδιο επίσης στα αρχαιολογικά μουσεία της Βαρκελώνης, των Βρυξελλών, του Αμστερνταμ και του Βερολίνου.
Την ευθύνη των σύγχρονων ανασκαφών έχει ο Δανός καθηγητής S. Dietz και η ομάδα του, που εδώ και αρκετά χρόνια με υπομονή, επιμονή συνεχίζουν τις ανασκαφικές εργασίες στο χώρο.

Αναδημοσίευση από Ριζοσπάστη.

Παρασκευή 26 Αυγούστου 2011

ΑΝΑΖΩΠΥΡΩΣΗ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ ΣΤΟ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ

                               Η φωτιά στο Μεσολόγγι όπως φαίνεται απ' την Πάτρα. 
                                Φωτογραφία του Νίκου Ψαθογιαννάκη.( BEST news)

       Η αναζωπύρωση της φωτιάς στο Μεσολόγγι έχει δημιουργήσει αποπνιχτική ατμόσφαιρα σε όλη την ευρύτερη περιοχή του δήμου ενώ η καταστροφή των ελαιώνων, των περιουσιών και του δάσους του Αη Συμιού που προηγήθηκαν τη νύχτα έχει γεμίσει με αισθήματα οργής κι αγανάκτησης τους δημότες. Σε δηλώσεις του ο Δήμαρχος Μεσολογγίου μιλάει για οργανωμένο σχέδιο εμπρηστών:


"Αντιμετωπίζουμε ένα οργανωμένο σχέδιο εμπρηστών.
Κι αυτό γιατί πριν από λίγο εκδηλώθηκαν τρεις ακόμη πυρκαγιές στα όρια του δήμου Μεσολογγίου και συγκεκριμένα στην Κατοχή, το Βαλτί και το Στρογγυλοβούνι, οι οποίες ευτυχώς αντιμετωπίζονται και δεν έχουν πάρει μεγάλες διαστάσεις. Παράλληλα σε πλήρη εξέλιξη είναι η πυρκαγιά στη γειτονική με το δήμο Μεσολογγίου, Άνω Βασιλική.
Για την αντιμετώπιση της κατάστασης έχει δοθεί εντολή στην αστυνομία να διαθέσουν όλες τις διαθέσιμες δυνάμεις τους για περιπολίες στις δασικές περιοχές του δήμου προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η δυνατότητα νέων εμπρηστικών πράξεων.
Στην όλη κατάσταση το ευχάριστο είναι ότι στο ΧΥΤΑ αντιμετωπίστηκε η πυρκαγιά και με τις πρώτες εκτιμήσεις πολύ σύντομα θα τεθεί και πάλι σε λειτουργία."

( Δήλωση στο Μessologhi News )

  Δυστυχώς οργανωμένα σχέδια των εμπρηστών υπάρχουν και κάθε χρόνο οι πολίτες τα γνωρίζουν από πρώτο χέρι. Εκείνα που απουσιάζουν παντελώς είναι τα οργανωμένα σχέδια της πολιτείας ενώ οι πολιτικές των κυβερνήσεων για την αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων διαχρονικά κινούνται σε τελείως λαθεμένες βάσεις κάτι για το οποίο ο κύριος Δήμαρχος, ως υπηρετών πιστά αυτές τις πολιτικές, έχει τεράστια ευθύνη.


ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ: Πύρινη κόλαση

<


Χιλιάδες ελαιόδεντρα, αρκετές αποθήκες και αγροικίες, άφησε πίσω της η μεγάλη φωτιά που ξέσπασε χθες το μεσημέρι στην περιοχή του Ευηνοχωρίου, και επεκτάθηκε πολύ γρήγορα, λόγω των δυνατών ανέμων, προς την περιοχή του Αράκυνθου. Κινδύνεψε να καεί ο οικισμός του Αγίου Θωμά καθώς η φωτιά έφτασε δίπλα στα σπίτια. Προληπτικά εκκενώθηκε το μοναστήρι του Άη Σημιού, και οι μοναχές μεταφέρθηκαν και φιλοξενούνται στο νοσοκομείο. Η φωτιά έκαιγε όλη τη νύχτα,αλλά αυτή τη στιγμή έχει περιορισθεί στο χώρο του ΧΥΤΑ, στον οποίο και προξένησε αρκετές ζημιές, με αποτέλεσμα να μην γίνεται σήμερα η αποκομιδή των σκουπιδιών. Ένα ελικόπτερο μαζί με επίγεια μέσα προσπαθούν από το πρωί να την θέσουν υπό έλεγχο.Ο δήμος Μεσολογγίου κηρύχτηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.



αναδημοσίευση από ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΔΡΩΜΕΝΑ

  


ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ Ν.Ε. ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΤΟΥ ΚΚΕ


ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΤΟ ΝΟΜΟ



Η Ν.Ε. Αιτ/νιας του ΚΚΕ επανειλημμένα είχε προειδοποιήσει  την κυβέρνηση μέσω ερώτησης στη βουλή, την  πυροσβεστική υπηρεσία με περιοδεία αλλά και το λαό του νομού για τις τεράστιες ελλείψεις στην πυροσβεστική σε υλικοτεχνικά μέσα και προσωπικό που  φτάνουν στο 40-50% έστω και με αυτούς τους απαρχαιωμένους οργανισμούς περασμένων δεκαετιών.

Ιδιαίτερα στο νομό μας με τεράστια έκταση, δασική και ορεινή, με οδικό δίκτυο δύσκολα προσβάσιμο.
Σοβαρές ελλείψεις στους 3 σταθμούς στον στόλο των πυροσβεστικών οχημάτων, οχήματα σε μεγάλο ποσοστό παλιά όχι αξιόπιστα μη κατάλληλα συντηρημένα βάζουν σε κίνδυνο την σωματική ακεραιότητα των πυροσβεστών.
Τα πυροφυλάκια σε όλο το νομό μένουν ακάλυπτα λόγω των μεγάλων ελλείψεων σε ανθρώπινο δυναμικό στην πυροσβεστική ν και είχε καταθέσει προτάσεις.
 Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ είναι υπόλογη γιατί δεν πήρε κανένα μέτρο πρόληψης. Η ηρωική δράση των πυροσβεστών και των κατοίκων δεν είναι  δυνατό να αναπληρώσει τα κενά στον συντονισμό πυρόσβεσης και τις ανεπάρκειες της πολιτικής προστασίας.
Το σχέδιο εμπρησμού και καταστροφής των δασών μπορούσε και έπρεπε να προβλεφθεί για να παρθούν τα αναγκαία μέτρα προστασίας των δασών και οργάνωσης της δασοπυρόσβεσης, ώστε οι συνέπειες να είναι όσο το δυνατόν μικρότερες.
Το ΚΚΕ είχε καταθέσει συγκεκριμένο πλαίσιο αντιμετώπισης των εμπρησμών με βασικά στοιχεία:
·                                 Συγκρότηση ενιαίου δημόσιου φορέα διαχείρισης της προστασίας της δασικής περιουσίας με συντονιστικά όργανα ανά νομό και δήμο - επιχειρησιακά κέντρα.
·                                 Μηχανισμό εκτίμησης των κινδύνων ανά περιοχή και ανάλογο σχεδιασμό.
·                                 Ανασυγκρότηση και αναβάθμιση των δυνάμεων της δασικής υπηρεσίας, συμβολή της πυροσβεστικής υπηρεσίας στην επιτήρηση των επικίνδυνων περιοχών με σύγχρονα τεχνικά μέσα.
·                                 Διάνοιξη δασικών οδών και αντιπυρικών ζωνών, συντήρηση των υποδομών πυρόσβεσης, διαμόρφωση εναλλακτικών χερσαίων - θαλασσίων οδών μαζικής διαφυγής.
·                                 Επαρκή εκπαίδευση των εμπλεκομένων φορέων.
·                                 Ενίσχυση των δυνάμεων υποδομής και μηχανικών μέσων πυροπροστασίας.
·                                 Τακτική ενημέρωση και εκπαίδευση των κατοίκων με ενημερωτικά προγράμματα για τον προβλεπόμενο σχεδιασμό της πυροπροστασίας.
·                                 Ενίσχυση του δυναμικού και της υποδομής του ΕΣΥ για την υποδοχή τραυματιών και προστασίας της δημόσιας υγείας σε περίπτωση μαζικής καταστροφής.
·                                 Επιτήρηση οδικών αξόνων που γειτνιάζουν ή οδηγούν στα δάση.
·                                 Σχέδιο αποτελεσματικής προφύλαξης των υποδομών ενέργειας και ηλεκτρονικών επικοινωνιών
Η κυβέρνηση ελέγχεται και οφείλει να απολογηθεί :
·                                 Για την απουσία συγκεκριμένου σχεδιασμού ανά δήμο και περιοχή και τα μεγάλα κενά στις διαδικασίες και τα όργανα συντονισμού.
·                                 Για τη μη χάραξη και δημιουργία αντιπυρικών ζωνών που προέκυψαν από τις αντιθέσεις των διαφόρων φορέων.
·                                 Για την αργοπορία στη διασφάλιση ικανών εναέριων πυροσβεστικών μέσων από το εξωτερικό.
·                                 Για τα μεγάλα κενά σε μόνιμους εξειδικευμένους δασοπυροσβέστες και σε επίγεια μέσα.
Είναι ανυπόστατες οι δικαιολογίες ότι οι ελλείψεις σε μέσα και προσωπικό οφείλονται στη γενικότερη έλλειψη χρημάτων. Πρόκειται για ταξική και πολιτική επιλογή, που απορρίπτει την έγκαιρη διάθεση μέσων, ώστε να υπάρξει και η ανάλογη προετοιμασία κατάσβεσης, τη στιγμή που είναι βέβαιο ότι πυρκαγιές θα υπάρξουν.
Το ΚΚΕ καλεί τους εργαζόμενους, τα λαϊκά στρώματα να παλέψουν για:
·        Να μετατραπεί σε δημόσια περιουσία η ιδιοκτησία των μεγάλων ιδιωτικών εκτάσεων στα βουνά και τα δάση.
·        Να συγκροτηθεί άμεσα ενιαίος δημόσιος φορέας προστασίας της δασικής περιουσίας με προτεραιότητες τη συγκρότηση συντονιστικών οργάνων, τη διάνοιξη αντιπυρικών ζωνών, την ενίσχυση της υποδομής πυρόσβεσης και την πρόληψη μονίμου προσωπικού δασοπυροσβεστών.
Διεκδικούμε
·        Να κηρυχτεί η περιοχή σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
·        Να επιστρατευθούν εναέρια μηχανήματα για την κατάσβεση των εστιών.
·        Να αποζημιωθούν πλήρως οι ζημιές της καταστροφής των καμένων εκτάσεων και οικογενειακών περιουσιακών στοιχείων και αγροτικών  υποδομών.
·        Άμεσα μέτρα για την προστασία των καμένων δασών από τη διάβρωση και τεχνικά έργα περιορισμού των συνεπειών της καταστροφής  από τις πλημμύρες.
·        Λεπτομερής, δεσμευτικός σχεδιασμός αναδάσωσης.
·        Άμεση πλήρωση των κενών οργανικών θέσεων στην πυροσβεστική και δασική υπηρεσία και στο ΕΣΥ, προσωπικό μόνιμο και όχι εποχιακό.
Για άλλη μία φορά τέθηκε εκ των πραγμάτων η ανάγκη της λαϊκής οργάνωσης και η σημασία της λαϊκής επαγρύπνησης και παρέμβασης. Βεβαίως, τέτοια λαϊκή οργάνωση μπορεί να υπάρξει μόνο σε συνθήκες που ο λαός βρίσκεται στην εξουσία, σε συνθήκες που το κράτος λειτουργεί για τα λαϊκά συμφέροντα και δεν είναι εχθρός τους. Αυτό έχει δοκιμαστεί και έχει δώσει ουσιαστικά αποτελέσματα πράξης και πείρας στις χώρες του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε.
Έχει ωστόσο μεγάλη σημασία να καλλιεργείται από τώρα η συλλογικότητα, η αλληλεγγύη και η λαϊκή οργάνωση που θα στηρίζεται στα συνδικάτα και σε άλλες μαζικές λαϊκές οργανώσεις. Μέσα από λαϊκές επιτροπές να οργανώσει την πάλη του για την υπεράσπιση των λαϊκών αναγκών,  των δασών, των περιουσιών του, της ίδιας του της ζωής.


ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΤΗΣ Ν.Ε. ΑΙΤ/ΝΙΑΣ ΤΟΥ ΚΚΕ

Εγκληματική ΝΑΤΟική σφαγή

Ωμή εγκληματική σφαγή του λαού της Λιβύης. Μάλλον άλλη μια ωμή, εγκληματική ΝΑΤΟική σφαγή ενάντια σε έναν λαό για να ικανοποιηθούν ιμπεριαλιστικές ορέξεις. Όλα τ’ άλλα είναι κυνισμός, υποκρισία και, το κυριότερο, ιμπεριαλιστική συνενοχή σε άλλο ένα έγκλημά τους. Ένα έγκλημα που σχεδίασαν από κοινού και τώρα είναι έτοιμοι πριν καλά καλά τελειώσουν την αποστολή τους να περάσουν στη μοιρασιά της λείας.
Αν οι λεγόμενοι «εξεγερμένοι» ήταν πραγματικά εξεγερμένοι, δηλαδή αν η σύγκρουση στη Λιβύη είχε πραγματικά ταξικά χαρακτηριστικά ενάντια στο καθεστώς Καντάφι, τότε η ιμπεριαλιστική επέμβαση θα ήταν εναντίον τους και όλοι μαζί θα στήριζαν με νύχια και με δόντια τον Καντάφι. Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς: Τις αγκαλιές του ΠΑΣΟΚ στην Ελούντα; Τη σκηνή του που στηνόταν και ξεστηνόταν στις κεντρικές πλατείες της Ιταλίας για να κλείνει ο Μπερλουσκόνι τις πετρελαϊκές συμφωνίες; Τον τρόπο επίσης που κατάπιαν οι Βρετανοί Εργατικοί την απελευθέρωση του Αλ Μπεγκράχι που τον κρατούσαν για την υπόθεση Λόκερμπι και αμέσως σχεδόν προχώρησαν οι εταιρίες τους σε συμφέρουσες συμφωνίες; Τη στάση του ίδιου του Καντάφι σε όλα τα ιμπεριαλιστικά εγκλήματα στην περιοχή του;
Έλα όμως που ο ιμπεριαλισμός είναι αγέλη από ζώα αχόρταγα που, για να λύσουν τις διαφορές τους στη μοιρασιά της λείας, δεν πρόκειται να υπολογίσουν το αίμα αθώων και μικρών παιδιών. Με πρώην συνεργάτες του Καντάφι, δηλαδή με τους ανθρώπους που έκαναν δουλειές έτσι κι αλλιώς όλο το προηγούμενο διάστημα, έστησαν τάχα «εξέγερση» για να μπορούν να δικαιολογήσουν άλλη μια εγκληματική επέμβαση. Φυσικά , εκτός από τους στημένους, μεγάλο μέρος του λαού που διψούσε για την απαλλαγή ήταν εύκολο να παρασυρθεί. Τους ξεσήκωσαν. τους όπλισαν, τους καθοδήγησαν και, το κυριότερο, ανέλαβαν τη μεγάλη σφαγή με τους καθημερινούς ΝΑΤΟικούς βομβαρδισμούς.
Την ώρα που ακόμα τώρα βάφουν με αίμα αθώων τα χέρια τους οι ιμπεριαλιστές, άρχισαν με κυνισμό να διεκδικούν ταυτόχρονα και τα μερίδιά τους από τη λεία. Πού ακούστηκε, για παράδειγμα, υπουργός εξωτερικών μιας χώρας να πηγαίνει επίσκεψη στην εμπόλεμη ζώνη; Ποιος μπορούσε όμως να κρατήσει τον Νταβούτογλου που έσπευσε να παρευρίσκεται μπας και δεν κόψουν στην Τουρκία, και ίσως στις ΗΠΑ στην οποία αμέσως έδωσε αναφορά, καλό κομμάτι; Οι δηλώσεις όλων επίσης από ΗΠΑ, Γαλλία, Βρετανία, Ιταλία κ.λπ, έδειχναν ότι από τώρα μετράνε τα βαρέλια το πετρέλαιο που θέλουν να αρπάξουν και, το κυριότερο, η γεωστρατηγική θέση που θέλουν να πιάσουν, αφού μόνο μυστικά δεν είναι τα σχέδια για την Ευρεία Μέση Ανατολή.
Η ελληνική κυβέρνηση για άλλη μια φορά είναι συνένοχη στο έγκλημα. Δε θα είχε αυτή την εξέλιξη η ιμπεριαλιστική επέμβαση αν δεν είχε παραχωρηθεί η βάση της Σούδας. Άλλωστε, παραχώρησε και στρατιωτικές δυνάμεις. Είναι άλλος ένας λόγος ο λαός να τους γυρίσει την πλάτη οριστικά και να παλέψει με το ΚΚΕ για τη δική του εξουσία και για το δικαίωμα κάθε λαού να αποφασίζει την εξουσία που πραγματικά επιθυμεί χωρίς προξενητάδες από τα μονοπώλια.

Κώστας Δρόσος, δάσκαλος
Αλμυράκι 31 Μεσολόγγι

Η ύλη, η κίνηση, ο χώρος και ο χρόνος






Εχει πρακτικό νόημα για τη σύγχρονη κοινωνική 
πράξη - η από καταβολής φιλοσοφίας, αντιπαρά-
θεση υλισμού - ιδεαλισμού για τις κατηγορίες και 
τις σχέσεις τους, του τίτλου του παρόντος άρθρου; 
Νομίζουμε πως ναι και φυσικά, ό,τι και αν λένε 
οι αστοί θεωρητικοί, πιστεύουν το ίδιο.
Αυτός εξάλλου είναι και ο λόγος που βρίσκουν 
αρκετό χώρο τέτοιου είδους ζητήματα, ακόμη 
και  στις σελίδες των εφημερίδων, κατά κανόνα
βέβαια μονόπλευρα.
Η αστική ιδεολογία στην αντιπαράθεσή της με 
το διαλεκτικό υλισμό αξιοποιεί τις ανακαλύψεις 
ακόμη και των φυσικών επιστημών για να
«τεκμηριώσει» φιλοσοφικά συμπεράσματα που απομακρύνουν τον άνθρωπο από την προσέγγι-
ση στην αντικειμενική πραγματικότητα και κυρίως 
την ιστορική νομοτέλεια που οδηγεί την αστική 
τάξη στην καταστροφή της με μια σιδερένια 
αναγκαιότητα. 
Οσο και αν φαίνονται απόμακρες οι φυσικές 
επιστήμες από τη θεωρητική ταξική πάλη, στην
πραγματικότητα συνδέονται στενά με αυτή, 
κυρίως με τη διαμεσολάβηση της φιλοσοφία. 
Οι ιδεολόγοι της αστικής τάξης, εξάγοντας 
φιλοσοφικά συμπεράσματα από τις ανακαλύψεις
των θετικών επιστημών, εισάγουν στη γνωσιο-
θεωρία τον αγνωστικισμό ακόμη και το μυστικισμό.
Στο βαθμό που αμφισβητείται ο διαλεκτικός 
υλισμόςστο πεδίο των επιστημών της φύσης, 
θα αμφισβητηθεί και στο πεδίο των κοινωνικών 
επιστημών.
Θα αμφισβητηθεί η υλιστική αντίληψη για την 
κοινωνία, ο ιστορικός υλισμός που είναι το 
φιλοσοφικό υπόβαθρο του επιστημονικού 
κομμουνισμού.
Π.χ. η αμφισβήτηση της νομοτέλειας στα φυσικά 
φαινόμενα αναπόφευκτα επεκτείνεται και στην 
κοινωνική ζωή και στις νομοτέλειές της και 
γίνεται-άσχετα από υποκειμενικές επιδιώξεις 
των φορέωντης- μια θεωρητική βάση άρνησης 
του περάσματος στο σοσιαλισμό.
Οι Μαρξ και Ενγκελς ανακάλυψαν ότι οι ειδικές
μορφές εμφάνισης της ύλης στην κοινωνία δεν 
είναι πράγματα, αλλά σχέσεις μεταξύ των ανθρώ-
πων που διαμορφώνονται στη διαδικασία της 
υλικής παραγωγής ανεξάρτητα από τη θέλησή
 τους. 
Η πραγμάτευση αυτού του ζητήματος δε θα γίνει 
στο παρόν άρθρο.
Η υλιστική αντίληψη αναδεικνύει την πραγματική
θέση και προοπτική της μεγάλης πλειοψηφίας 
των μισθωτών εργαζομένων,τεκμηριώνει επιστη-
μονικά τον επαναστατικό αγώνα της εργατικής 
τάξης.
Ο διαλεκτικός υλισμός γίνεται πανίσχυρο ιδεολο-
γικό όπλο για την υπεράσπιση των θέσεων της 
εργατικής τάξης, στο βαθμό που αφομοιώνεται 
και αναπτύσσεται 
από τους κομμουνιστές. Από εδώ προκύπτει το 
καθήκον των μαρξιστών επιστημόνων όλων των 
επιστημών,απέναντι στη θεωρητική δουλιά και
πάλη ως μορφή της ταξικής πάλης, γιατί ο 
διαλεχτικός υλισμός ως φιλοσοφικό υπόβαθρο
 και συστατικό στοιχείο του μαρξισμού-λενινισμού 
είναι μια θεμελιώδης επιστημονική ερμηνεία των 
φαινομένων και των διεργασιών, οι οποίες
υπάρχουν σε όλα τα επίπεδα, τόσο στην οργανική 
όσο και στην ανόργανη ύλη. Είναι επαναστατική 
και επιστημονικά θεμελιωμένη
κοσμοθεωρία που αντανακλά τον καθολικό νόμο 
εξέλιξης της φύσης, της κοινωνίας και της 
ανθρώπινης νόησης.
Βασικό ζήτημα της φιλοσοφίας, κατά συνέπεια 
αυτό που ανέκαθεν προκάλεσε θυελλώδεις 
αντιπαραθέσεις, είναι η Υλη, η ουσία και η σχέση
 της με τη συνείδησητο πνεύμα, την ιδέα, 
κατ' επέκταση η γνωσιμότητα του κόσμου.
 Η παρουσίαση που ακολουθεί, απλά θίγει σε
 τίτλους βασικά σημεία της αντιπαράθεσης
διαλεκτικού υλισμού και ιδεαλισμού, που 
καταγράφονται στον τίτλο του άρθρου
και δεν έχει φιλοδοξία και δυνατότητα μιας 
πιο αναλυτικής παρουσίασηςκαι τεκμηρίωσης.


Η ΥΛΗ ΩΣ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 


Τον επιστημονικό ορισμό της έννοιας της ύλης 
τονέδωσε ο Λένιν στο έργο του «Υλισμός και Εμπειριοκριτικισμός»: «Η ύλη είναι φιλοσοφική
κατηγορία που χρησιμεύει για να υποδηλώνει την αντικειμενική πραγματικότητα που έχει δοθεί στον
άνθρωπο από τα αισθήματα του και που 
αντιγράφεται, φωτογραφίζεται, απεικονίζεται 
από τα αισθήματα μας,ενώ υπάρχει ανεξάρτητα
 από αυτά». 1
Σε αυτή ακριβώς τη διατύπωση εκφράζεται η 
ουσία της διαλεκτικής-υλιστικής φιλοσοφίας, 
η αντίθεσή της με τον ιδεαλισμό, καθώς και
 με τον αγνωστικισμό και τοσύγχρονο 
νεοθετικισμό.
Η παραδοχή της υλικότητας του κόσμου 
αποτελεί τη βάση κάθε γνήσιας επιστημονικής 
θεώρησης, ενώ η αστική ιδεολογία χρησιμοποιεί 
την επιστήμη για τους δικούς της σκοπούς, 
διαστρεβλώνοντας τα επιτεύγματά της και 
προσαρμόζοντάς τα στους δικούς της αντιδρα-
στικούς σκοπούς.
Η ύλη είναι πηγή των αισθήσεων, των 
παραστάσεωνκαι της συνείδησης. Η ύλη είναι 
το πρωτεύον σε σχέση με τη συνείδηση, ενώ 
συνείδηση είναι η αντανάκλαση της υλικής 
πραγματικότητας. Η νόηση είναι ιδιότητα της 
ύλης που στην εξέλιξή της έφτασε σε ψηλό 
βαθμό οργάνωσης και τελειότητας. Η ενότητα 
του κόσμου βρίσκεται στην υλικότητά του και
 ο κόσμος δεν έχει ανάγκη από καμιά υπερβα-
τική εξήγηση, δηλαδή από θεϊκή και εξωτερική 
απόλυτη πραγματικότητα.
Ο κόσμος είναι ένα συναρτημένο ενιαίο σύνολο,
όπου τα αντικείμενα και τα φαινόμενα συνδέ-
ονται οργανικά το ένα με το άλλο, αλληλο-
εξαρτώνται και αλληλοκαθορίζονται.
Ο μαρξιστικός φιλοσοφικός υλισμός είναι 
διαμετρικά αντίθετος τόσο προς τον αντικει-
μενικό ιδεαλισμό (Πλάτων, Χέγκελ κ.ά.), όσο
 και προς τον υποκειμενικό ιδεαλισμό (Μπέρκλεϋ,
 Μαχ κ.ά.) που βλέπουν την ενότητα του κόσμου
 είτε στις ιδέες ή στην απόλυτη ιδέα και το 
κοσμικό πνεύμα οι πρώτοι είτε στη
συνείδηση και στο υποκείμενο οι δεύτεροι.


Η ΚΙΝΗΣΗ, ΤΡΟΠΟΣ ΥΠΑΡΞΗΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ 


Θεμελιώδης πρόταση του διαλεκτικού υλισμού 
είναι πως τα πάντα βρίσκονται σε μια σταθερή
 και μόνιμη διεργασία αλλαγής, κίνησης και 
ανάπτυξης. Ακόμα και όταν φαίνεται σε μας 
πως τίποτα δε συμβαίνει, στην πραγματικότητα 
η ύλη και όλες οι μορφές ύπαρξης και εκδήλωσής
 της πάντα αλλάζουν.
Με την έννοια κίνηση ο διαλεκτικός υλισμός 
αναφέρεται σε κάθε αλλαγή της ύλης στο χώρο
 και το χρόνο και όπως έγραφε ο Φ. Ενγκελς: 
«Η κίνηση στη γενικότερή της έννοια, ως τρόπος
 ύπαρξης της ύλης, ως εσωτερική της ιδιότητα 
περιλαμβάνει όλες τις αλλαγές και όλα τα 
φαινόμενα που συμβαίνουν στο σύμπαν, 
από την απλή μετατόπιση ως τη σκέψη».2
Η κίνηση ως τρόπος ύπαρξης της ύλης είναι
 μια αναπόσπαστη αιώνια ιδιότητά της, 
δεν υπάρχει χωρίς την ύλη και η ύλη χωρίς
 την κίνηση. Στον κόσμο δηλαδή δεν υπάρχει
 τίποτε άλλο εκτός από κινούμενη ύλη.
 Η κίνηση αιώνια και άφθαρτη, όπως η ύλη,
 συντελείται στο χώρο και στο χρόνο αναπό-
σπαστα συνδεδεμένη με την ύλη που και αυτή
 δε νοείται παρά μόνο σε διαρκή μεταβολή μέσα
 στο χώρο και στο χρόνο.
Η φύση βρίσκεται σε κατάσταση ακατάπαυστης
 κίνησης αλλαγής, ανανέωσης και εξέλιξης. 
Αυτός είναι ένας από τους καθολικούς 
νόμους της πραγματικότητας, στον οποίο 
υποτάσσονται όλα τα φαινόμενα.
Στον κόσμο που μας περιβάλλει όλα 
βρίσκονται σε κίνηση, σε αλλαγή, από τα 
ελάχιστα «στοιχειώδη σωματίδια» της ύλης 
ως τους τεράστιους πλανήτες και τα ηλιακά
συστήματα, από τις διάφορες μορφές
της οργανικής και της έμβιας ύλης ως την 
κοινωνική οργάνωση της έλλογης ζωής.
Ετσι η υλική αντικειμενική πραγματικότητα
 βρίσκεται σε μια ασταμάτητη διαλεκτική πορεία, 
ένα γίγνεσθαι που πηγάζει από την εσωτερική 
αντίφαση που ενυπάρχει σε όλα τα φαινόμενα.


Η πορεία αυτής της υλικής αντικειμενικής
πραγματικότητας αντανακλάται από τη συνείδηση
 και εκφράζεται από αυτή με τη διατύπωση των 
πιο γενικών νόμων της φύσης, της κοινωνίας 
και της γνώσης.
Γι' αυτό η μαρξιστική διαλεκτική διδάσκει, πως
 πρέπει να εξετάζουμε όλα τα φαινόμενα από 
τη σκοπιά της γέννησης, της εξέλιξης και της 
εξαφάνισής τους.
Επίσης η μαρξιστική διαλεκτική κάνει διάκριση
 σε μια σειρά βασικές ποιοτικά ιδιότυπες 
μορφές κίνησης της ύλης, τη μηχανική, τη φυσική,
 τη χημική, τη βιολογική και την κοινωνική μορφή 
κίνησης, όπου σε κάθε μία από αυτές ενυπάρχουν
 ειδικές νομοτέλειες που δεν μπορούν να 
αναχθούν στις νομοτέλειες των άλλων μορφών 
κίνησης.
Η κίνηση δεν είναι επανάληψη της παλιάς 
διαδικασίας, αλλά αποτελεί διαδικασία 
εξαφάνισης του παλιού και γέννησης του
 καινούργιου, που συντελείται μέσα στα
 σπλάχνα του παλιού, αποτελεί βήμα προς
 τα εμπρός και είναι ακατανίκητο.
Η εξέλιξη της ύλης είναι αντικειμενική, έχει 
δηλαδή δικούς της νόμους, είναι ανεπίστρεπτη 
γιατί δεν επαναλαμβάνει στο ακέραιο τις 
περασμένες καταστάσεις και παρόλο που πηγή 
της είναι οι εσωτερικές αντιθέσεις, η ενότητα και
 η πάλη τους, είναι δηλαδή αυτοανάπτυξη, 
εξαρτάται και από τις εξωτερικές αντιθέσεις και
 συνθήκες.
Δεν αποτελεί εξέλιξη κάθε αλλαγή, αλλά η εξέλιξη
είναι η αλλαγή που περιλαμβάνει υποχρεωτικά 
τις ουσιώδεις ποιοτικές μετατροπές των 
αντικειμένων,την εξαφάνιση ορισμένων και 
την εμφάνιση άλλων καινούργιων.Το καινούργιο 
όμως γεννιέται μόνο εφόσον υπάρχουν 
συγκεκριμένες συνθήκες. Στην κοινωνία το 
μέσο μετατροπής της δυνατότητας εμφάνισης
 του καινούργιου σε πραγματικότητα είναι η 
πρακτική δράση των ανθρώπων.





                       ΧΩΡΟΣ-ΧΡΟΝΟΣ


Ο χώρος και ο χρόνος, αντικειμενικές και αυτές
μορφές ύπαρξης της ύλης, είναι άπειροι και συνδέονται αδιάρρηκτα με την κινούμενη ύλη. Ο χρόνος είναι μορφή ύπαρξης της ύλης που χαρακτηρίζεται από τη διάρκεια της υλικής διαδικασίας, είναι μονοδιάστατος, δηλαδή ρέει από το παρελθόνστο μέλλον και είναι ανεπίστρεπτος, ενώ ο χώρος είναι μορφή ύπαρξης της ύλης που χαρακτηρίζεται
 από την εκτατικότητα των υλικών αντικειμένων και είναι τρισδιάστατος.
Από τον αδιάρρηκτο όμως δεσμό χώρου και χρόνου με την κινούμενη ύλη αποκαλύπτεται ότι βρίσκονται σε στενή αλληλεπίδραση μεταξύ τους και ότι όπως δεν υπάρχει ύλη έξω από το χώρο και το χρόνο, έτσι δεν υπάρχει και δεν μπορεί να υπάρξει χώρος και χρόνος χωρίς ύλη.
Ο χώρος και ο χρόνος υπάρχουν μόνο στα υλικά πράγματα, μόνο μέσω των υλικών πραγμάτων, μόνο χάρη σε αυτά. «Οι δυο μορφές ύπαρξης της ύλης»-τόνιζε ο Ενγκελς- «δεν είναι φυσικά τίποτα χωρίς την ύλη, είναι κενές έννοιες, αφαιρέσεις που υπάρχουν μόνο στο μυαλό μας».3
Οποιος αποσπά το χώρο και το χρόνο από την 
ύλη και συνάμα επιμένει ότι υπάρχουν χωριστά από την ύλη, αυτός αποδίδει αυτοτελή, ανεξάρτητη ύπαρξη σε κάτι που βρίσκεται μόνο στη νόηση.
Αυτό όμως ίσα-ίσα είναι πέρασμα στις θέσεις
 του ιδεαλισμού που θεωρεί τα προϊόντα της 
διανοητικής μας δραστηριότητας αυτοτελείς 
οντότητες. Να γιατί ο Β. Ι. Λένιν τόνιζε: 
«Χρόνοs έξω από τα χρονικά πράγματα = Θεός».4
Η ερμηνεία του Πριγκοζίν 5 για το ότι η γέννηση του σύμπαντος αποτελεί εκδήλωση τουπροϋπάρχοντος βέλους του χρόνου, όπως
 και η δήλωσή του ότι ο χρόνος προηγείται 
της ύπαρξης, δεν ανταποκρίνεται στην 
αντικειμενική πραγματικότητα, αφού η ύπαρξη
 του χρόνου δεν εξαρτάται από την αλλαγή 
των φαινομένων και τις μεταβολές τους, 
γιατί η ύλη, με την οποία είναι αδιάρρηκτα 
δεμένος, υπάρχει αιώνια και με αυτήν
την έννοια ο χρόνος είναι απόλυτος.
Υπάρχει όμως διαφορά μεταξύ της χρονικής
 διάρκειας της ύπαρξης του ξεχωριστού 
φαινομένου και της άπειρης φύσης. Γι' αυτό 
οι ιδιότητες του χρόνου στα διάφορα μέρη 
του σύμπαντος μεταβάλλονται ανάλογα με 
την κίνηση των υλικών μαζών. Από αυτή 
την άποψη ο χρόνος είναι σχετικός.
Η εσωτερική αντίφαση υπάρχει με την 
έννοια ότι ο χρόνος είναι συνεχής σε μια 
ενιαία ροή χρονικής διάρκειας που ενώνει 
δύο χρονικά διαστήματα, αφού πάντα 
υπάρχει μια χρονική διάρκεια, αλλά ταυτό-
χρονα είναι και ασυνεχής και η ασυνέχειά 
του οφείλεται στο γεγονός ότι αποτελείται 
από στοιχεία που διακρίνονται ως προς τις
 εσωτερικές τους ιδιότητες, σύμφωνα με την
 ποιοτική διαφορά των μη συνεχών υλικών 
αντικειμένων.
Είναι αδύνατο να αναστρέψουμε μέσα στο 
χρόνο τα γεγονότα που δένονται αιτιατά μεταξύ 
τους και να τα υποχρεώσουμε να πάνε από το 
μέλλον στο παρελθόν.
Γιατί ο χρόνος δε γυρίζει πίσω, αφού -σε διάκριση από το χώρο- ο χρόνος είναι μονοδιάστατος. 
Οσοι αρνούνται το άπειρο του χώρου και του 
χρόνου απομακρύνονται από τον υλισμό.
Στην προσπάθειά τους οι ιδεαλιστές φιλόσοφοι
 να ανατρέψουν την αντίληψη ότι ο χρόνος 
είναι άπειρος, αξιοποιούν τη θεωρία του 
«διαστελλόμενου σύμπαντος», ότι δηλαδή το 
σύμπαν διαστέλλεται, αφού δημιουργήθηκε 
κάποια στιγμή από έναν εξαιρετικά μικρό 
έσχατο όγκο, από ένα είδος αρχικού ατόμου
 που ήταν άπειρα μικρό.
Η θεωρία αυτή αντιτίθεται στην άποψη ότι 
το σύμπαν είναι ατελείωτο μέσα στο χώρο 
και το χρόνο και δίνει τη δυνατότητα 
ιδεαλιστικής ερμηνείας του κόσμου, αφού 
αφήνει χώρο στη μυθολογία της δημιουργίας.
Η θεωρία της σχετικότητας που ανέπτυξε ο 
Α. Αϊνστάιν, αποκάλυψε τις συγκεκριμένες
 μορφές της σύνδεσης του χώρου και του 
χρόνου με την κινούμενη ύλη, καθώς και της 
σύνδεσης του χρόνου με το χώρο, δίνοντας 
τη μαθηματική έκφραση αυτών των σχέσεων 
με τη μορφή μαθηματικών νόμων.
Μια από τις εκφράσεις της σύνδεσης του 
χώρου και του χρόνου με την κίνηση της ύλης 
είναι το γεγονός -που το επισήμανε για πρώτη
 φορά η θεωρία της σχετικότητας- ότι το ταυτό-
χρονο των γεγονότων δεν είναι απόλυτο, αλλά 
σχετικό. Γεγονότα ταυτόχρονα αναφορικά με 
ένα ορισμένο υλικό σύστημα, δηλαδή σε 
ορισμένες συνθήκες κίνησης, δεν είναι ταυτό-
χρονα αναφορικά με ένα άλλο υλικό σύστημα,
 δηλαδή σε άλλες συνθήκες κίνησης.
Η ειδική θεωρία της σχετικότητας καθορίζει την
εξάρτηση των χωροχρονικών ιδιοτήτων των 
σωμάτων από την ταχύτητα της κίνησής τους. 
Διδάσκει ακόμη ότι σε ταχύτητες που πλησιάζουν
 την ταχύτητα του φωτός, το μήκος ενός κινούμε
νου σώματος μικραίνει όσο ακριβώς αυξάνει η 
ταχύτητά του. Παράλληλα με την αύξηση της 
ταχύτητας η ροή του χρόνου επιβραδύνεται.
Ακόμη όταν το σώμα κινείται με ταχύτητα που 
προσεγγίζει την ταχύτητα του φωτός, η 
αύξηση της μάζας του τείνει στο άπειρο.
Η γενική θεωρία της σχετικότητας (θεωρία 
της παγκόσμιας έλξης) απόδειξε ότι οι ιδιότητες 
του χώρου και του χρόνου εξαρτώνται και από
 την ύπαρξη των μαζών της ύλης. Κοντά στα 
σώματα με τεράστια μάζα και δύναμη έλξης οι 
ιδιότητες του χώρου αλλάζουν, στρεβλώνονται 
και ανάλογα αλλάζει και ο χρόνος που κυλάει 
πιο αργά.
Οι αλλαγές αυτές της χωρικής έκτασης (μήκους) 
και των χρονικών διαστημάτων σε συνάρτηση με
την ταχύτητα της κίνησης γίνονται με αυστηρή
αντιστοιχία των πρώτων προς την τελευταία.
Σε αυτό εκδηλώνεται η εσωτερική σύνδεση 
ανάμεσα στο χώρο και το χρόνο.
Επιπλέον η ειδική θεωρία της σχετικότητας 
διατυπώνει το νόμο της αμοιβαίας σχέσης 
ενέργειας και μάζας.
Στην περίφημη εξίσωση του Αϊνστάιν Ε=mc2 η 
μάζα είναι μέτρο της αδράνειας, δεν ταυτίζεται
 με την ύλη, η δε ενέργεια δεν είναι ουσία, 
είναι μέτρο της κίνησης.
Η σχέση ανάμεσα στη μάζα και την ενέργεια
 είναι σχέση αναλογίας και όχι σχέση ισοδυ-
ναμίας.
Εδώ πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η μάζα και
 η ενέργεια είναι φυσικές έννοιες, ενώ η ύλη 
είναι φιλοσοφική κατηγορία. Η ύλη δεν μπορεί 
να μετατρέπεται σε καμιά από τις ιδιότητές της 
και μάλιστα κατά τρόπο που η ιδιότητα αυτή να
 μένει δίχως υλικό φορέα. Το νόημα του νόμου 
της αμοιβαίας σχέσης μάζας και ενέργειας συνί-
σταται στο ότι ένα υλικό αντικείμενο που σε ορι-
σμένες συνθήκες έχει μια ορισμένη μάζα,έχει 
και μια ορισμένη ενέργεια αντίστοιχη προς αυτή
τη μάζα, ότι τεράστια ποσά ενέργειας βρίσκονται συγκεντρωμένα στο άτομο.
Ετσι η θεωρία του Αϊνστάιν θεμελιώνει επιστη-
μονικάτη φιλοσοφική θέση για την ενότητα χώρου 
και χρόνου της ύλης, την αφθαρσία της ύλης 
και της αέναης κίνησής της στο χώρο και στο 
χρόνο.
Ο διαλεκτικός υλισμός αποδείχνοντας την 
αντικειμενικότητα του χώρου και του χρόνου 
ξεκινάει από την αλήθεια ότι αυτές τις ιδιότητες 
τις προσδιορίζει η φύση της ίδιας της ύλης. 
Ετσι το διηνεκές και το άπειρο της ύλης καθορίζουν 
την αιωνιότητα του χρόνου και την απεραντοσύνη 
του χώρου.


Η ΚΙΝΗΣΗ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΣΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ 


Στις φυσικές επιστήμες η αφθαρσία της κίνησης 
της ύλης εκφράζεται στο νόμο της διατήρησης 
και της μετατροπής της ενέργειας. Ο Φ. Ενγκελς 
τον ονόμασε «μεγάλο βασικό νόμο της κίνησης».6
Οποια και αν είναι τα προτσές που γίνονται 
στον εξωτερικό κόσμο, όποιες και αν είναι οι 
μετατροπές της κίνησης που συντελούνται, 
η γενική ποσότητα ενέργειας παραμένει 
πάντα αμετάβλητη. Η ενέργεια δε δημιουργείται
και δεν εξαφανίζεται, αλλά μόνο τροποποιείται, μετατρεπόμενη από τη μια μορφή σε άλλη και 
περνώντας από το ένα υλικό αντικείμενο σε 
άλλο.
Η εξίσωση του Αϊνστάιν, εδραιώνοντας σε 
σύγχρονη επιστημονική βάση το νόμο της διατή-
ρησης και μετατροπής της ενέργειας, επιβεβαι-
ώνει τον αδιάσπαστο χαρακτήρα ύλης και 
ενέργειας, το θεμελιώδες φιλοσοφικό αξίωμα 
του διαλεκτικού υλισμού ότι η κίνηση («ενέργεια») 
είναι ο τρόπος ύπαρξης της ύλης.
Η αφθαρσία και το αδημιούργητο της κίνησης 
εκφράζονται ποσοτικά στο ότι ανάμεσα στις 
διάφορες μορφές ενέργειας υπάρχουν σταθερές 
σχέσεις ισοδυναμίας.
Η αφθαρσία της κίνησης της ύλης δεν πρέπει 
ωστόσο να εννοείται μόνο ποσοτικά, με την 
έννοια της σταθερότητας της ποσότητας ενέρ-
γειας. Ο Φ. Ενγκελς,που στην εποχή του ανέλυσε 
βαθιά το περιεχόμενο του νόμου της διατήρησης 
και της μετατροπής της ενέργειας, υπογράμμισε 
και την άλλη σπουδαία πλευρά του νόμου αυτού, 
η οποία αντανακλά την ποιοτική αφθαρσία της 
κίνησης. Με την αφθαρσία της ενέργειας από 
ποιοτική άποψη, ο Φ. Ενγκελς εννοεί την ιδιότητα
της υλικής κίνησης, ιδιότητα που δεν τη χάνει 
ποτέ, να μετατρέπεται πάντα από τη μια μορφή 
σε άλλη. Ο νόμος της διατήρησης και μετατροπής 
της ενέργειας εκφράζει και τις δύο αυτές πλευρές 
της θέσης για την αφθαρσία της κίνησης στην 
αδιάρρηκτη αμοιβαία σύνδεσή τους.
Η άγνοια της ποιοτικής πλευράς της αφθαρσίας 
της κίνησης οδηγεί αναπόφευκτα σε αντίφαση 
με το νόμο της διατήρησης και της μετατροπής 
της ενέργειας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα 
είναι η θεωρία του λεγόμενου «θερμικού θανάτου 
του σύμπαντος» που πρόβαλαν μερικοί επιστή-
μονες στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και 
με διάφορες παραλλαγές διατυπώνεται και 
σήμερα. Η θεωρία αυτή υποστήριζε ότι όλες 
οι μορφές κίνησης πρόκειται να μετατραπούν 
αναπόφευκτα σε θερμότητα και η θερμότητα, 
διαδιδόμενη ομοιόμορφα σε ολόκληρο το σύμπαν, 
θα φτάσει σε μια ισορροπία και θα χάσει για 
πάντα την ικανότητα για άλλες μετα-τροπές, 
πράγμα που θα έχει σαν συνέπεια να σταμα-
τήσουν όλα τα προτσές της φύσης.
Αν όμως τα προτσές σταματήσουν, αυτό σημαίνει 
ότι θα χαθεί η κίνηση που υπήρχε αρχικά, γιατί, 
όπως τόνιζε ο Φ. Ενγκελς, «μια κίνηση που έχει 
χάσει την ικανότητα να μεταμορφώνεται στις 
διάφορες μορφές που προσιδιάζουν σ' αυτή, 
έχει βέβαια ακόμα δύναμη αλλά όχι και ενέργεια 
και έχει συνεπώς καταστραφεί μερικά. Αλλά και 
το ένα και το άλλο είναι ακατανόητα».7
Ο Φ. Ενγκελς υπέβαλε σε βαθιά κριτική τη 
θεωρία του θερμικού θανάτου του σύμπαντος, 
τονίζοντας ότι είναι επιστημονικά αβάσιμη γιατί 
αγνοεί το νόμο της διατήρησης και της μετατροπής 
της ενέργειας που φανερώνει όχι μόνο το ποσοτικό 
αλλά και το ποιοτικό διηνεκές της κίνησης. Επίσης υπογράμμισε ότι οι οπαδοί της, επιμένοντας στην 
άποψή τους, θα υποχρεωθούν τελικά να αρνηθούν 
ακόμα και την ιδέα της καθαρά ποσοτικής αφθαρσίας 
της κίνησης και έτσι θα ξεκόψουν οριστικά από 
την επιστήμη. Και πραγματικά, αν τελικά η κίνηση
στο σύμπαν πρόκειται να χαθεί, τότε από πού 
προήλθε αρχικά;
Ο Φ. Ενγκελς αποκάλυψε με τον ακόλουθο τρόπο 
την αναπόφευκτη αντίφαση στους συλλογισμούς 
των οπαδών του θερμικού θανάτου του σύμπαντος:
«Το ρολόι του σύμπαντος πρέπει να κουρδίστηκε,
ύστερα προχωρεί ως τη στιγμή που φτάνει σε κατά-
σταση ισορροπίας. Από εκείνη τη στιγμή, μόνο ένα
θαύμα θα μπορέσει να το ξαναθέσει σε κίνηση. Η
ενέργεια που ξοδεύτηκε για το κούρδισμα εξαφανί-
στηκε, τουλάχιστον ποιοτικά, και δεν μπορεί να αποκατασταθεί παρά με μια εξωτερική ώθηση. Αρα
η εξωτερική ώθηση ήταν αναγκαία και στην αρχή,
άρα η ποσότητα κίνησης ή ενέργειας που υπάρχει
στο σύμπαν δεν είναι σταθερή, άρα πρέπει να 
δημιουργήθηκε ενέργεια, άρα πρέπει να είναι 
δημιουργήσιμη και συνεπώς και φθαρτή.
Ad absurdum! (άτοπο! - Συντ.)». 8
Η συνεπής επιστημονική υλιστική κοσμοθεωρία 
συνδέεται αδιάρρηκτα με την αναγνώριση της 
αφθαρσίας της κίνησης. Οπου υπάρχει κάποια 
παρέκκλιση από την αναγνώριση της κίνησης, 
εκεί εμφανίζονται αντιεπιστημονικές διακηρύξεις 
για «πρώτη ώθηση» που δεν είναι τίποτε άλλο 
από ένα ψευδώνυμο του «δημιουργού του 
κόσμου». Να γιατί ο παραπάνω νόμος είναι, 
όπως έλεγε ο Β. Ι. Λένιν, μια επιβεβαίωση 
των βασικών θέσεων του υλισμού.9
Ο Φ. Ενγκελς θεμελιώνοντας από τη σκοπιά 
του διαλεκτικού υλισμού τον αιώνιο και άπειρο 
χαρακτήρα της κίνησης της ύλης στο χώρο και 
το χρόνο τόνιζε ότι: «...η αιώνια επαναλαμβα-
νόμενη διαδοχή των κόσμων στον άπειρο χρόνο 
είναι μονάχα η λογική ολοκλήρωση της 
παράλληλης ύπαρξης άπειρων κόσμων στον 
άπειρο χώρο... Η ύλη κινείται μέσα σε μια 
αιώνια κυκλική πορεία που θα ολοκληρώνει 
την τροχιά της μονάχα σε χρονικά διαστήματα 
που γι' αυτά το γήινό μας έτος δεν επαρκεί
πια σαν μονάδα μέτρησης, μια κυκλική πορεία 
όπου η εποχή της ανώτατης ανάπτυξης, η εποχή 
της οργανικής ζωής και ακόμα πιότερο η εποχή 
της ζωής όντων που έχουν συνείδηση του εαυτού 
τους και της φύσης, μετριέται το ίδιο φτωχικά 
όπως ο χώρος όπου εκδηλώνεται η ζωή και η αυτοσυνείδηση. Μια κυκλική πορεία όπου κάθε 
πεπερασμένη μορφή ύπαρξης της ύλης, 
αδιάφορο αν πρόκειται για ήλιο ή για νεφέλωμα 
ατμού, για μεμονωμένο ζώο ή για κατηγορία ζώων, 
για χημική ένωση ή για διάσπαση, είναι το ίδιο 
παροδική και όπου τίποτα δεν είναι αιώνιο εκτός, 
εκτός από την αιώνια κινούμενη, αιώνια μεταβαλ-
λόμενη ύλη και από τους νόμους που σύμφωνα 
με αυτούς κινείται και μεταβάλλεται. Ομως, όσο 
συχνά και όσο ανελέητα και αν συντελείται στο 
χρόνο και στο χώρο αυτή η κυκλική πορεία, 
όσα εκατομμύρια ήλιοι και γήινες σφαίρες
και αν γεννηθούν και χαθούν, όσος καιρός 
και αν περάσει ώσπου σ' ένα ηλιακό σύστημα 
να δημιουργηθούν -έστω και σ' ένα μόνο 
πλανήτη- οι όροι της οργανικής ζωής, όσα 
αναρίθμητα οργανικά όντα και ανπρέπει 
να προηγηθούν και προηγούμενα να χαθούν, 
προτού από τους κόλπους τους αναπτυχθούν 
ζώα με εγκέφαλους ικανούς για σκέψη και 
που για ένα σύντομο χρονικό διάστημα να 
βρίσκουν όρους κατάλληλους για ζωή, για να 
καταστραφούν ξανά ύστερα ανελέητα - έχουμε 
τη βεβαιότητα ότι η ύλη σε όλους της τους 
μετασχηματισμούς μένει αιώνια η ίδια, ότι
καμιά από τις ιδιότητές της δεν μπορεί ποτέ 
να χαθεί και ότι γι' αυτό επίσης με την ίδια 
σιδερένια αναγκαιότητα που θα εξοντώσει 
στη γη την ανώτατή της άνθιση,θα ξαναδημι-
ουργήσει το σκεφτόμενο πνεύμα αλλού και
σε άλλο χρόνο». 10
Οσοι λοιπόν σήμερα μιλούν για μελλοντική 
συντέλεια του κόσμου ξεκινώντας από την 
επιστημονική διαπίστωση ότι όλα τα είδη 
ενέργειας μεταβάλλονται εύκολα σε θερμική, 
ενώ η αντίστροφη διαδικασία απαιτεί 
συμπληρωματική κατανάλωση ενέργειας 
και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το σύμπαν 
θα φτάσει στην κατάσταση του θερμικού θανάτου, 
αγνοούν το γεγονός ότι δεν μπορεί να υπάρξει 
μια κατάσταση της ύλης,που η ύλη θα πάψει 
να υπάρχει, να περνάει και να μετατρέπεται 
από τη μια μορφή στην άλλη.


Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΩΝ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ
ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ


Η επιστημονική γνώση εμβαθύνει στους νόμους 
κίνησης της ύλης ανακαλύπτοντας ολοένα 
καινούργιες ιδιότητες και δομές της. Ο Λένιν 
διατύπωσε τη μεγαλοφυή σκέψη για το ανεξάντ-
λητο του ηλεκτρονίου 11 και στο έργο του 
«Υλισμός και Εμπειριοκριτικισμός» απόδειξε 
ότι με τις νεότερες ανακαλύψεις της φυσιο-
γνωσίας δεν εξαφανίζεται η ύλη, αλλά ότι 
ξεπεράστηκαν τα όρια μέχρι τα οποία τη 
γνωρίζαμε τότε.
Πολλοί όμως αστοί επιστήμονες εφοδιάζουν 
σήμερα οι ίδιοι τον Ιδεαλισμό με ψευτοεπιστη-
μονικά επιχειρήματα, ορισμένοι επιχειρούν 
να βρουν στις ανακαλύψεις της σύγχρονης 
φυσικής την απόδειξη ότι δήθεν εξαφανίστηκε 
η ύλη και ότι δήθεν μετατράπηκε σε ενέργεια.
Ακόμη πολλοί αστοί φυσικοί, όπως οι εκπρό-
σωποι της σχολής της Κοπεγχάγης (Μπορ, 
Χάιζενμπεργκ,Νόυμαν κ.ά.) διακήρυξαν την 
παραίτησή τους από την αιτιατή ερμηνεία 
των φαινομένων, ανοίγοντας-ανεξάρτητα 
από προθέσεις- το δρόμο σε ιδεαλιστικά 
συμπεράσματα.
Η σύγχρονη αστική φιλοσοφία στη βάση των 
απόψεων αυτών προσπαθεί με όλα τα μέσα να 
θεμελιώσει την ανασκευή της διδασκαλίας της 
αντικειμενικής αναγκαιότητας. Στην πραγματικό-
τητα όμως όλα τα φαινόμενα στη φύση είναι 
αιτιωδώς καθορισμένα.
Η κβαντική μηχανική διατυπώθηκε την τρίτη 
δεκαετία του 20ού αιώνα, δηλαδή στην εποχή 
του Μεσοπολέμου, όπου στο χώρο των επιστημών κυριαρχούσε ο εμπειρισμός και ο θετικισμός της 
Σχολής της Βιέννης, νεότερες μορφές τους, όπως 
η αναλυτική φιλοσοφία και η φαινομενολογία, 
καθώς και διάφορα μυστικιστικά και ιδεαλιστικά 
ρεύματα (χριστιανικός υπαρξισμός, νεοθωμισμός, νεοπλατωνισμός κλπ.). Η ερμηνεία της Σχολής 
της Κοπεγχάγης εκφράζει κυρίως τη θετικιστική 
αντίληψη της γνώσης, με αφετηρία τα προβλή-
ματα της αιτιοκρατίας και της αντικειμενικότητας. 
Στις ακραίες περιπτώσεις της συγκροτεί, με 
αντιφάσεις, μια ιδεαλιστική αντίληψη για τη φύση.
Σύμφωνα με την κλασική αντίληψη της αιτιο-
κρατίας,από τις ίδιες αρχικές συνθήκες προκύ-
πτει πάντοτε το ίδιο αποτέλεσμα. Η κλασσική 
φυσική δέχεται ότι η ταυτόχρονη και ακριβής 
γνώση της θέσης και της ορμής ενός σωματιδίου 
είναι δυνατή. Γνωρίζοντας τις δυναμικές παρα-
μέτρους ενός συστήματος, μπορούμε να 
προβλέψουμε την εξέλιξή του και να επαλη-
θεύσουμε την κλασσική φυσική αιτιοκρατία.
Αλλά στο μικρόκοσμο, σύμφωνα με τις σχέσεις 
του Χάιζενμπεργκ, δεν μπορεί να πραγματο-
ποιηθεί ακριβής μέτρηση της θέσης και της 
ορμής ενός σωματιδίου. Μια όλο και περισσό-
τερο ακριβής γνώση της μιας από τις δύο 
παραμέτρους συνεπάγεται μια όλο και μεγαλύ-
τερη αβεβαιότητα της άλλης.
Το προηγούμενο γεγονός αποτελεί -κατά τη 
Σχολή της Κοπεγχάγης- απόδειξη ότι η αιτιότητα 
δεν ισχύει στο μικρόκοσμο. Το γεγονός ότι κατά 
τη μέτρηση το μικροσύστημα πραγματοποιεί μία 
από τις δυνατές καταστάσεις, θεωρήθηκε ένδειξη 
αυταρχίας. Στις ακραίες περιπτώσεις, απόδειξη 
ότι τα μικροσωμάτια διαθέτουν ελεύθερη βού-
ληση. Το φυσικό αυτό γεγονός υπήρξε η αφετη-
ρία για ένα κύμα ιντερτερμινισμού
(αντιαιτιοκρατικών αντιλήψεων) που επεκτάθηκε 
πέρα από τη Φυσική, στην Ψυχολογία, στην 
Ηθική που από ορισμένους θεωρήθηκε 
απόδειξη της ελεύθερης βούλησης του ανθρώ-
που και της ύπαρξης του Θεού.
Σε αυτά τα συμπεράσματα οδήγησε η φιλοσο-
φική ερμηνεία των ανισοτήτων του Χάιζενμπεργκ, 
οι οποίες θεωρήθηκαν ασυμβίβαστες με την 
αρχή της αιτιότητας. Αλλά τα όρια ισχύος αυτών 
των ανισοτήτων αμφισβητήθηκαν και αμφισβη-
τούνται. Ετσι στο κυρίαρχο θετικιστικό και 
ιδεαλιστικό κλίμα του Μεσοπολέμου κυριάρχησε 
η αντιαιτιοκρατική ερμηνεία.
Η θετικιστική ερμηνεία δεν περιορίζεται στο 
πρόβλημα της αιτιοκρατίας. Στην κλασική 
Φυσική γινόταν δεκτή η διάκριση υποκειμένου
-αντικειμένου (ερευνητή και φυσικού συστήματος). 
Κατά τον Μπορ -και γενικότερα κατά τη Σχολή 
της Κοπεγχάγης- μια τέτοια διάκριση δεν
είναι δυνατή στη Μικροφυσική, όπου η επέμβαση 
του παρατηρητή επηρεάζει το φυσικό σύστημα. 
Αλλά είναι γνωστό ότι ο παρατηρητής δε μετέχει 
άμεσα στα πειρά-ματα της Μικροφυσικής. 
Ωστόσο το ιδεολόγημα της αδιάσπαστης ενότητας υποκειμένου και φυσικού συστήματος κυριάρχησε 
στην ερμηνεία της κβαντικής μηχανικής, με 
συνέπεια μια οριακά σολιψιστική αντίληψη της πραγματικότητας. Μάλιστα, κατά τη λεγόμενη
«αρχή της ανυπαρξίας των μη παρατηρήσιμων 
μεγεθών», ό,τι δεν παρατηρείται, δεν υπάρχει. 
Ετσι, σύμφωνα με την αρχή αυτή, η οποία αποτελεί επαναδιατύπωση του παλαιού θετικιστικού 
αξιώματος, η παρατήρηση είναι αυτή που 
δημιουργεί το αντικείμενο, το οποίο δεν υπά-
ρχει ανεξάρτητα από τον παρατηρητή ή έστω 
τη συσκευή και το οποίο ταυτίζεται με το σύνολο 
των παρατηρήσιμων μεγεθών. Σε ακραίες εκδοχές 
αυτής της προσέγγισης το υποκείμενο θεωρήθηκε δημιουργός, κέντρο της πραγματικότητας και ο 
σολιψισμός βρήκε μια νέα έκφραση στο χώρο της Μικροφυσικής.
Τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούν οι 
σύγχρονοι ιδεαλιστές και θετικιστές στην 
προσπάθειά τους να θεμελιώσουν την 
άρνηση της ύλης σαν αντικειμενικής 
πραγματικότητας είναι τα παρακάτω: 
«Ας υποθέσουμε ότι ένας φυσικός θέλει 
να καθορίσει με μεγάλη ακρίβεια τη θέση 
και την ταχύτητα ενός μικροαντικειμένου σε 
μια δοσμένη στιγμή.
Για να το κάνει αυτό ο φυσικός πρέπει να 
χρησιμοποιήσει τις αντίστοιχες πειραματικές 
συσκευές. Για τον ακριβή υπολογισμό της 
θέσης (των συντεταγμένων) χρειάζεται ένας 
τύπος συσκευών, ενώ για τον υπολογισμό 
της ταχύτητας χρειάζεται άλλος. Η χρησιμοποί-
ηση της συσκευής του πρώτου τύπου φέρνει 
το μικροαντικείμενο σε μια κατάσταση όπου 
η ταχύτηταδεν μπορεί να προσδιοριστεί 
αυστηρά, ενώ η χρησιμοποίηση της συσκευής 
του δεύτερου τύπου το φέρνει σε μια άλλη 
κατάσταση όπου δεν μπορεί να προσδιοριστεί 
η θέση του. Από 'δω βγάζουν το ιδεαλιστικό 
συμπέρασμα: Επομένως, δεν μπορεί να γίνεται 
λόγος για μικροαντικείμενο «καθεαυτό», 
αλλά μπορούμε να μιλούμε γι' αυτό μόνο 
σε αδιάρρηκτη σύνδεση με ορισμένους όρους 
παρατήρησής του σε σύνδεση με τον 
παρατηρητή και ότι, επομένως, το αντικείμενο 
δεν υπάρχει δίχως υποκείμενο. Η αναγνώριση 
όμως της ύπαρξης του αντικειμένου «σε 
αδιάρρηκτη σύνδεση» με το υποκείμενο σημαίνει 
άρνηση της ύλης σαν αντικειμενικής πραγμα-
τικότητας».12
Στην ουσία όλες αυτές οι σκέψεις είναι 
απόπειρες να ξαναφέρουν στη ζωή με 
άλλη μορφή την υποκειμενική ιδεαλιστική 
θεωρία ότι το αντικείμενο (η φύση) δεν
μπορεί να υπάρχει δίχως υποκείμενο.
Αν η «αδιάρρηκτη σύνδεση» ανάμεσα στο 
αντικείμενο και το υποκείμενο υπήρχε πραγμα-
τικά, αυτό θα οδηγούσε στο παράλογο 
συμπέρασμα ότι το αντικείμενο δεν μπορεί 
να υπάρχει δίχως τη συνείδηση που το 
αντιλαμβάνεται, δίχως τα αισθήματα. 
Στην περίπτωση που εξετάζουμε εδώ, 
η πειραματική συσκευή που χρησιμοποιείται 
για τη μελέτη του μικροαντικειμένου
ασκεί μια ορισμένη επίδραση πάνω στο 
μικροαντικείμενο. Η πειραματική όμως συσκευή, 
αν και χρησιμοποιείται από τον παρατηρητή, 
δεν είναι ο ίδιος ο παρατηρητής και ακόμα 
περισσότερο δεν είναι η συνείδησή του ή τα 
αισθήματά του. Η πειραματική συσκευή
είναι ένα πραγματικό φυσικό σώμα (ή ένα 
σύμπλεγμα φυσικών σωμάτων) που υπάρχει 
αντικειμενικά και που η αλληλεπίδρασή του 
με το μικροαντικείμενο είναι υλική, υπάρχει 
αντικειμενικά. Η πραγματική αυτή σύνδεση 
ανάμεσα στα υλικά πράγματα -σύνδεση που, 
όπως και τα πράγματα, υπάρχει έξω και 
ανεξάρτητα από οποιαδήποτε συνείδηση- 
είναι κάθε άλλο παρά η πλασματική 
«αδιάρρηκτη σύνδεση» ανάμεσα στα πράγματα 
και τη συνείδηση.
Εδώ γίνεται, με κατάφωρη παραβίαση των νόμων
της λογικής, η υποκατάσταση μιας θέσης με 
μιαν άλλη,η υποκατάσταση της θέσης ότι 
«η κατάσταση του μικροαντικειμένου, το 
οποίο υπάρχει στις συνθήκες
της πειραματικής συσκευής, καθορίζεται 
από αυτή την πειραματική συσκευή», με 
μια εντελώς άλλη θέση που δεν είναι ταυτό-
σημη με την προηγούμενη θέση ούτε απορρέει 
από αυτή: «το μικροαντικείμενο υπάρχει μόνο 
σε σύνδεση με την πειραματική συσκευή, μόνο
χάρη στην παρατήρηση».
Ο ισχυρισμός ότι το αντικείμενο υπάρχει κατα-
ρχήν μόνο στην πειραματική συσκευή, ότι πρέ-
πει τάχα να εξετάζεται πάντα μόνο σε σύνδεση 
με τη συσκευή, ότι υπάρχει μόνο χάρη στην 
παρατήρηση που γίνεται με τη βοήθεια της 
συσκευής, αποδίδει στη συσκευή μια φαντα-
στική δύναμη, η οποία αποσπά τη συσκευή 
από όλο τον υπόλοιπο κόσμο των πραγματι-
κών αντικειμένων.
Στην πραγματικότητα αυτό σημαίνει παραίτηση 
απότην αναγνώριση της πραγματικής ύπαρξης 
όλων των σωμάτων του υλικού κόσμου. Η ιδεα-
λιστική αυτή αντίληψη, αν και διατείνεται ότι στη-
ρίζεται στη σύγχρονη κβαντική μηχανική, στην πραγματικότητα παρουσιάζει με τρόπο δογμα-
τικό το επιθυμητό σαν κάτι το αποδειγμένο. 
Η αντικειμενική ύπαρξη των σωματιδίων
του μικρόκοσμου δε συνδέεται ούτε μπορεί
να συνδέεται με την πειραματική εγκατάσταση, 
με τη συσκευή, με την πράξη της παρατήρησης 
και τα αποτελέσματα της μέτρησης.
Χαρακτηριστικό της κινούμενης ύλης είναι η 
ανεξάντλητη πολυμορφία της. Η Φυσική δεν 
ανακάλυψε μόνο ένα πλήθος από σωματίδια 
του ατόμου, αλλά επισημαίνοντας την 
πολυμορφία τους απόδειξε ότι και αυτά όπως 
το άτομο είναι επίσης ανεξάντλητα,
το ηλεκτρόνιο π.χ. δεν είναι αμετάβλητο, 
έχει τις ιδιότητες τόσο της συνέχειας 
(περιορισμός δηλαδή στο χώρο) όσο και 
της ασυνέχειας (μη περιορισμόςστο χώρο). 
Εχει δηλαδή τις ιδιότητες του σωματιδίου 
και του κύματος.
Η πιο διαδεδομένη κατάσταση της ύλης 
στο σύμπαν είναι το πλάσμα που είναι 
αεριώδης κατάσταση που απαρτίζεται 
από ηλεκτρικώς φορτισμένα σωματίδια, 
ηλεκτρόνια και ιόντα.
Αλλο γνωστό στη σημερινή επιστήμη 
βασικό είδος της ύλης είναι το πεδίο. 
Το φυσικό πεδίο είναι υλικός σχηματισμός, 
ο οποίος συνδέει μεταξύ τους τα σώματα 
και μεταβιβάζει την ενέργεια από το ένα 
στο άλλο. Ηδη από το 19ο αιώνα ήταν 
γνωστό το πεδίο βαρύτητας (έλξης) και 
το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο (μια από τις 
παραλλαγές του οποίου είναι το φως). 
Υπάρχουν ακόμη το πυρηνικό, το 
μεσονικό και το ηλεκτροποζιτρονικό 
πεδίο. Η επιστήμη πιστεύει σήμερα ότι 
στη βάση τους υπάρχει ενωτική αρχή
και γι' αυτό επεξεργάζονται την καθολική 
θεωρία του πεδίου.
Απαντώντας ο Λένιν στις ιδεαλιστικές ερμηνείες 
των αστών επιστημόνων πάνω στις νέες 
ανακαλύψεις της σύγχρονης φυσικής στις αρχές 
του 20ού αιώνα τόνιζε: «Ο διαλεχτικός όμως 
υλισμός επιμένει στην κατά προσέγγιση, στο 
σχετικό χαρακτήρα κάθε επιστημονικής θέσης 
για τη δομή της ύλης και τις ιδιότητές της, 
στην απουσία απόλυτων ορίων στη
φύση, στη μετατροπή της κινούμενης ύλης 
από μια κατάσταση σε άλλη και τις ιδιότητες 
της, που από την άποψη μας φαίνεται 
ασυμβίβαστη με την πρώτη, κλπ.
Οσο αλλόκοτη και αν φαίνεται από την 
άποψη της «κοινής λογικής» η μετατροπή 
του αβαρούς αιθέρα 13
σε βαριά ύλη και αντίστροφα, όσο «περίεργη» 
και αν φαίνεται η απουσία από το ηλεκτρόνιο 
κάθε άλλης μάζας, εκτός από την ηλεκτρομα-
γνητική, όσο ασυνήθιστος και αν φαίνεται ο 
περιορισμός των μηχανικών νόμων της 
κίνησης σε μια μόνο περιοχή των φαινομέ-
νων της φύσης και η υπαγωγή τους στους 
πιο απόλυτους νόμους των ηλεκτρομα-
γνητικών φαινομένων κλπ., όλα αυτά δεν 
είναι παρά μια ακόμη επιβεβαίωση του 
διαλεκτικού υλισμού. Βασικά η νέα φυσική 
παραστράτησε προς τον ιδεαλισμό ακριβώς 
επειδή οι φυσικοί δε γνώριζαν τη διαλεκτική. Καταπολεμούσαν το μεταφυσικό υλισμό 
(μεταφυσικό με την έννοια που του δίνει ο 
Ενγκελς και όχι με τη θετικιστική, δηλαδή
τη χιουμιστική έννοια της λέξης), τη μονό-
πλευρη «μηχανικότητά» του και συνάμα 
πετούσαν μαζί με τη μπανιέρα και το μωρό. 
Με το να αρνούνται το αμετάβλητο των 
γνωστών ως τα τότε στοιχείων και ιδιοτή-
των της ύλης, κατρακυλούσαν στην άρνηση 
της ύλης, δηλαδή της αντικειμενικής 
πραγματικότητας του φυσικού κόσμου. 
Με το να αρνούνται τον απόλυτο χαρα-
κτήρα των σπουδαιότατων και βασικών 
νόμων, κατρακυλούσαν στην άρνηση 
κάθε αντικειμενικής νομοτέλειας της 
φύσης, διακήρυσσαν ότι ο νόμος της
φύσης δεν είναι παρά συμβατικότητα, 
«περιορισμός αναμονής», «λογική 
αναγκαιότητα» κλπ. Επιμένοντας στον 
κατά προσέγγιση, το σχετικό χαρακτήρα 
των γνώσεών μας, κατρακυλούσαν στην 
άρνηση του ανεξάρτητου από τη γνώση 
αντικειμένου, του κατά προσέγγιση πιστά, 
σχετικά σωστά απ' αυτή τη γνώση».14
Βέβαια οι παραστάσεις της φυσικής 
επιστήμης για τη δομή της ύλης, τις ιδιότητές 
της, τις πολύμορφες εκδηλώσεις της στο 
χώρο και το χρόνο, είναι ευμετάβλητες. 
Αυτό όμως δεν κλονίζει τη θέση του διαλεκτι-
κού υλισμού για την αντικειμενική τους ύπαρξη. 
Αντίθετα, όλα τα επιτεύγματα της σύγχρονης 
φυσικής και χημείας, όπως και των άλλων 
επιστημών, επιβεβαιώνουν τη θέση του 
διαλεκτικού υλισμού για την αντικειμενικό-
τητα της ύλης και την αιωνιότητά της,την 
αιτιοκρατική της κίνηση, καθώς και το 
απεριόριστο της ανθρώπινης γνώσης.


Ο ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΟΣ ΥΛΙΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ 


Η υλιστική διαλεκτική υποστηρίζει ότι η εξέλιξη 
του κόσμου είναι αντικειμενική, συντελείται 
σύμφωνα με τους δικούς της νόμους, ενώ η 
συνείδηση του ανθρώπου αντανακλά τον έξω 
κόσμο και την κίνηση του.
Ο διαλεκτικός υλισμός επιχειρεί να διατυπώσει 
τους γενικούς νόμους της κίνησης, της πραγμα-
τικότητας μέσα από τις ειδικές επιστήμες. Είναι 
η επιστημονική φιλοσοφία που συνδυάζει τη 
θεωρία της εξέλιξης με τη μέθοδο της γνώσης. 
Αυτό σημαίνει ότι οι αντικειμενικοί καθολικοί 
νόμοι που ανακαλύπτει αποτελούν τη βάση 
οποιασδήποτε επιστημονικής έρευνας, χαράζει
το σωστό δρόμο γνώσης και αλλαγής της 
πραγματικότητας.
Ο Λένιν, στο έργο του «Υλισμός και Εμπειριο-
κριτικισμός», αποκάλυψε την περίπλοκη, 
διαλεκτική διαδικασία της επιστημονικής 
γνώσης, τεκμηρίωσε ότι η διαλεκτική είναι 
το θεμέλιο της επιστημονικής γνωσιοθεωρίας 
του μαρξισμού. Προσδιόρισε την επιστημονική 
γνώση ως μια σύνθετη και αντιφατική 
διαδικασία ανάπτυξης της σχετικής και 
απόλυτης αλήθειας, υπογραμμίζοντας σε 
αντίθεση με τις διάφορες μορφές του 
υποκειμενικού ιδεαλισμού και αγνωστικισμού, 
την ανεξαρτησία του περιεχομένου των 
γνώσεών μας από το υποκείμενο: «Η 
ανθρώπινη νόηση είναι από τη φύση της 
ικανή να μας δίνεικαι μας δίνει την απόλυτη 
αλήθεια που σχηματίζεται από το άθροισμα 
των σχετικών αληθειών. Κάθε βαθμίδα ανά-
πτυξης της επιστήμης προσθέτει νέους 
κόκκους σε αυτό το άθροισμα της απόλυτης 
αλήθειας, τα όρια όμως της αλήθειας κάθε 
επιστημονικής θέσης είναι σχετικά, πότε 
ευρύνονται, πότε στενεύουν με την παρα-
πάνω ανάπτυξη των γνώσεων... Από την 
άποψη του σύγχρονου υλισμού, δηλαδή 
του μαρξισμού, ιστορικά εξαρτημένα είναι 
τα όρια της προσέγγισης των γνώσεών 
μας στην αντικειμενική, την απόλυτη
αλήθεια, είναι όμως έξω από όρους η 
ύπαρξη αυτής της αλήθειας, είναι απόλυτο 
ότι πλησιάζουμε σε αυτήν.
Το περίγραμμα της εικόνας είναι ιστορικά 
εξαρτημένο, είναι όμως απόλυτο, το ότι η 
εικόνα αυτή απεικονίζει ένα μοντέλο που 
υπάρχει αντικειμενικά».15
Επομένως αλήθεια είναι η σωστή, επαλη-
θευμένη από την πράξη αντανάκλαση 
των αντικειμένων και των φαινομένων της 
φύσης και της κοινωνίας τα οποία υπάρχουν 
έξω και ανεξάρτητα από τη συνείδηση. 
Την αντανάκλαση της φύσης στη σκέψη 
του ανθρώπου πρέπει να την καταλαβαί-
νουμε όχι χωρίς αντιθέσεις, αλλά στην 
αιώνια διαδικασία της κίνησης των 
αντιθέσεων και της λύσης τους. 
Ακόμη και τα προϊόντα ανθρώπινης φαντασίας, 
όσο και αν φαίνονται απομακρυσμένα από 
την πραγματικότητα, είναι παρόλα αυτά 
είτε σωστή είτε παραμορφωμένη αντα-
νάκλαση της πραγματικότητας.
Το ζήτημα αν η ανθρώπινη νόηση εμπεριέχει 
το αντικειμενικά αληθινό, έγραφε ο Μαρξ, 
δεν είναι καθόλου θεωρητικό αλλά καθαρά 
πρακτικό ζήτημα.
Με την πράξη οφείλει να αποδείξει ο 
άνθρωπος το αληθινό, δηλαδή την 
αντικειμενικότητα, το βάσιμο,την όλη 
υπόσταση της νόησής του.16
Ο διαλεκτικός υλισμός είναι φιλοσοφία 
επαναστατική που μελετά τους γενικούς 
νόμους της διαλεκτικής και πετυχαίνει 
την ενότητα της θεωρίας με την πράξη,
την ενότητα του γενικού με το ειδικό. 
Είναι γενίκευση της ανθρώπινης γνώσης 
και πράξης. Είναι φιλοσoφία επιστημονική.


                                ΜΑΚΗΣ ΠΑΡΕΝΤΗΣ


Ο Μάκης Παρέντης είναι μέλος του ΔΣ του 
Κέντρου Μαρξιστικών Ερευνών. Βάση για 
τη συγγραφή αυτού τoυ άρθρου αποτελεί  
η ομιλία που έγινε στις 13.12. 2005 στη 
Φυσικομαθηματική σχολή του Πανεπιστημίου 
Αθηνών, σε εκδήλωση με θέμα «Η Υλη, ο 
Χώρος και ο Χρόνος», ενώπιον 400 
περίπου φοιτητών.


1. Β. Ι. Λένιν: Απαντα, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», 
τομ. 18, σελ. 152.
2. Φ. Ενγκελς: «Η διαλεκτική της φύσης», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 51.
3. Φ. Ενγκελς: «Διαλεχτική της φύσης», εκδόσεις 
«Σύγχρονη Εποχή», 1997, σελ. 214.
4. Β. Ι. Λένιν: «Φιλοσοφικά τετράδια», Απαντα, 
5η έκδοση, τόμος 29ος, σελ. 50, εκδόσεις 
«Σύγχρονη Εποχή».
5. Πριγκοζίν Ιλιά (1917-2003): Βέλγος φυσικός 
και φυσικοχημικός. Διατύπωσε ένα από τα 
θεμελιώδη θεωρήματα στο χώρο της 
θερμοδυναμικής (Πριγκόζιν θεώρημα).
6. Φ. Ενγκελς: «Αντι-Ντύρινγκ», εκδόσεις 
«Σύγχρονη Εποχή» 2001, σελ. 17.
7. Φ. Ενγκελς: «Διαλεκτική της φύσης», 
εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή» 1997, σελ. 19.
8. Φ. Ενγκελς: «Διαλεκτική της φύσης», 
εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή» 1997, σελ. 262.
9. Β. Ι. Λένιν: Απαντα, 5η έκδοση, τόμος 18ος, 
εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 359.
10. Φ. Ενγκελς: «Εισαγωγή στη διαλεκτική της 
φύσης», από τα «Διαλεχτά Εργα, Μαρξ-Ενγκελς», 
τόμος 2ος, σελ. 78-79.
11. Β. Ι. Λένιν: Απαντα, 5η έκδοση, τόμος 18ος, 
εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 281.
12. «Οι βασικές αρχές της μαρξιστικής φιλοσοφίας»
εκδόσεις «Σύγρονη Εποχή», σελ. 187-188.
13. Αιθέρας: Υποθετικό μέσο που βρίσκεται παντού 
και που σύμφωνα με τις επιστημονικές αντιλήψεις 
των προηγούμενων αιώνων έπαιζε το ρόλο του 
μεταφορέα του φωτός και γενικά των ηλεκτρο-
μαγνητικών αλληλεπιδράσεων. Με τη διατύπωση 
από τον Αϊνστάιν της ειδικής θεωρίας της 
σχετικότητας, το ζήτημα του αιθέρα εξαλείφθηκε 
από τη θεωρία.
14. Β. Ι. Λένιν: Απαντα, τομ. 18, εκδόσεις 
«Σύγχρονη Εποχή», σελ. 280-281.
15. Β. Ι. Λένιν: Απαντα, τομ. 18, εκδόσεις 
«Σύγχρονη Εποχή», σελ. 140-141.16. 
16.Φρ. Ενγκελς: «Ο Λουδοβίκος Φόυερμπαχ 
και το τέλος της κλασικής γερμανικής 
Φιλοσοφίας», σελ. 65, εκδόσεις 
«Σύγχρονη Εποχή».


ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΑΝΕΜΟ