Σάββατο 30 Απριλίου 2011

Για την Εργατική Πρωτομαγιά 2011

ΜΗΝΥΜΑ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ ΚΚΕ

Σύντροφοι εργάτες και εργάτριες, Ελληνες και μετανάστες, νέοι και νέες της εργατικής - λαϊκής οικογένειας,
Αυτή την κρίσιμη Πρωτομαγιά είναι επιτακτική ανάγκη να βάλουμε τέλος στις αυταπάτες, στο φόβο και στη μοιρολατρία. Η εργατική τάξη έχει τη δύναμη να αντιστρέψει τη σημερινή κατάσταση. Από άκρη σε άκρη σε όλη τη χώρα πρέπει να ακουστεί μυριόστομο: Καμιά θυσία για τους εκμεταλλευτές μας. Ταξική αφύπνιση, ενότητα και οργάνωση παντού. Πάλη για την ανατροπή της αντιλαϊκής πολιτικής, για την υπεράσπιση της ζωής της εργατικής οικογένειας από τη φτώχεια και την ανεργία. Ολοι στον αγώνα για μια ζωή αντάξια της δουλειάς μας και των αναγκών μας. Για να γίνει η εργατική τάξη δύναμη ανατροπής και εξουσίας. Χωρίς εσένα γρανάζι δεν γυρνά, εργάτη μπορείς χωρίς αφεντικά.
Η εργατική τάξη είναι η κοινωνική δύναμη που μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στη δημιουργία και να ηγηθεί της μεγάλης λαϊκής συμμαχίας με τους αυτοαπασχολούμενους επαγγελματίες, τη φτωχή αγροτιά, για ριζικές ανατροπές, για μια νέα οργάνωση της κοινωνίας, όπου τα μεγάλα εργοστάσια και επιχειρήσεις, ο φυσικός πλούτος, η γη, οι μεγάλες αγροτικές επιχειρήσεις θα ανήκουν σ' όλη την κοινωνία και θα παράγουν σχεδιασμένα με λαϊκό εργατικό έλεγχο, για την ικανοποίηση των διευρυμένων λαϊκών αναγκών.
Ο σοσιαλισμός είναι η μόνη απάντηση στη βαρβαρότητα του καπιταλισμού. Ο μόνος δρόμος για να ζήσει καλύτερα η εργατική τάξη, ο λαός, να κατακτήσει τα σύγχρονα δικαιώματά του. Χωρίς φτώχεια, κρίσεις, πολέμους, που αναπόφευκτα γεννά ο γερασμένος και αγιάτρευτος καπιταλισμός, που γίνεται επικίνδυνος, όσο ποτέ άλλοτε, για την εργατική τάξη και τους λαούς όλου του κόσμου. Αυτός είναι ο δρόμος προς την κοινωνική απελευθέρωση, την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, για το βασίλειο της ελευθερίας, τον κομμουνισμό.
Εργάτες, εργάτριες, άνεργοι, ψηλά το κεφάλι!
Εμπιστευτείτε το Κόμμα σας, το ΚΚΕ. Εχει αποδείξει ότι είναι ικανός και άξιος εκφραστής, οργανωτής και καθοδηγητής των συμφερόντων, των αγώνων σας. Ολες οι προβλέψεις του επαληθεύτηκαν. Δε δειλιάζει μπρος στον ταξικό αντίπαλο και το σύστημα. Είναι έμπειρο, έχει διδαχθεί, έχει βγάλει συμπεράσματα από τις κατακτήσεις και τα λάθη του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε στην Ευρώπη. Είναι ο αδιάλλακτος υπερασπιστής του δίκιου σας, χωρίς να λυπάται κόπους και θυσίες.
Ο καπιταλιστικός δρόμος ανάπτυξης, η στρατηγική που υπηρετεί την κερδοφορία και την ανταγωνιστικότητα των μεγάλων καπιταλιστών έχει αποδειχθεί ότι σας φέρνουν διαρκώς νέα μεγαλύτερα βάσανα. Οσες θυσίες και αν κάνεις θα σου ζητούν ακόμα περισσότερες και όταν έχει κρίση και όταν έχει άνοδο των κερδών. Είναι φαύλος κύκλος που οδηγεί το λαό από το κακό στο χειρότερο.
Είναι απάτη ότι υπάρχει προς όφελος του λαού «άλλο μείγμα πολιτικής», όπως ισχυρίζεται η ΝΔ, «σωστός τρόπος εφαρμογής του μνημονίου» που λέει ο ΛΑ.Ο.Σ., ή «μορφή αναδιάρθρωσης του χρέους» που προτείνουν τμήμα του ΠΑΣΟΚ, της αστικής τάξης και μαζί τους διάφορες τάσεις του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ. Είναι παγίδα οι προτάσεις συμμαχίας του λαού με τμήματα της πλουτοκρατίας για να δημιουργηθεί μια «πατριωτική κυβέρνηση», ή αριστερή συμμαχία για κεντροαριστερή κυβέρνηση. Αυτά τα σενάρια δένουν το λαό στο άρμα της πλουτοκρατίας, οδηγούν τους λαϊκούς αγώνες σε αδιέξοδα και το εργατικό κίνημα σε διάλυση. Τώρα είναι επιτακτική ανάγκη να εγκαταλείψεις οριστικά το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ, την κυρίαρχη πολιτική, τα ιδεολογήματα των κομμάτων που με τον έναν ή άλλον τρόπο υπηρετούν το σύστημα και να συστρατευθείς με το ΚΚΕ. Να γυρίσεις την πλάτη στους συνδικαλιστές που εκφράζουν τα συμφέροντα μιας εργατικής αριστοκρατίας, το συμβιβασμό και τη συνδιαλλαγή. Η αλλαγή των συσχετισμών δυνάμεων παντού, αρχίζοντας από το εργοστάσιο και τον κλάδο, αποτελεί σήμερα το κλειδί για θετικές εξελίξεις υπέρ του λαού.
Λύση για το λαό υπάρχει μόνο με οργανωμένο εργατικό - λαϊκό αγώνα σε σύγκρουση με τα μονοπώλια, τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις, τις κυβερνήσεις και τα κόμματά τους, τους δορυφόρους τους, με λαϊκή συμμαχία και ισχυρό ΚΚΕ.
Τιμάμε την Εργατική Πρωτομαγιά, τις θυσίες, τους αγώνες της παγκόσμιας εργατικής τάξης στέλνοντας αγωνιστικό μήνυμα αλληλεγγύης στους εργάτες και στις εργάτριες όλου του κόσμου. Δίνοντας υπόσχεση ότι θα συμβάλουμε πιο αποφασιστικά στη χώρα μας να ηττηθεί η εξουσία των μονοπωλίων, να ανατραπεί η καπιταλιστική βαρβαρότητα, για το σοσιαλισμό.
Διαδηλώνουμε σε όλη τη χώρα, κατά της συμμετοχής της στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους και επεμβάσεις σε βάρος των λαών της Αφρικής και της ευρύτερης περιοχής.
Υψώνουμε αποφασιστικά τη φωνή μας και καλούμε όλους τους εργάτες, τους νέους, τις γυναίκες, τους ριζοσπάστες, τους προοδευτικούς ανθρώπους να συστρατευθούν κατά του αντικομμουνισμού και των τρομοκρατικών μέτρων κατά Κομμουνιστικών Κομμάτων, από την ΕΕ και άλλες ιμπεριαλιστικές συμμαχίες. Από το σοσιαλισμό που γνωρίσαμε η εργατική τάξη, οι λαοί έχουν πολλά να μάθουν και να διδαχτούν, τόσο από τις μεγάλες και πρωτόγνωρες κατακτήσεις του προηγούμενου αιώνα, όσο και από παρεκκλίσεις που έγιναν και οδήγησαν στην προσωρινή ήττα.
Ζήτω η παγκόσμια εργατική τάξη!
Ζήτω η επαναστατική κομμουνιστική κοσμοθεωρία, ο μαρξισμός - λενινισμός, η επιστημονική τεκμηρίωση της πάλης για την ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος σε κάθε χώρα, σε όλο τον κόσμο. Αυτός είναι ο δρόμος για να ζήσουν οι λαοί ειρηνικά, χωρίς τη βαρβαρότητα του καπιταλισμού, χωρίς πολέμους.

Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΚΚΕ

Παρασκευή 29 Απριλίου 2011

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ ΩΡΑΡΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ


ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΜΕ  ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ



Συναδέλφισσες, Συνάδελφοι
Κατατέθηκε στη βουλή το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών για τη λεγόμενη «Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση». Πρόκειται για μια ακόμα βάρβαρη επίθεση στα λαϊκά δικαιώματα, μια επίθεση που φορτώνει την κρίση στις πλάτες των εργαζομένων.
Η κυβέρνηση με το νέο νομοσχέδιο αυξάνει τις ώρες εργασίας από 2 ½ ώρες τη βδομάδα και φτάνει σε ορισμένους κλάδους τις 10 ώρες. Συγκεκριμένα:
§      Αυξάνει τον εργάσιμο χρόνο κατά 2 ½ ώρες τη βδομάδα σε όλους τους εργαζόμενους του στενού δημόσιου τομέα, στους ΟΤΑ και στους οργανισμούς ΝΠΔΔ.
§      Αυξάνει κατά 10 ώρες την βδομάδα το ωράριο στους νηπιαγωγούς και τους βρεφονηπιοκόμους, που εργάζονται στους Δημοτικούς Παιδικούς και Βρεφικούς Σταθμούς.
Η εξέλιξη αυτή θα τσακίσει τα παιδιά, θα έχει τραγικές επιπτώσεις στον παιδικό ψυχισμό, αλλά και στην οικογένειά τους.
§      Αυξάνει κατά 5  ώρες το ωράριο στους εργαζόμενους των κλάδων πληροφορικής, χειριστές Η/Υ.
Κοινός παρονομαστής του κυβερνητικού νομοσχέδιου είναι οι ανατροπές στα εργασιακά δικαιώματα και το παραπέρα ξεζούμισμα των εργαζομένων.
Και μόνο η δήλωση του υπουργού Εσωτερικών ότι «δουλεύοντας μισή ώρα παραπάνω είναι σαν προσλαμβάνουμε 45.000 υπαλλήλους» δείχνει το μέγεθος του επιχειρούμενου «ξεζουμίσματος».
Λέει ψέματα η κυβέρνηση και είναι προσχηματικά τα επιχειρήματά της ότι με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο θα περιορίσει την γραφειοκρατία και τη διαφθορά, φαινόμενα, που ούτως ή άλλως, είναι σύμφυτα με την αντιλαϊκή πολιτική και το καπιταλιστικό σύστημα.
H κατάσταση θα χειροτερέψει με την ψήφιση του λεγόμενου «ενιαίου» μισθολογίου (Ιούνιος-Ιούλιος). Φέρνουν νέο μισθολόγιο, που προβλέπει 700-800 ευρώ βασικό μισθό. Συνδέουν το μισθό με την αξιολόγηση και την αποδοτικότητα. Καταργούν εξ’ ολοκλήρου το 13ο και 14ο μισθό (δώρα Χριστουγέννων, Πάσχα, επίδομα αδείας). Καταργούν όλα τα επιδόματα. Συνθλίβουν τη λαϊκή οικογένεια.
Κυβέρνηση-τρόικα-E.E. φορτώνουν όλες τις συνέπειες της καπιταλιστικής κρίσης στις πλάτες των εργαζομένων, ενώ ταυτόχρονα φουσκώνουν με νέα κέρδη τις τσέπες των τραπεζιτών και των βιομηχάνων, των εφοπλιστών, του κεφαλαίου. Μην αναγνωρίζεις το δημόσιο χρέος και το έλλειμμα σαν δικό σου. Δεν έχεις καμία ευθύνη. Το χρέος είναι όλο «παράνομο», αποτυπώνει τις προκλητικές επιδοτήσεις των καπιταλιστών από τον κρατικό προϋπολογισμό, τις δεκάδες φοροαπαλλαγές που απολαμβάνουν, τους υπέρογκους νατοϊκούς εξοπλισμούς, τις αντιπαραγωγικές δαπάνες των ολυμπιακών αγώνων. Σε ένα χρόνο πάνω από 100 δις ευρώ (!) δόθηκαν στις τράπεζες, ενώ μόνο στις τράπεζες της Ελβετίας, οι καταθέσεις των ελλήνων καπιταλιστών ανέρχονται στα 600 δις ευρώ (!).
Η κερδοφορία τους προκάλεσε την κρίση. Τώρα, σε καλούν να ξαναπληρώσεις. Δεν έχουν τέλος τα μέτρα. Κάθε λίγο θα παίρνονται και νέα, με πρόσχημα τα ελλείμματα. Θέλουν να τσακίσουν την τιμή της εργατικής δύναμης, να φτάσουν οι μισθοί στο επίπεδο αυτών της Κίνας και της Ινδίας (απόφαση συνόδου Κορυφής 24-25/3).
Καμιά εμπιστοσύνη στη συμβιβασμένη πλειοψηφία της ΑΔΕΔΥ. Δεν μπορεί να διαπραγματευτεί τα εργασιακά μας δικαιώματα, την εργατική μας δύναμη, το νέο μισθολόγιο, επειδή ακριβώς στηρίζει την αντιλαϊκή πολιτική, τη γραμμή της ανταγωνιστικότητας, την πολιτική του Μνημονίου. Μαζί με τη ΓΣΕΕ είναι οι βασικοί κοινωνικοί εταίροι της κυβέρνησης, του ΣΕΒ και της Τρόικας. 
Οργάνωση, κοινωνική συμμαχία, λαϊκή αντεπίθεση, συμπόρευση με το ΠΑΜΕ τώρα!
ü        Καμμιά αύξηση στο ωράριο εργασίας
ü        Σταθερή-μόνιμη εργασία για όλους. Μονιμοποίηση όλων των συμβασιούχων χωρίς όρους και προϋποθέσεις.
ü        Κατώτατος βασικός μισθός 1400 ευρώ σε Δημόσιο και Ιδιωτικό Τομέα.

1η Μάη όλοι στην απεργιακή συγκέντρωση στο ΣΥΝΤΑΓΜΑ  ώρα 10 π.μ.
Προσυγκέντρωση στις 9.00 π.μ. στους Στύλους του Ολυμπίου Διός
11 Μάη κλιμακώνουμε τη δράση μας με 
  νέα  πανεργατική απεργία
Αθήνα, 28 Απριλίου 2011

«Wall Street Journal»: Η Εφημερίς της ... Κυβερνήσεως!


«Το μεγάλο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων που προωθεί η ελληνική κυβέρνηση υπόσχεται να αλλάξει τη διάρθρωση της ελληνικής οικονομίας που βρίσκεται σε κρίση (...) το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων - που περιλαμβάνει ΟΣΕ, καζίνο, ακίνητη περιουσία, τυχερά παιχνίδια, εταιρείες ύδρευσης, λιμάνια, αεροδρόμια και άλλες υποδομές - δεν έχει σχεδιαστεί μόνο για να αυξήσει τα κρατικά έσοδα, αλλά και για να οδηγήσει στην περαιτέρω ανάπτυξη των τομέων που αποκρατικοποιούνται και να προκαλέσει αλλαγή στις αντιλήψεις των επενδυτών για την Ελλάδα».
*
Τα παραπάνω γράφτηκαν στην «Wall Street Journal», την εφημερίδα που αποτελεί το «ευαγγέλιο» της Μέκκας του καπιταλισμού και απηχεί τις απόψεις του διεθνούς ιμπεριαλιστικού τζόγου.
Το ενδιαφέρον της υπόθεσης (σ.σ.: η υπόθεση ισοδυναμεί με το γενικό ξεπούλημα των «φιλέτων» της δημόσιας περιουσίας στην Ελλάδα), δε βρίσκεται τόσο στο επαινετικό για το «σοσιαλιστικό» ΠΑΣΟΚ περιεχόμενο του εν λόγω άρθρου.
Το ενδιαφέρον βρίσκεται στην ημερομηνία που γράφτηκε αυτό το άρθρο. Και τούτο διότι δεν γράφτηκε χτες, ούτε προχτές, ούτε καν το Μάρτη, όταν η κυβέρνηση ανακοίνωσε στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ τις αποφάσεις για την εκποίηση των 50 δισ. ευρώ.
Το συγκεκριμένο άρθρο, που περιγράφει εν είδει ακτινογραφίας και μέχρι τελευταίας λεπτομέρειας το ξεπούλημα του δημόσιου πλούτου, γράφτηκε και δημοσιεύτηκε στην «Wall Street Journal» την 1/10/2010!
Με άλλα λόγια, οι υποψήφιοι «επενδυτές», τόσο οι εγχώριοι όσο κι εκείνοι που βρίσκονται στα πέρατα του κόσμου, το τσουνάμι της εκποίησης που σχεδιάζει η κυβέρνηση, το γνωρίζουν - χαρτί και καλαμάρι - εδώ και έξι τουλάχιστον μήνες!
Το γεγονός αυτό συνιστά μια πρώτης τάξεως απόδειξη: Οι διάφοροι αδαείς, που ισχυρίζονται ότι η κυβέρνηση του Παπανδρέου, του Παπακωνσταντίνου, του Λοβέρδου και της Μπιρμπίλη είναι «ασυντόνιστη» και «απρογραμμάτιστη», δεν σκαμπάζουν «γρι» από διαδικασίες και προεργασίες «φαστ τρακ» ξεπουλήματος. Μια χαρά «συντονισμό» και μια χαρά «πρόγραμμα» διαθέτουν οι άνθρωποι. Ρωτήστε, άλλωστε, και την «Wall Street Journal». Που - σε συνεννόηση με τους ξεπουληματίες - διαφημίζει έξι μήνες πριν, όλα όσα θα πάθει - «συντονισμένα» και «προγραμματισμένα» - ο ελληνικός λαός, έξι μήνες μετά.




Συστήματα, προπονήσεις, σχέδια, φράγκα, ισολογισμοί, τεχνικές, πλάνα. Αλλά να που μέσα σε μια στιγμή όλα αυτά γίνονται σμπαράλια. Είναι η στιγμή που στο ποδόσφαιρο (όπως και στη ζωή), μέσα από την ομάδα και από τη συλλογικότητα
- και μόνο μέσ' από την ομάδα και τη συλλογικότητα γίνεται κατορθωτό αυτό -
η προσωπικότητα απελευθερώνεται, η κοινωνική ατομικότητα του Μέσι και του εκάστοτε «Μέσι» φτάνει στην απόλυτη διάστασή της και τότε - για να δανειστούμε τα λόγια του ποιητή και πεζογράφου Ράινερ Μαρία Ρίλκε -
«η τροχιά της μπάλας δείχνει στους παίκτες τον τόπο ενός καινούριου ονείρου και αυτοί για να το φτάσουν γίνονται χορευτές»

                              σαν σήμερα                                         
1975 Εικόνες αλλοφροσύνης διαδραματίζονται στην πρεσβεία των ΗΠΑ και στο λιμάνι της Σαϊγκόν, καθώς έχει αρχίσει η αποχώρηση και των τελευταίων Αμερικανών στρατιωτών από το Βιετνάμ και την πανωλεθρία του ιμπεριαλισμού.
1980 Πεθαίνει ο «πατέρας» των κινηματογραφικών ταινιών θρίλερ, ο σερ Αλφρεντ Χίτσκοκ.
1989 Η τραγωδία του Χέιζελ κατά τον ποδοσφαιρικό αγώνα Λίβερπουλ - Γιουβέντους, το 1985, «ζωντανεύει» στη δικαστική αίθουσα και 14 Αγγλοι οπαδοί καταδικάζονται σε πολυετή φυλάκιση για τη συμμετοχή τους στα αιματηρά επεισόδια, που είχαν στοιχίσει, πέντε χρόνια πριν, το θάνατο 39 Ιταλών.
Γλιτώσανε!
«Αγαπητοί συνάδελφοι, χρόνια πολλά και πάλι σε όλους. Ελπίζω να καταφέρατε τις προηγούμενες ημέρες να ξεκουραστείτε κάπως και να απολαύσατε τις ομορφιές της ελληνικής υπαίθρου και της άνοιξης, όσο διήρκεσε τουλάχιστον».
*
Λόγια του πρωθυπουργού κατά την έναρξη του χτεσινού υπουργικού συμβουλίου. Αλλά μην τρομάζετε. Με εκείνο το «όσο διήρκεσε» εννοούσε «όσο διήρκεσαν» και αναφερόταν στις διακοπές των υπουργών. Εξ' όσων γνωρίζουμε δεν απειλούνται - ακόμα τουλάχιστον - και πολύ περισσότερο δεν έχουν περάσει στη φάση του «τετέλεσθαι» ούτε η ύπαρξη της ελληνικής υπαίθρου ούτε η ύπαρξη της ...άνοιξης, όπως προκύπτει από τα «ελληνικά» του κ. Παπανδρέου. Προς το παρόν, η ύπαιθρος (ως τόπος) και η άνοιξη (ως εποχή) την έχουν γλιτώσει.
Γαμο-ιστορίες
Στη Βρετανία, όπου ο εργαζόμενος λαός αντιμετωπίζει ένα πολυετές πρόγραμμα λιτότητας ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων, το κόστος του γνωστού πριγκιπικού γάμου υπολογίζεται στα 10 εκατομμύρια στερλίνες (πάνω από 11 εκατ. ευρώ), ενώ το βρετανικό κράτος (δηλαδή ο εργαζόμενος λαός και πάλι) εκτιμάται ότι για τον ίδιο λόγο θα επιβαρυνθεί με περίπου 25 εκατ. ευρώ για παράτες, μέτρα ασφαλείας κλπ.
Το ποσό είναι ταυτόχρονα και μεγάλο και «μικρό», ανάλογα πώς θα το δει κανείς:
Μεγάλο και εξοργιστικό, αν συγκριθεί με τις θυσίες που καλούνται να επωμιστούν τα λαϊκά στρώματα, «μικρό» μπροστά στο μέγεθος της απύθμενης βλακείας με την οποία φλομώνουν τους «λαουτζίκους» σε Ανατολή και Δύση οι «μαχαραγιάδες» και τα ΜΜΕ που ελέγχουν.
Βέβαια, θα πρέπει στους τελευταίους να το αναγνωρίσουμε: Εχουν φτιάξει έτσι τον κόσμο που τους «επιτρέπεται» να πουλάνε και να επιδεικνύουν ακόμα και την ξετσιπωσιά τους ως θέαμα.
Τέτοιες ειδήσεις θέλουμε!
Μετά την προχτεσινή συνάντηση του Παπακωνσταντίνου με την Μπιρμπίλη, χτες συνέβη κάτι ακόμα πιο αισιόδοξο, ελπιδοφόρο, θαυμάσιο και πιο εθνωφελές:
Ο Παπακωνσταντίνου και η Μπιρμπίλη όχι μόνο ξανασυναντήθηκαν - αυτή τη φορά έξω από την πόρτα του πρωθυπουργικού γραφείου - αλλά και αγκαλιάστηκαν και φιλήθηκαν και φωτογραφήθηκαν αγαπημένοι!
Τέτοια είδηση, από εκείνες που αναπτερώνουν το ηθικό του ελληνικού λαού, που ρίχνουν φως στη μουντάδα της καταχνιάς και της κατάθλιψης, καιρό είχαμε να ακούσουμε.
Να 'ναι καλά το «MEGA» που τη μετέδωσε...
Τι είναι το «ώι, ώι μάνα μου!» και το «ωχ, μανούλα μου!»;
Η απάντηση δόθηκε χτες, με τον πλέον απόλυτο, σοβαρό και υπεύθυνο τρόπο. Πρόκειται, όπως δήλωσε ο πρωθυπουργός στο υπουργικό του συμβούλιο, για «την ελληνική φωνή που ακούγεται πλέον καθαρά στο εξωτερικό»...
Γράφει:
ο Νίκος ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ

Πέμπτη 28 Απριλίου 2011

Οι δυνατότητες της λαϊκής εξουσίας

 Σήμερα στη χώρα μας υπάρχουν οι αντικειμενικές προϋποθέσεις για μια ριζικά διαφορετική οργάνωση της οικονομίας και της κοινωνίας, με βασικό χαρακτηριστικό τη μετατροπή της ιδιοκτησίας του μεγάλου κεφαλαίου σε κοινωνική κρατική ιδιοκτησία και δίπλα της τον παραγωγικό λαϊκό συνεταιρισμό.

Το ΚΚΕ καλεί το λαό να αγωνιστεί για να γίνουν λαϊκή περιουσία τα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής, στους κλάδους της μεταποίησης και γενικότερα της βιομηχανίας και του συγκεντρωμένου εμπορίου. Να δημιουργηθούν ενιαίοι αποκλειστικά κρατικοί φορείς στους κλάδους στρατηγικής σημασίας, όπως της Ενέργειας, των Τηλεπικοινωνιών, των Κατασκευών, των Μεταφορών, της Εξόρυξης. Να κοινωνικοποιηθεί η γη, οι μεγάλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις στον αγροτικό τομέα, να δημιουργηθούν συνεταιρισμοί φτωχών και μεσαίων αγροτών, ώστε να ξεπεραστεί το πρόβλημα της κατακερματισμένης χρήσης της γης.
Μόνο ο κεντρικός, επιστημονικά οργανωμένος, σχεδιασμός της λαϊκής οικονομίας μπορεί να απελευθερώσει τις εγχώριες παραγωγικές δυνατότητες, γιατί έχει γνώμονα τη συνδυασμένη ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών. Να ξεπεράσει ανισομέρειες της ανάπτυξης περιφερειών στο εσωτερικό της χώρας. Να διαμορφώσει εξειδικευμένα κατά κλάδο πλάνα παραγωγής και κατανομής του ανθρώπινου παραγωγικού δυναμικού, των μέσων παραγωγής, της ενέργειας, των πρώτων υλών. Παράλληλα θα διασφαλίζει την κλαδική συνεργασία που θα δίνει ώθηση στην ανάπτυξη κάθε περιφέρειας της χώρας, π.χ. με την εξόρυξη και καθετοποιημένη βιομηχανική παραγωγή, την αγροτική παραγωγή, τη βιομηχανία τροφίμων και βιομηχανικών υλών.
Μόνο η λαϊκή οικονομία μπορεί να εξαλείψει οριστικά την αναρχία της παραγωγής, τη ζούγκλα του ανταγωνισμού των μονοπωλιακών ομίλων για το μεγαλύτερο δυνατό κέρδος. Μπορεί να αξιοποιήσει και να κατανείμει σε αυτήν την κατεύθυνση το σύνολο του εργατικού δυναμικού της χώρας εξαλείφοντας την ανεργία. Μόνο η εργατική τάξη μπορεί να δώσει λύση στο πρόβλημα της φιλολαϊκής ανάπτυξης και να εξασφαλίσει τη συμμαχία με τα άλλα λαϊκά στρώματα.
Να ποιες είναι οι εγχώριες δυνατότητες της χώρας:
Ο ορυκτός πλούτος
Ο βωξίτης της Κεντρικής Ελλάδας, που οικονομικά είναι εκμεταλλεύσιμος για την παραγωγή αλουμίνας. Το νικέλιο, που χρησιμοποιείται στην παρασκευή ανθεκτικών κραμάτων με χάλυβα για την πολεμική βιομηχανία (περιοχή Λάρυμνας). Ο λευκόλιθος, ιδιαίτερα της Μαγνησίας (αλλά και της Βόρειας Εύβοιας, Χαλκιδικής, Λέσβου), που αξιοποιείται για την παραγωγή ειδικού τύπου τσιμέντου αλλά και πυρίμαχων υλικών. Το μάρμαρο, που λόγω της ποιότητάς του κατέχει εξέχουσα θέση στη διεθνή αγορά, ο περλίτης, ο μπετονίτης και ο χουντίτης. Ο ψευδάργυρος, που αποτελεί βασικό υλικό κατασκευής μπαταριών.
Σημειώνουμε τα κοιτάσματα χρυσού στη Μακεδονία και στη Θράκη, που οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ υποβαθμίζουν την αξία τους.
Η Ελλάδα έχει σημαντικές εγχώριες ενεργειακές πηγές:
Είναι δεύτερη δύναμη σε λιγνιτικά κοιτάσματα στα κράτη – μέλη της ΕΕ.

Δεν έχει αξιοποιηθεί για ηλεκτροπαραγωγή ούτε το 1/3 του υδάτινου δυναμικού που μπορεί να αξιοποιηθεί.

Τα ερευνητικά δεδομένα δίνουν σημαντικές πιθανότητες για πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου (Βόρειο Αιγαίο, λεκάνη Ηρόδοτου νότια της Κρήτης, Ιόνιο – Πατραϊκός Κόλπος κ.λπ.).

Υπάρχει υψηλό αιολικό δυναμικό και πηγές γεωθερμίας, ιδιαίτερα στα νησιά του Αιγαίου.
Η βιομηχανική παραγωγή μπορεί να καλύψει τις εγχώριες ανάγκες του κλάδου των κατασκευών σε τσιμέντο και άλλα δομικά υλικά (π.χ. οικοδομικό χάλυβα). Επίσης, η μηχανοποίηση του κλάδου των κατασκευών καλύπτει γενικά τις ανάγκες κατασκευής δημόσιων έργων υποδομής.
Είναι απολύτως ρεαλιστικό να καλυφθούν οι εγχώριες διατροφικές ανάγκες της χώρας και να σταματήσουν οι εισαγωγές σε προϊόντα που εμείς διαθέτουμε και μπορούμε να παράγουμε.
Υπάρχει σημαντική μηχανοποίηση της γεωργίας και ήδη συγκεντρωμένη κτηνοτροφία. Με ισχυρούς συνεταιρισμούς των μικρών και μεσαίων αγροτών δίπλα στις μεγάλες κρατικές αγροτικές επιχειρήσεις μπορεί να υπάρξει πλήρης αξιοποίηση των γεωργικών μηχανημάτων (τρακτέρ, θεριζοαλωνιστικές μηχανές κ.λπ.).
Η Ελλάδα έχει σημαντική παραγωγή σιταριού, καλαμποκιού, δημητριακών, πατάτας, φασολιών και διαθέτει υψηλής ποιότητας ελαιόλαδο, οπωροκηπευτικά, κρασί, ροδάκινα και πορτοκάλια. Διαθέτει επίσης ορισμένα προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας (μέλι, κρόκος κ.ά.). Η κτηνοτροφία μπορεί να καλύψει το μεγαλύτερο μέρος των εγχώριων αναγκών κατανάλωσης (πρόβειο γάλα, κρέας κ.λπ.). Η αγροτική παραγωγή μπορεί να στηρίξει τη βιομηχανία τροφίμων σε διάφορους κλάδους της.
Η χώρα παράγει καλής ποιότητας βαμβάκι. Αντίστοιχα, διαθέτει ακόμη σημαντική βάση παραγωγής κλωστοϋφαντουργίας, ένδυσης – υπόδησης, καθώς και σχετική τεχνογνωσία, η οποία συρρικνώνεται σήμερα αφού το κεφάλαιο εγκαταλείπει τους συγκεκριμένους κλάδους με κριτήριο το σχετικά χαμηλό ποσοστό κέρδους του.
Βιομηχανία μετάλλου:
Σημαντική υποδομή υπάρχει επίσης σήμερα στη βιομηχανία μετάλλου. Ειδικότερα στη χαλυβουργία, σιδηρουργία, βιομηχανία χαλκού και σε ορισμένους τομείς της αμυντικής βιομηχανίας, την οποία η λαϊκή οικονομία μπορεί να αξιοποιήσει συνδυασμένα με τους κλάδους εξόρυξης για την καθετοποιημένη παραγωγή σχετικών προϊόντων.
Ναυτιλία – κλάδος ναυπηγοεπισκευαστικός:
Η Ελλάδα έχει δυνατότητες αξιοποίησης της ναυτιλίας με πλοία κοινωνικής ιδιοκτησίας. Διαθέτει την υποδομή και την τεχνογνωσία των ελληνικών ναυπηγείων για την κάλυψη των αναγκών σε πλοία ακτοπλοΐας, για τη σύνδεση των ελληνικών νησιών με σύγχρονα πλοία, για την κάλυψη αναγκών του πολεμικού ναυτικού, των κρατικών σιδηροδρομικών μεταφορών (βαγόνια ΟΣΕ) κ.ά.
Ας σκεφτούμε για παράδειγμα το ρόλο του ενιαίου κρατικού φορέα κατασκευών για την κάλυψη των αναγκών ποιοτικής, ασφαλούς λαϊκής στέγης, ανάπλασης συνοικιών, υλοποίησης έργων αντισεισμικής θωράκισης και αντιπλημμυρικής προστασίας, έργων υποδομής για τις μεταφορές, για κτιριακές υποδομές κοινωνικών υπηρεσιών, σχολεία, νοσοκομεία κ.λπ.
Ολοι οι εργαζόμενοι θα απολαμβάνουν πλέον με βάση τις ανάγκες τους ισότιμες δωρεάν υπηρεσίες, της δημόσιας Υγείας, Παιδείας, αναψυχής, τουρισμού, προστασίας των παιδιών και των υπερηλίκων. Το οικογενειακό νοικοκυριό θα στηρίζεται από κρατικές κοινωνικές υποδομές (π.χ. εστιατόρια, καθαριστήρια στους μεγάλους εργασιακούς χώρους).
Τα κρατικά πανεπιστήμια σε συνεργασία με τους κλαδικούς κρατικούς φορείς θα προωθούν τη συστηματική έρευνα για την επιστημονική πρόβλεψη των διευρυνόμενων κοινωνικών αναγκών (π.χ. αξιοποίηση και αύξηση των υδάτινων αποθεμάτων).
Η μοιρολατρία και ο φόβος δεν έχουν θέση. Η δίψα για λαϊκή νίκη πρέπει να γίνει οδηγός ενός λαού που όταν θέλει μπορεί. Δεν είναι παντοδύναμη η αστική πολιτική 
εξουσία, δεν είναι παντοδύναμος ο καπιταλισμός».

αναδημοσίευση από ΑΡΙΣΤΕΡΆ ΔΡΏΜΕΝΑ

Τετάρτη 27 Απριλίου 2011

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ Γέννημα της εποχής του


Η συμπλήρωση, φέτος, εκατό χρόνων από το θάνατο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (3/1/1911), αυτού του σπουδαίου λογοτέχνη και θεμελιωτή του νεοελληνικού διηγήματος, αποτελεί και μια αφορμή προσέγγισης του έργου του μέσα από το πρίσμα της μαρξιστικής κριτικής.Τρία είναι τα βασικά θεματολογικά «πεδία» που αποτέλεσαν τα σημεία διαμάχης, έως και πολεμικής, στο έργο του Παπαδιαμάντη, από την πρώτη στιγμή της εμφάνισής του μέχρι και σήμερα: 1) Η γλώσσα. 2) Η «θρησκευτικότητα». 3) Η σχέση του με τα κοινωνικά ζητήματα της εποχής του.
Η γλώσσα
Ασκώντας κριτική στην «ολοκληρωτική άρνηση της αξίας του (σ.σ. του Παπαδιαμάντη) σαν λογοτέχνη», ο Τάκης Αδάμοςχρησιμοποιεί το παράδειγμα του Κ. Θ. Δημαρά, ο οποίος επικρίνει τον συγγραφέα για «καθαρεύουσσ, κακοτεχνία, κακογραφία (...) Ο,τι χρειάζεται για ν' αναχθεί σε σύμβολο από τους λογίους που πολεμούσαν τη δημοτική (...)». Γράφει, απαντώντας, ο Τ. Αδάμος: «(...) Αυτό που ο Κ. Θ. Δημαράς ονομάζει καθαρεύουσα δεν είναι πρώτ' απ' όλα καθαρεύουσα. Κι είναι χαρακτηριστικό πως οι πρώτοι και καλύτεροι θαυμαστές και υμνητές του Παπαδιαμάντη ήταν οι πρωτομάχοι του δημοτικισμού. Η ιδιόρρυθμη αυτή γλώσσα του Παπαδιαμάντη είναι επιπλέον κι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της δημιουργίας του (...)». χρησιμοποιεί το παράδειγμα του,
Ο Κώστας Βάρναλης σημειώνει: «Αυτός ο "πτωχαλαζών, ο τρέφων αλλοκότους ιδέας", είχε και την... αλλόκοτην ιδέα να ξέρει τη δημοτική περίφημα και να τη γράφει θαυμάσια (στα διαλογικά μέρη των διηγημάτων του κυρίως) κι όμως να προτιμά την καθαρεύουσα, ανάκατη με δημοτικά στοιχεία. Αλλ' ήτανε τόσο μαέστρος σα συγγραφέας, που κατόρθωνε να ζωντανεύει ό,τι νεκρό άγγιζε με την πέννα του (...) Ο Παπαδιαμάντης όμως δε γίνεται δημοτικιστής χωρίς να είναι. Ητανε με τον τρόπο το δικό του. Οι ήρωές του, άνθρωποι του λαού μιλούνε σ' όλα του τα διηγήματα τη γλώσσα του λαού (...)».
Ασκώντας κριτική στους «υβριστές» του Παπαδιαμάντη και ειδικά στον Πέτρο Βλαστό, ο Βάρναλης σημειώνει, μεταξύ άλλων: «(...) Εστω, ο Παπαδιαμάντης δεν ήξερε τι θα πει γλώσσα και δεμένο ύφος (...) Αλλ' αυτό δεν μας ενδιαφέρει. Ο,τι μας ενδιαφέρει είναι, πως ένας λογοτέχνης σαν τον Βλαστό αποκαλεί τον Παπαδιαμάντη "ελεεινό" και το μυαλό του "χωριάτικο". Γιατί απλούστατα ο Βλαστός έκαμνε Τέχνη του γραφείου κι ο Παπαδιαμάντης Τέχνη του ανοιχτού ορίζοντα. Ο ένας έκαμνε Τέχνη ψεύτικη κι ο άλλος Τέχνη αληθινή. Ο ένας έπλαθε την Τέχνη του με τα πιο εξεζητημένα στοιχεία κι ο άλλος με τα πιο απλά. Ο ένας αγαπούσε το λαό κι ο άλλος τόνε μισούσε (...)». Και αλλού: (...) Ο Παπαδιαμάντης είναι ο κατ' εξοχήν αντιρρητορικός συγγραφέας. Ο φωνακλαδισμός, η πόζα, η επιτήδεψη κ' η ανειλικρίνεια, που αποτελούνε τα κυριότερα γνωρίσματα της κακής Τέχνης (...) λείπουν ολότελα από τον Παπαδιαμάντη (...) Ο Παπαδιαμάντης είναι ο μεγαλύτερος νεοέλληνας συγγραφέας κι ο μόνος, που μπορεί κανείς να τον διαβάζει και πάντα να τόνε βρίσκει νέον κι αναπάντεχο (...)».
Ο Νίκος Μπελογιάννης σημειώνει: «Πήρε αντιδραστική θέση στο κίνημα του Ψυχάρη. Συμπαθούσε όμως το δημοτικισμό. Το 1905 έγραψε την "Αποσώστρα" στη δημοτική και τον κατηγόρησαν ότι πήρε ρούβλια. Ετσι σταμάτησε. Συνήθισα, είπε μια μέρα στο Σημηριώτη, και τώρα πια είναι αργά. Τρομερή η δύναμη της συνήθειας στον Παπαδιαμάντη».
Η «θρησκευτικότητα»
Ο Τ. Αδάμος κατατάσσει την κριτική περί «θρησκευτικότητας» στο έργο του Παπαδιαμάντη ανάμεσα στις «πολλές λαθεμένες αντιλήψεις και απόψεις» γύρω από τον συγγραφέα. Μεταξύ άλλων αναφέρει: «Από τις πιο διαδεδομένες αντιλήψεις είναι η "θρησκευτικότητα" του Παπαδιαμάντη, που επιβεβαιώνεται, τάχα, όχι μόνο από την "πληθώρα της "θρησκευτικής" θεματογραφίας του, αλλά κι απ' την ίδια την "ασκητική" ζωή του (...) Ενώ η αλήθεια είναι ολότελα διαφορετική. Διαβάζοντας κανείς το έργο του Παπαδιαμάντη θα διαπιστώσει ότι η "θρησκευτικότητά" του δεν έχει ιδεολογικό βάθος. Ο Παπαδιαμάντης λατρεύει τους θρησκευτικούς τύπους σαν τρυφερή αναπόληση των βιωμάτων της παιδικής του ηλικίας, σαν νοσταλγία του τόπου που γεννήθηκε και τόσο αγαπάει, σαν κάτι το αξεχώριστα δεμένο μέσα του με τον καθημερινό σκληρό μόχθο των απλών και ταπεινών ανθρώπων του νησιού του (...)». Επίσης: «Δεν είναι τυχαίο ότι κορυφαίοι θεολόγοι όπως ο πανεπιστημιακός καθηγητής και ακαδημαϊκός Δ. Σ. Μπαλάνος έγραφε σχετικά: "... Επί του θρησκευτικού πεδίου ο Παπαδιαμάντης είναι ο κατά τας περιστάσεις και τας καιρικάς διαθέσεις εναλλάσσων παραστάσεις και αντιλήψεις..." (περιοδικό "Νέα Εστία, Χριστούγεννα του 1941)».
Ο Κ. Βάρναλης (αναφερόμενος στον τρόπο που αντιμετωπίζει ο Παπαδιαμάντης τους ήρωές του): «(...) Ολους αυτούς τους ανθρώπους τους εξιλεώνει η δυστυχία, η άγνοια, η αδυναμία ν' αντιδράσουνε στη Μοίρα και να νικήσουνε με τη βοήθεια του λογικού και της θέλησης την ανθρώπινή τους φύση. Γι' αυτό όλοι τους είναι δικαιωμένοι μέσα σ' έναν ανώτερον κόσμο Συγνώμης κι Ελέου. Ο ίδιος ο δημιουργός τους (σ.σ. ο συγγραφέας) τους αγαπά, τους συμπονεί και τους συχωρνά. Τους συχωρνά όχι τόσο σα χριστιανός παρά σαν ένας φιλοσοφημένος άνθρωπος, που τοποθετείται μέσα στην αιωνιότητα (...)».
Ο Παπαδιαμάντης και η εποχή του
Ο Τ. Αδάμος άσκησε κριτική όχι μόνο στην αστική διανόηση σε σχέση με την προσέγγισή της στον Παπαδιαμάντη, αλλά και στο τμήμα της διανόησης που έκανε μηχανιστική χρήση του διαλεκτικού υλισμού, ακυρώνοντάς τον τελικά και σπέρνοντας ιδεολογικές συγχύσεις. Γράφει: «Ο Παπαδιαμάντης και το έργο του επικρίθηκαν και από τα "Αριστερά". Ενας χαρακτήρισε τον Παπαδιαμάντη "άσημο" λογοτέχνη. Αλλος έγραψε ότι ο Παπαδιαμάντης "συμβιβάστηκε με τη νεοελληνική πισωδρόμηση" και έγινε "ο τραγουδιστής" της. Και πως ενώ "περιέγραψε τη ζωή του λαού δεν μπήκε στην ψυχή του". Τρίτος πως ο Παπαδιαμάντης "είναι ο ηρωικός ονειροπόλος που στρέφεται στα περασμένα, είναι ένας νοσταλγός". Και πως η ψυχολογία της παρακμής και η απαισιοδοξία δεν τον άφησαν "να χαρεί το όραμα ενός καινούργιου κόσμου". Υποστηρίχτηκε ακόμα η άποψη ότι "η θρησκευτική πίστη, μαζί με τις ιδεαλιστικές αντιλήψεις για τα κοινωνικά προβλήματα κράτησαν τη σκέψη του Παπαδιαμάντη αλυσοδεμένη στο παλιό, τον εμπόδισαν να πλησιάσει τα πρωτοπόρα φιλοσοφικά και κοινωνικά ρεύματα της εποχής του, τον εμπόδισαν να ψάξει βαθύτερα στις κοινωνικές ρίζες για να βρει την απάντηση στο ερώτημα: "πόθεν το κράτος της αμαρτίας", που τον βασάνιζε όλη του τη ζωή". Κατά τη γνώμη μας οι απόψεις αυτές δεν ανταποκρίνονται στα πράγματα. Η προσπάθεια να "εκσυγχρονιστεί" ο Παπαδιαμάντης και να κριθεί έξω από την εποχή του οδηγεί, οπωσδήποτε, σε λαθεμένες εκτιμήσεις. Οπως κάθε αληθινός δημιουργός, έτσι ο Παπαδιαντης είναι γέννημα της εποχής του. Και δεν μπορούσε νάναι τίποτα άλλο από εκφραστής αυτής της εποχής. Πολύ περισσότερο δεν μπορούσε την εποχή εκείνη (1880-1910) νάναι φορέας κι εκφραστής μιας ολοκληρωμένης προοδευτικής κοσμοθεωρίας, όταν η κοσμοθεωρία αυτή ήταν τότε ακόμα εξαιρετικά θολή - αν όχι ανύπαρχτη - στη χώρα μας. Το έργο κάθε συγγραφέα είναι πράξη ζωής και μονάχα αυτή η πράξη κρίνεται μέσα σε τόπο και χρόνο. Ολα τ' άλλα είναι άσχετα πράγματα και αμφίβολης αξίας (...)».
Ο Κ. Βάρναλης: «(...) Αλλά δεν είναι μονάχα ο μεγαλύτερος ποιητής (σ.σ. προηγουμένως ο Βάρναλης σημείωνε ότι η πεζογραφία του Παπαδιαμάντη "περιέχει περισσότερη ποιητική ουσία από τα περισσότερα νεοελληνικά έμμετρα έργα"). Είναι κι ο περισσότερο ελληνικός, αν Ελληνες είναι ο λαός. Η ψυχή του κ' η ψυχή των ηρώων του είναι η ψυχή του ελληνικού λαού στην πιο εξαγνισμένη της υπόσταση. Δε χώρισε τον εαυτό του από το πλήθος κι έμεινε απλός σ' όλη του τη ζωή. Μέσα στο έργο του δεν υπάρχει καμιά ξενική ανάμνηση ούτε εκζήτηση θέματος (...)».
Ο Ν. Μπελογιάννης: «Ο Παπαδιαμάντης είναι(;) ένα είδος Τολστόη, - Μια ιδιότυπη φτωχική μικρογραφία Τολστόη».
Και πάλι ο Αδάμος: «(...) Ολο του το έργο είναι διαποτισμένο από φλογερή αγάπη προς τον απλό λαό, από σαρκασμό και καυστική ειρωνεία για τους άρχοντες και τους φαυλοκρατικούς θεσμούς τους. Τα βάσανα κι οι καημοί του λαού (...) ζωντανεύουν με τρόπο μοναδικό. Οι ήρωές του (...) όλοι απλοί άνθρωποι της δουλειάς και του μόχθου, ψυχογραφούνται τόσο βαθιά και τόσο πειστικά, ώστε θαρρεί κανείς πως τους συναπαντάει ακόμα και σήμερα σε κάθε του βήμα μέσα στην ελληνική πραγματικότητα (...) Γι' αυτό και το έργο του δεν μπόρεσε να κλειστεί μέσα στο σκουφί του "καλόγερου" και στο ιδεατό ράσο του "κοσμικού αναχωρητή", που δοκίμασαν, εχθροί και "φίλοι" να του φορέσουν. Ο Παπαδιαμάντης είναι και θα μείνει ο μεγάλος νεοέλληνας πεζογράφος, πρώτος ανάμεσα στους πρώτους της νεοελλληνικής λογοτεχνικής δημιουργίας».
Πηγές:
1) Τάκης Αδάμος, εισαγωγή στον τόμο «Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης - Επιλογές Ι» («Σύγχρονη Εποχή»).
2) Κώστας Βάρναλης «Αισθητικά - Κριτικά - Σολωμικά» («ΚΕΔΡΟΣ»).
3) Νίκος Μπελογιάννης «Σχέδιο για μια ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας» («Σύγχρονη Εποχή»).

Δευτέρα 25 Απριλίου 2011

ΘΕΜΟΣ ΚΟΡΝΑΡΟΣ


Το έργο του ύμνησε τον κομμουνισμό και την πίστη σ' αυτόν
Σαράντα ένα χρόνια συμπληρώθηκαν από το θάνατό του (23 Απρίλη 1970)
Εξώφυλλο του «Αγιον Ορος». Το χαρακτικό είναι του Γ. Βελισσαρίδη
«Κουμπάρε». Αυτή ήταν η προσωνυμία του λογοτέχνη Θέμου Κορνάρου, που υποκαθιστούσε και το «Θέμος» και το «Κορνάρος». Με την προσφώνηση «κουμπάρε» συμπύκνωνε τις έννοιες αδελφός, σύντροφος, συναγωνιστής.
Υπόδειγμα κομμουνιστή λογοτέχνη, στρατευμένου στην υπόθεση του λαού. «Φλογισμένο πολυβόλο» τον χαρακτηρίζει ο Τάκης Αδάμος και συνεχίζει: Η ζωή, η δράση και τα έργα του δεν είναι παρά «εύστοχες βολές» στις ρίζες της λαϊκής δυστυχίας, της εκμετάλλευσης, της ξενοδουλίας και της πολύπλευρης καθυστέρησης της χώρας. Αγωνίστηκε αδιάλλαχτα να εμποδίσει τη ζούγκλα «να κατακλύσει τους ανθρώπινους συνοικισμούς».
Αξιος μαχητής της στρατιάς της κοινωνικής αλλαγής. Για τη δράση και τα έργα του γνώρισε αμείλιχτους και σκληρούς διωγμούς: Το '36 πιάστηκε και εκτοπίστηκε στη Φολέγανδρο και αργότερα, βαριά άρρωστος, στην Ακροναυπλία. Και έπειτα «τα χρόνια σου περνάνε από διωγμό σε διωγμό/ Απ' το Χαϊδάρι, στα μπουντρούμια του Μεσολογγίου/ Απ' τη Μακρόνησο στον Αϊ - Στράτη/ Δίπλα στο θάνατο με μια μπουκιά χαμόγελο στο στόμα σου/ Με δύο αστραπές απόφαση στη νύχτα των ματιών σου...» (Γ. Ρίτσος) .
Η ζωή του
Γεννήθηκε το 1906 στο χωριό Σίβα της Μεσσαράς Κρήτης. Πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια. Οικογένεια πάμφτωχη, δεν μπορούσε να προσφέρει, σχεδόν, τίποτε στα παιδιά της. Οι γονείς του ήταν αγρότες, αν και ο πατέρας του «άσκησε» τον περισσότερο καιρό το «επάγγελμα» του οπλαρχηγού. «Ο πατέρας μου είχε μεγάλη περιουσία. Ολη την ξόδεψε στις επαναστάσεις του τόπου μας. Οταν μαζεύεται από τους πολέμους, καταπιάνεται με τα αμπέλια».
Είναι ο μικρός, από τα 9 παιδιά του οπλαρχηγού. Εχει πάθος με τα γράμματα. Διψάει για μόρφωση, να πάει γυμνάσιο και πανεπιστήμιο, με όνειρο να γίνει γεωπόνος. Από τα 9 του διαπραγματεύεται με τον πατέρα του να τον στείλει στο γυμνάσιο. «Δεν ήθελε να με στείλει για γράμματα». Δώδεκα χρονώ το σκάει για την Αθήνα και ρίχνεται στη βιοπάλη. Σχεδόν παιδί, δούλεψε σε διάφορα χειρωνακτικά επαγγέλματα, μετακινούμενος από πόλη σε πόλη, χωρίς να εγκαταλείψει το όνειρό του να πάει στο γυμνάσιο. Πουλάει τσιγάρα, κάνει θελήματα. Προσπαθεί να βγάλει το ψωμί του και να γραφτεί στο γυμνάσιο. Δεν τα καταφέρνει και φεύγει για τη Μακεδονία, όπου περιπλανιέται σε πόλεις και χωριά και κάνει όποια δουλειά βρει. Σε καπνοχώραφα, μεταλλεία, τυπογραφεία. Φτάνει ως το Αγιον Ορος και δουλεύει σκαφτιάς στα κτήματα των μοναστηριών. Αυτό τα καλοκαίρια. Το χειμώνα πάει στο σχολείο. Στα διαλείμματα πουλάει στους συμμαθητές του κουλούρια, κοιμάται σε παλιά σιδηροδρομικά βαγόνια γιατί δεν έχει να πληρώσει νοίκι και περνάει τις τάξεις. Την τελευταία τάξη, παλεύοντας με τον ίδιο τρόπο, τη βγάζει στη Θήβα. Εχει φτάσει πλέον στην πόρτα του πανεπιστημίου, μα δε θα την περάσει ποτέ. Σπούδασε, όμως, γερά στο «πανεπιστήμιο» της ζωής και του αγώνα, που τροφοδότησαν το λογοτεχνικό του ταλέντο.
Ο Θέμος Κορνάρος
Στη Θήβα δουλεύοντας στο τσιφλίκι των Μπαίικερ πρωτοπαίρνει μέρος σε απεργία. Από τότε ο δρόμος του χαράχτηκε οριστικά. Και στη λογοτεχνία και στη ζωή. Εταξε την τέχνη του στην υπηρεσία του λαού του, έγινε ο πρακτικογράφος των αγώνων των.
 Ξεκίνημα Ξεκινά σε μια εποχή που το εργατικό κίνημα βρίσκεται σε άνοδο. Μεγάλη απήχηση στους ελληνικούς λογοτεχνικούς κύκλους ασκούν λογοτέχνες της Δυτικής Ευρώπης, που μιλάνε για τη κατάσταση των εργατών, τις άθλιες συνθήκες ζωής τους. Με τις εντυπώσεις από τη ζωή των ανθρακωρύχων και τους εργατικούς αγώνες στη δυτική Ευρώπη καλλιεργεί το λογοτεχνικό ρεπορτάζ και επηρεάζει αρκετούς νέους πεζογράφους της εποχής. Είναι περίοδος που στο «Ριζοσπάστη», στη «Νεολαία» και σε λογοτεχνικά περιοδικά δημοσιεύονται τακτικά ποιήματα και διηγήματα εργατών.
Το πρώτο του κείμενο του Θέμου Κορνάρου στο περιοδικό «Νέοι Πρωτοπόροι» (Δεκέμβρης 1932 σελ. 439) με τίτλο «Πάνω στα προβλήματα της προλεταριακής τέχνης», που το υπογράφει ως «Εργάτης», υποστηρίζει ότι «αν και δεν έχει γραφτεί προλεταριακή τέχνη είναι δυνατόν και αναγκαίο να γραφεί από τους ίδιους τους εργάτες». Θέλει στο έργο του να ακούγεται «το ''γκουχ, γκουχ'' του σιδερένιου τροχού, το ''τσαφ τσαφ'' του συνδετικού λουριού, το βούισμα του μοτέρ, το ''χρρρρ...'' του βιντς κι ανάμεσα σε αυτά όλα η σκληρή, η τραχιά, νευρώδικη κραυγή του βιομηχανικού εργάτη» (στο ίδιο).
Ο συγγραφέας σε επίσκεψη στο γραφείο του Λένιν στη Μόσχα
Ισως ο Κορνάρος είναι ο μοναδικός συγγραφέας που του ταιριάζει ο τίτλος του εργάτη - συγγραφέα. Ξεκινά με αυτόν ένα νέο είδος λογοτεχνίας στην Ελλάδα. Το λογοτεχνικό ρεπορτάζ, όπου καταγράφει τις συνθήκες που έζησε ο ίδιος. Οχι ως τουρίστας, αλλά ζώντας και δουλεύοντας ανάμεσα με τους ανθρώπους του μόχθου. Ζυμώθηκε μαζί τους.
Το έργο του
Ο Κορνάρος δεν ήταν καθεαυτό μυθιστοριογράφος. Τα περισσότερα έργα του είναι «κάτι μεταξύ ρεπορτάζ και χρονικού, μαρτυρούσαν ένα ταλέντο, όπου η όσφρηση του δημοσιογράφου και η εσωτερική ματιά του λογοτέχνη παρουσίαζαν μια σύνθεση από τις πιο σπάνιες και τις πιο αποδοτικές (...) εκείνο που εντυπωσιάζει σ' αυτά ήταν ότι η κριτική ενυπήρχε μέσα στην περιγραφή που ήταν πάντοτε αχνιστή, σπαρταριστή, ότι οι αγανακτήσεις του, χωρίς να εκφράζονται άμεσα, έβγαιναν ζωντανές μεσ' από τα κείμενα, μας χτυπούσαν σαν άνεμος κατά πρόσωπο» («ΕΣΤΙΑ», τεύχος 1031, «Θέμος Κορνάρος», ΧΑΤΖ).
Το πρώτο του έργο «Ερωτας και αναιστησία» είναι η ιστορία ενός λούστρου (εκδόθηκε το 1929 στο Ηράκλειο). Σιωπηρά αποκηρύχθηκε από τον ίδιο. Αργότερα, στην Αθήνα, επιχείρησε να σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο, ενώ δούλευε συγχρόνως εργάτης σε χτισίματα του Εθνικού Θεάτρου (και αργότερα ως θερμαστής). Εκεί γνώρισε τον Φώτο Πολίτη, ο οποίος εντυπωσιασμένος έγραψε μια εγκωμιαστική κριτική στην εφημερίδα «Πρωία». Αφορμή για την παρουσίασή του ήταν το «Αγιον Ορος, Οι άγιοι χωρίς μάσκα» (1933). Το βιβλίο περιείχε βιώματα και παρατηρήσεις του, όταν δούλευε ως σκαφτιάς στον Αθω, το 1931. Ενα βιβλίο «μαστίγιο», όπως χαρακτηρίστηκε και που έφερε στη δημοσιότητα μια από τις σκοτεινές πτυχές της ελληνικής ζωής, μαστιγώνοντας τη βρωμιά και την υποκρισία του καλογερισμού.
Το βιβλίο σημείωσε τρομερή επιτυχία. Εκδόθηκε 3 φορές σε 2 μήνες. Προκάλεσε την αντίδραση της εκκλησίας και των κρατικών αρχών που κατάσχεσαν τη 2η έκδοση. Ωστόσο, παρά την επιτυχία του «Αγίου Ορους» συνέχισε να δουλεύει ως εργάτης έως και το 1944.
Την ίδια χρονιά (1933) εξέδωσε την «Σπιναλόγκα». Λογοτεχνικά είναι ένα βήμα παραπέρα. Δίνει λογοτεχνικότερη μορφή στις σκέψεις και στη συγκίνησή του. Αυτό όμως που αξίζει εδώ δεν είναι η περίτεχνη φράση. Είναι η δυνατή περιγραφή και η αγάπη για τον άνθρωπο. Περιγράφει τη ζωή των λεπρών στον ξερόβραχο, που βασανίζονται από την αρρώστια τους και από την απανθρωπιά του κράτους και των εκπροσώπων του. Είχε επισκεφτεί ο ίδιος το νησί και έδωσε ζωντανά τη μακάβρια εικόνα της διαβίωσης των λεπρών που συντάραξε την ελληνική κοινή γνώμη. Με τη «Σπιναλόγκα» κουρελιάζει, ξεγυμνώνει την αστική «φιλανθρωπία» και την κρατική «μέριμνα» για την υγεία των εργαζομένων.
Το 1935 κυκλοφορεί «Ο Αλήτης», όπου ζωντανεύει το δράμα των απόκληρων της κοινωνίας, όπως το έζησε ο ίδιος στις πολύχρονες περιπλανήσεις του. Λίγο αργότερα χάνεται στα βάθη των Ινδιών σαν ανταποκριτής αθηναϊκής εφημερίδας. Κάποιες εντυπώσεις του θα τις γράψει στην «Ανατολή».
Το 1941 κυκλοφορεί το «Καλοί και κακοί» και το 1943 «Ο Δαίμονας» και «Δε θα πεθάνουμε». Αφηγήματα που παρουσίαζαν επεισόδια, σκίτσα μάλλον, της ναζιστικής Αθήνας. Είναι μια διακήρυξη πίστης στον άνθρωπο, στον αγώνα του, στην ανθρωπιά. Με την απελευθέρωση έδωσε ένα από τα καλύτερα πεζογραφήματά του. Στο «Στρατόπεδο του Χαϊδαρίου» (1945) εξιστορεί τις φρικαλεότητες των ναζί στο στρατόπεδο, όπου έκλειναν αγωνιστές της Αντίστασης και ομήρους, προκειμένου να τους εκτελέσουν ως αντίποινα σε πράξεις της Αντίστασης. Οι καλύτερες σελίδες αναφέρονται στα βασανιστήρια της οδού Μέρλιν. Το άντρο αυτό αποτελούσε το διακομιστικό θάλαμο προς το στρατόπεδο. Το πραγματικό θέμα πίσω από τη συγκλονιστική αφήγηση είναι η αντίσταση που πρόβαλαν στον κατακτητή οι έγκλειστοι. «Είναι μορφές ηρωικές μέσα σε αυτή την αφήγηση που αποσπούν το θαυμασμό μας. Πιο συγκλονιστικά, ο Ναπολέων Σουκατζίδης, σύμβολο και συγκεντρωτικός αγωγός αυτής της αντίστασης», (Γιάννης Χατζίνης). Ο Κ. Βάρναλης το χαρακτήρισε «... το πιο ώριμο και ενδιαφέρον έργο του και από την άποψη του γραψίματος και από την άποψη του θέματος».
Ακολουθούν «Ο εσταυρωμένος λαός μου», με θέμα το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη, το Σεπτέμβρη του 1943 και «Αγύρτες και κλέφτες στην εξουσία» που στιγματίζει το δωσιλογισμό κα τη διαφθορά των εκπροσώπων της εκκλησίας και της άρχουσας τάξης (καταδικάστηκε σε δυο χρόνια φυλάκιση για συκοφαντική δυσφήμιση). «Με τα παιδιά της θύελλας» (1956), γράφτηκε στην εξορία και περιγράφει το δράμα των λαϊκών αγωνιστών στα χιτλερικού τύπου στρατόπεδα της μεταπολεμικής Ελλάδας. Το 1957 εκδίδεται το «Στάχτες και φοίνικες», ένα ρεπορτάζ από το κολαστήριο της Μακρονήσου. Το 1958 τα «Η αιχμαλωσία της νύχτας», «Θεσσαλονίκη 9-11 Μάη 1936» και δύο τόμους με ταξιδιωτικές εντυπώσεις από τη λαϊκο-δημοκρατική Κίνα, την ΕΣΣΔ, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, Ελβετία και Ρώμη. Ακολουθούν τα «Γη της Ανάστασης» (1959), «Οδός Προμηθέως» (1960) και «Το ξεκίνημα μιας νέας γενιάς» (1963) - μια εικόνα της πορείας της γενιάς του, με στοιχεία μυθοποιημένου υλικού.
Επιμελήθηκε δύο τόμους Ανθολογίας Αντιστασιακού διηγήματος με τίτλο: α) «Θυσίες και δάφνες του ελληνικού λαού» και β) «Αρματωμένη Ελλάδα». Συνεργάστηκε στα περιοδικά «Νέοι Πρωτοπόροι», «Ελεύθερα Γράμματα», «Επιθεώρηση Τέχνης» και την προδικτατορική «Αυγή».
Το τέλος του
Στη δεκαετία του '60 έστησε εκδοτικό, προσπαθώντας να δώσει στο λαό φτηνό και καλό βιβλίο, να τον μάθει να αγαπά το καλό βιβλίο. Αυτό τον οδήγησε σε οικονομική καταστροφή. Για να ζήσει, γύριζε από γραφείο σε γραφείο και πουλούσε τσιγάρα. Αυτοαπομονώθηκε και απέφευγε συστηματικά να βλέπει παλιούς γνώριμους. Πέθανε από την πείνα τον Απρίλη του 1970, σε ένα άθλιο υπόγειο και σχεδόν κανείς δεν έμαθε για το θάνατο και την κηδεία του.
Για τη μόνωσή του στις τελευταίες μέρες της ζωής του, η Ελλη Αλεξίου γράφει: «Τα τελευταία χρόνια της ζωής του υπήρξαν δραματικά. Παραπαίοντας μέσα στα βρόχια της εσχάτης ένδειας και ανασφάλειας, το είχε ρίξει στην απομόνωση. Αυτός ο βαθύτατα αισθηματικός, ο τόσο ευαίσθητος τύπος, που υπόφερε για κάθε ανθρώπινη δυστυχία, είχε περιέλθει σε κατάσταση απερίγραπτης στέρησης και εξαθλίωσης. Είχε γίνει ο ίδιος η συγκεντρωτική εστία της απόγνωσης και τις ερήμωσης. Αιχμάλωτοι της κατάστασης αυτής υπήρξαν πολλοί κορυφαίοι της Διανόησης, αλλά η πτώση του Κορνάρου ίσως να μη γνώρισε το ισοδύναμό της (...). Απέβαλε την έφεση στο γράψιμο. Απέβαλε την περηφάνια του... Ράκος ψυχικό, με βαθιά τη συναίσθηση του εκπεσμού του. Φυτοζωούσε εκποιώντας ό,τι είχε και δεν είχε: βιβλία και κειμήλια και δωράκια αγαπημένα, αντί πινακίου φακής, μόνο και μόνο για να μην πεθάνει από ασιτία. Απέφευγε συστηματικά τους γνωστούς και φίλους έτσι και πέθανε από όλους αγνοημένος. Ενας ένας οι παλιοί του γνώριμοι πληροφορούμασταν έκπληκτοι το χαμό του».
Την ίδια εικόνα μεταφέρει και ο Λεωνίδας Χριστάκης: «Στάθηκε μέχρι το τέλος της ζωής του όρθιος, με τις απόψεις του, χωρίς να τις αλλοιώσει, να τις προσαρμόσει, να τις κάνει εμπορεύσιμο (...) Κράτησε ψηλά το πιστεύω του. Δεν κατηγόρησε ποτέ κανέναν. Δεν φορτώθηκε σε κανέναν. Δεν ζήτησε βοήθεια ή έλεος, όταν ακόμα επί εβδομάδες δεν είχε πού να κοιμηθεί και να φάει. Δεν πούλησε τα έργα του για να γίνουν εμπορεύσιμο υλικό, στα χέρια μικρεμπόρων βιβλιοεκδοτών»!
Προικισμένος
Αποτιμώντας το έργο του Θέμου Κορνάρου, η Ευγενία Ζωγράφου γράφει: «Αυτός ήταν ο Θέμος Κορνάρος, ο άνθρωπος, ο ακέραιος χαρακτήρας, ο προικισμένος κομμουνιστής στη θεωρία και την πράξη. Προικισμένος με το χάρισμα μιας ρεαλιστικής, όσο ευαίσθητης και πλατιά ανθρώπινης γραφίδας δεν αφήνει τίποτε αχτύπητο. Μέσα απ' όλα τα βιβλία του γράφεται ο ύμνος στην υπέροχη ιδέα του κομμουνισμού και γιατί πρέπει κανείς να πιστεύει σ' αυτόν. Εδώ μέσα βρίσκονται άφθονα τα σπάνια χαρίσματα που καταυγάζουν εκείνους που μέσα τους, βαθιά, χώρεσαν τη μεγάλη αυτή ιδεολογία: αγάπη, ανιδιοτέλεια, αλήθεια, δικαιοσύνη, αρετή, ειρήνη, προκοπή, λευτεριά, παλικαριά»! Αναμφισβήτητη είναι η λογοτεχνική αξία του έργου του, παρότι αμφισβητήθηκε από την αστική κριτική. Πέρα από κάθε κριτική είναι τα μηνύματα των έργων του. Σε καιρούς δύσκολους κήρυξε τη μαχητικότητα, την αισιοδοξία, την ελπίδα, την καλοσύνη, την αγάπη και την ανθρωπιά. Την πίστη του στο λαό και τους αγώνες του.
Κλείνει «Τα παιδιά της θύελλας» ως εξής: «Ξέρω πού πηγαίνω και τι θέλω. Βρήκα την πόρτα που φέρνει πέρα από τον κατάκλειστο κάμπο, και πάω να συναντήσω το Λαό που μάχεται, και να γίνω ένας από τους πρακτικογράφους των αγώνων του». Αυτός ο λαός που μάχεται για την κοινωνική αλλαγή «κρατάει με ευλάβεια μέσ' στα δύο φύλλα της καρδιάς του τ' όνομά σου» και στέκει τιμητική φρουρά σε αυτό το λησμονημένο μνημόσυνο.




Θύμα βασανιστηρίων, που έγιναν στο κτήριο της οδού Μέρλιν

Περιμένοντας τη ζαριά του χάρου
«Επεσα στα χέρια των Ες - Ες, τον Ιούνη του 1944. Με φιλοξενήσανε στην οδό Μέρλιν πέντε μερόνυχτα. Η ανάκριση ήτανε χωρίς διακοπή σχεδόν, τα πέντε μερόνυχτα. Το βράδυ βάζανε μια κορόνα στο κεφάλι με πέντε βίδες. Δυο στα μηνίγγια, μια στο κούτελο, μια στην κορφή και μια πίσω. Οι βίδες είχανε ηλεκτροφόρα σύρματα. Τις ενώνανε με το ρεύμα και στρίβανε σα δαιμονισμένες. Είχες την αίσθηση πως το κεφάλι μέσα δεν είχε τίποτ' άλλο παρά χιλιάδες βελόνες που κυκλοφορούσανε, σαν το αίμα, και καρφώνονταν στα νεύρα. Σε λιγάκι ξεχνούσες τ' όνομά σου, και σ' αυτά τα χάλια σε παρατούσαν στο κελί σου να... κοιμηθείς! Μια φορά με γδύσανε. Με πασαλείψανε μέλι και έτσι ολόγυμνο, μελωμένο, με βγάλανε σε μιαν αυλή, που είχανε δυο κυψέλες με πεινασμένες μέλισσες. Σ' ένα τέταρτο μ' είχανε κάνει σα φουσκωμένο ασκί. Ο πυρετός που ακολουθεί, δεν είναι δυνατό να μοιάζει με κανενός είδους πυρετό (...) Λιποθύμησα και δε θυμούμαι πια τίποτα παρά πως με κατεβάζανε στην αυλή του Χαϊδαρίου, πολτοποιημένο, μέσα σε μια κουβέρτα. Εκεί έμεινα τέσσερις μήνες, περιμένοντας κάθε πρωί, σαν και κάθε Χαϊδαριώτη, τη ζαριά του Χάρου».
(Μαρτυρία του Θ. Κορνάρου στα «Ελεύθερα Γράμματα» Μάης 1945).


Σκίτσο του από το περιοδικό «Ελεύθερα Γράμματα»

«Αν δεν έρθουν, θα πεθάνω, μακριά απ' τους άλλους»
«Ο αξέχαστος Θέμος Κορνάρος έκλαιγε. Εκλαιγε αυτό το θηρίο, γιατί δεν τον πιάσανε. Το θεωρούσε ατιμωτικό (...)
Ο Θέμος Κορνάρος το Σάββατο εκείνο, στις 22 Απριλίου 1967, δε με ρώτησε τι θα κάνουμε, αλλά μέσα στα δάκρυα κι εκείνη την κραυγή διαμαρτυρίας που βγήκε από τα σωθικά του (και θ' ακούω σε όλη μου τη ζωή) ρώτησε γεμάτος αγωνία: "Εμένα γιατί δε με πιάσανε με τους άλλους συντρόφους μου; Πες μου, κουμπάρα, μήπως το κόμμα με χαρακτήρισε σαν προδότη και γι' αυτό με περιφρόνησαν και οι χαφιέδες;".
Του απάντησα πως σίγουρα δεν θα ξέρανε οι χαφιέδες πού μένει και πως δεν ήταν ο μόνος που δεν πιάσανε. Ούτε άκουσα ποτέ κανέναν κομμουνιστή να τον αποκαλεί προδότη και καλά θα κάνει να πάει να κρυφτεί για να μην τον πιάσουν.
Η απάντηση ήταν: "Γυρίζω αμέσως σπίτι μήπως με αναζητήσουν και δε με βρουν. Θα βγάλω μια καρέκλα και θα καθίσω μπροστά στην πόρτα περιμένοντάς τους, κουμπάρα. Αν δεν έρθουν, θα πεθάνω μακριά απ' τους άλλους"».(Τατιάνα Γκρίτση Μιλλιέξ «Ημερολόγιο Οκτώ Ημερών, 21-28/4/1967», περιοδικό «η λέξη», Απρίλης - Μάης '87, τ. 63-64).


«Ο Θέμος Κορνάρος "ο κουμπάρος" την ώρα της κουβέντας» (Σχέδιο του Γ. Φαρσακίδη, 1950)

Σεμνός και παλικάρι στη μεγάλη δοκιμασία
«Το σχέδιο με τον Θέμο Κορνάρο στο κέντρο, το 'χω κάνει εκ του φυσικού, σε μια από τις "πονηρές" ώρες που περιμέναμε τον ερχομό των βασανιστών (...)
Τότες περιμαζεύεσαι, νιώθεις πιο πολύ να σμίγεις με τους άλλους. Είναι η ώρα για "αλφάδι", της κουβέντας, ας πούμε. Από τα πιο γερά και ευχάριστα "αλφάδια" ο "κουμπάρος", ο Θέμος. Κι η παρέα γύρω του πάντα η πιο μεγάλη. Κυλάνε τα λόγια του και ζωντανεύουνε άγνωστους, γοητευτικούς και παράξενους κόσμους. Ταξιδεύεις μαζί του στ' Αγιον Ορος, στις Ινδίες, στην Ισπανία...
"Ο άνθρωπος, κουμπάρε", μας λέει, "είναι φτιαγμένος να ζει με τους άλλους τη χαρά και τον πόνο. Αλίμονο σ' όποιον ξεκόψει και κλειστεί στο καβούκι του. Πριν την ώρα του θα 'χει πεθάνει κι ας πιστεύει πως το 'κανε για δικό του καλό. Κυλάει ο χρόνος, ξεχνιέσαι, ξενοιάζεις, προσμένοντας τις κρίσιμες ώρες για "ντου", δέκα με δώδεκα (...).
Στα επόμενα χρόνια ο κουμπάρος στάθηκε ο μεγάλος μας φίλος. Σεμνός και παλικάρι τις ώρες της μεγάλης δοκιμασίας, απλός και ανθρώπινος, ακόμα και στις όποιες "αδυναμίες" του, ενσάρκωνε στα μάτια μας το ιδανικό του κομμουνιστή, όπως από παλιά το είχαν πλάσει οι προσδοκίες μας (...).
Εχουν περάσει απ' το στρατόπεδο πολλοί αξιόλογοι πνευματικοί άνθρωποι, αγωνιστές, στελέχη μ' αναμφισβήτητες προσφορές. Ισως, ελάχιστοι να 'χουν προσφέρει όσο εκείνος, σαν "δόσιμο χωρίς μισθό", που κάνανε την "τόλμη και αρετή" πράξη μέσ' τη ζωή τους. Και δεν υπάρχει τρόπος καλύτερος να φρονηματίσεις τους άλλους».
(Σχέδιο και κείμενο του Γ. Φαρσακίδη στο λεύκωμά του «Μακρόνησος»).
Κείμενα:
Ηρακλής ΚΑΚΑΒΑΝΗΣ

Σάββατο 23 Απριλίου 2011

ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ ΚΑΙ ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΛΑΟΥ.


\

Μονόδρομος

Ογδόντα χρόνια από το κραχ του 1929 ουδείς αμφισβητεί πλέον ότι ο παγκόσμιος καπιταλισμός βιώνει τη μεγαλύτερη κρίση του. Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά:
Μόνο το 2008 τα κεφάλαια που «εξανεμίστηκαν», λόγω της καθίζησης των χρηματιστηρίων, ξεπέρασαν τα 25 τρισεκατομμύρια δολάρια, ποσό που ξεπέρασε το 43% του παγκόσμιου ΑΕΠ και υπερέβη όλο μαζί το άθροισμα των ΑΕΠ των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας, της Γερμανίας και της Κίνας. Εως το Μάρτη του 2009 τα ποσά που χάθηκαν είχαν εκτιναχθεί στο 58% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ξεπερνώντας ακόμα και την κατρακύλα των χρηματιστηρίων την περίοδο του κραχ του '29.
*
Παρά τα μέτρα στα οποία έκτοτε έχουν προχωρήσει τόσο οι ΗΠΑ και η ΕΕ, όσο και διεθνείς μηχανισμοί (ΔΝΤ, ΕΚΤ κλπ.), η κατάσταση κάθε άλλο παρά αναστρέψιμη δείχνει. Τα «πακέτα», με τα οποία κυβερνήσεις και οργανισμοί τροφοδοτούν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τις πολυεθνικές, μοιάζουν περισσότερο με λίπασμα διόγκωσης της κρίσης παρά με «γιατρικό».
*
Η κατάσταση, όπως διαμορφώνεται, έχει ήδη οδηγήσει στην κατάρρευση των θεωριών που αναπτύχθηκαν και αποδείχτηκαν βραχύβιας αξίας όσον αφορά την εξήγηση της κρίσης.
Ούτε για φαινόμενο που οφείλεται στην απληστία των golden boys πρόκειται.
Ούτε για ντόμινο που περιορίζεται στο χρηματοπιστωτικό τομέα, αφήνοντας ανέγγιχτη τη λεγόμενη πραγματική οικονομία.
Ούτε βέβαια για μια «συνηθισμένη» καπιταλιστική κρίση περιφερειακού χαρακτήρα που θα ξεπεραστεί αν, τάχα, λειανθούν κάποιες πλευρές του νεοφιλελευθερισμού και επανέλθουμε σε συνθήκες κεϋνσιανών ρυθμίσεων.
*
Το μέγεθος της κρίσης, η διάρκεια και η έντασή της συνιστούν κάτι που δεν κρύβεται πια: Μια καθολική καπιταλιστική κρίση, που τα αίτιά της δε βρίσκονται στην παραβίαση των «ηθικών κανόνων» του συστήματος, αλλά ίσα - ίσα στην εφαρμογή αυτών των καπιταλιστικών κανόνων μέχρι τα ακρότατα όριά τους.
*
Η καπιταλιστική κρίση, που η γέννησή της βρίσκεται στη σφαίρα της παραγωγής και όχι στη σφαίρα της κυκλοφορίας - εκεί έχουμε την εκδήλωση της κρίσης - δεν είναι, όπως τη βαφτίζουν, μια «κρίση χρέους».
Στην περίπτωση των γενικευμένων και με αυτή την έννοια των δομικών κρίσεων, όπως αυτή που διανύουμε, η απάντηση στο «γιατί» είναι αδύνατο να δοθεί όσο κι αν μεγεθυνθούν τα «παράπλευρα» στοιχεία τους, τα οποία τελικά δεν είναι παρά τα φαινόμενα εκδήλωσης και όχι τα αίτια που προκαλούν την κρίση. Για τις κρίσεις συστημικού χαρακτήρα οι εξηγήσεις του τύπου «το πέταγμα μιας πεταλούδας στον Ειρηνικό προκαλεί τσουνάμι στον Ατλαντικό» δεν επαρκούν.
Συνεπώς, όποιος επιθυμεί να εντοπίσει την ουσία της κρίσης θα πρέπει να σταθεί σε ένα άλλο, απολύτως εξόφθαλμο γεγονός και να προσμετρήσει τη δική του καταλυτική επίδραση: Οτι, δηλαδή, η στιγμή του «μπαμ» βρήκε τη διεθνή καπιταλιστική οικονομία να διανύει μια φάση εκτενούς υπερπαραγωγής και απίθανης υπερσυσσώρευσης του κεφαλαίου. Χωρίς το συνυπολογισμό αυτού του κομβικού στοιχείου είναι αδύνατο να προσδιοριστούν τα αληθή αίτια για το χαρακτήρα της καπιταλιστικής κρίσης, τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο, όσο και στην εγχώρια ελληνική έκφρασή της.
*
Η κρίση, με άλλα λόγια, είναι το αποτέλεσμα μιας απίθανης υπερσυσσώρευσης, που δεν επιτρέπει στο κεφάλαιο να βρει διέξοδο, διότι το έδαφος πάνω στο οποίο δημιουργήθηκε προϋπέθετε μια έρημο φτώχειας και ανείπωτης εκμετάλλευσης των λαϊκών στρωμάτων.
*
Το γεγονός αυτό ισοδυναμεί με πλήρη αδυναμία των τελευταίων να βγουν από την απόλυτη και σχετική εξαθλίωση στην οποία οδηγήθηκαν και συνακόλουθα προκαλεί μια άνευ προηγουμένου κρίση αδιανέμητης υπερπαραγωγής.
*
Ως εκ τούτου, πρόκειται για μια κρίση του καπιταλισμού στο σύνολό του, και όχι κάποιων πλευρών του. Είναι κρίση που αφορά το σύστημα εκ θεμελίων. Και που αναδεικνύει ότι ένας τρόπος υπάρχει για το ξεπέρασμα αυτής της κρίσης: Το ξεπέρασμα ισοδυναμεί με την ανατροπή του ίδιου του καπιταλισμού.
*
Αλλος τρόπος, «δεύτερος», «τρίτος» ή «τέταρτος δρόμος» για να μπει τέρμα στην αιτία της κρίσης, που δεν είναι άλλη από τη μονοπώληση του παγκόσμιου πλούτου από την ολιγαρχία, δεν υπάρχει.

                                            Γράφει ο Νίκος Μπογιόπουλος

Παρασκευή 22 Απριλίου 2011

ΒΛΑΝΤΙΜΙΡ ΙΛΙΤΣ ΟΥΛΙΑΝΟΦ ΛΕΝΙΝ


Εβαλε τη σφραγίδα του στη θεωρία και στη δράση για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση
Είναι γεγονός ότι κάθε ιστορική επέτειος για το κομμουνιστικό κίνημα, ιδιαίτερα αν πρόκειται για επέτειο που φέρνει στο νου ηγέτες του κινήματος, η δράση των οποίων είναι δεμένη με κοσμοϊστορικά γεγονότα, τότε η μνήμη γίνεται ένα με το σήμερα. Οχι μόνο, γιατί αποτιμά το επαναστατικό τους έργο, μα γιατί αυτό το έργο είναι υλική δύναμη για το μέλλον της ιστορικής εξέλιξης. Δύναμη, που συμβάλλει στη διαμόρφωση και την ανάπτυξη της ταξικής συνείδησης της εργατικής τάξης. Ετσι μόνο μπορεί να μετατρέπεται σε παράγοντα, που επιδρά στην ανάπτυξη του αγώνα της εργατικής τάξης για την εκπλήρωση του τελικού σκοπού, την ανατροπή του καπιταλισμού, την οικοδόμηση του σοσιαλισμού και της κομμουνιστικής κοινωνίας. Πολύ περισσότερο δε, όταν πρόκειται για επέτειο που αφορά στη μεγαλύτερη προσωπικότητα που ανέδειξε το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα στον 20ό αιώνα, τον Β. Ι. Λένιν, (γεννήθηκε στις 22 Απρίλη 1870). Εναν από τους κλασικούς της κοσμοθεωρίας της εργατικής τάξης, που δικαίως φέρει και το δικό του όνομα. Μαρξισμός - Λενινισμός.
Το όνομα του Λένιν, ως επικεφαλής του κόμματος των μπολσεβίκων, ταυτίστηκε με το μεγαλύτερο παγκόσμιο κοσμοϊστορικό γεγονός της εποχής του τελευταίου σταδίου του καπιταλισμού, τη Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση. Μιας ολόκληρης ιστορικής εποχής που συνεχίζεται έως σήμερα και που από τις αρχές του 20ού αιώνα φανέρωσε πως ο καπιταλισμός είναι ιστορικά ξεπερασμένος σαν κοινωνικοοικονομικό σύστημα, γι' αυτό και χρειάζεται να καταργηθεί, περιμένοντας το νεκροθάφτη του.
Η Οχτωβριανή Επανάσταση, ως αποτέλεσμα του Α' Παγκόσμιου Πολέμου ήταν τομή στην Ιστορία της ανθρωπότητας για το πέρασμα από τις ταξικές κοινωνίες στον κομμουνισμό, από το βασίλειο της αναγκαιότητας στο βασίλειο της ελευθερίας. Απέδειξε στην πράξη το νομοτελειακό πέρασμα από τις ταξικές κοινωνίες στην αταξική. Και ως επαναστατικό έργο των μαζών με την καθοδήγηση του κομμουνιστικού κόμματος, στηρίχτηκε στην επιστημονική κοσμοθεωρία της εργατικής τάξης που θεμελίωσαν οι Μαρξ, Ενγκελς και συνέχισε να αναπτύσσει ο Λένιν. Ο οποίος βεβαίως συνέβαλε αποφασιστικά στην ανάπτυξη της μαρξιστικής κοσμοθεωρίας για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού - κομμουνισμού, όντας επικεφαλής του Κομμουνιστικού Κόμματος, που ανέλαβε αυτό τον άθλο, συνενώνοντας σ' αυτήν την περίοδο θεωρία και πράξη στις συνθήκες της τότε Ρωσίας. Η γνώση των προβλημάτων της σοσιαλιστικής οικοδόμησης και ο τρόπος που τα επεξεργαζόταν ο Β. Ι. Λένιν και το κόμμα των μπολσεβίκων είναι χρήσιμα εφόδια σε οποιονδήποτε αγωνιστή οραματίζεται το κτίσιμο ενός άλλου κόσμου χωρίς την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Πρωταρχικό, λοιπόν, ζήτημα στις μέρες μας, είναι να ανατρέχουμε ξανά και ξανά στη μελέτη του έργου του, ως συστατικού στοιχείου της δικής μας δράσης. Στη διαλεκτική ενότητα θεωρίας και πράξης. Αλλωστε, το ΚΚΕ έχει ήδη συμβάλει μέσα από τη μελέτη της πείρας της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, στα πλαίσια της ευθύνης και του καθήκοντός του και ως το Κόμμα που ηγείται της πάλης της εργατικής τάξης για την εξουσία, αλλά και ως τμήμα του Διεθνούς Κομμουνιστικό Κινήματος, σ' αυτήν την υπόθεση, μελετώντας τις αιτίες της αντεπανάστασης στο 18ο Συνέδριό του.
Στο σημερινό αφιέρωμα για την επέτειο της γέννησης του Β. Ι. Λένιν παρουσιάζουμε εκτενή αποσπάσματα από το έργο του «Η Μεγάλη Πρωτοβουλία», ενός από τα βασικά του έργα στα πρώτα χρόνια μετά την Οχτωβριανή Επανάσταση για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση. Αναδημοσιεύεται από τα Απαντα, τ. 39, σελ. 9 - 26, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή».


Η Μεγάλη Πρωτοβουλία
Ο Λένιν κατά τη διάρκεια εθελοντικής εργασίας
(...) Η «Πράβντα» της 23 του Μάη 1919 ανακοίνωσε ότι:«Στις 17 του Μάη έγινε στη σιδηροδρομική γραμμή Αλεξάντροβσκαγια το πρώτο κομμουνιστικό "Σάββατο". 98 κομμουνιστές και συμπαθούντες δούλεψαν, σύμφωνα με την απόφαση της γενικής συνέλευσης, χωρίς πληρωμή 5 ώρες υπερωρία και με μόνο το δικαίωμα να φάνε δεύτερη φορά με λεφτά, το φαγητό επίσης με λεφτά τούς δόθηκε, όπως γίνεται σε όσους κάνουν χειρωνακτική δουλιά, και από μισό φούντι ψωμί».
Παρ' ότι η δουλιά δεν είχε ούτε καλά προετοιμαστεί, ούτε καλά οργανωθεί, η παραγωγικότητα της δουλιάς ή­ταν 2-3 φορές ανώτερη από τη συνηθισμένη.
Να μερικά παραδείγματα:
5 τορναδόροι μέσα σε 4 ώρες έκαναν 80 άξονες. Η παραγω­γικότητα σε σύγκριση με τη συνηθισμένη είναι 213%.
20 ανειδίκευτοι εργάτες μάζεψαν μέσα σε 4 ώρες 600 πούτια παλιό υλικό και 70 σούστες βαγονιών, που ζύγιζαν 3 1/2 πούτια η καθεμιά, συνολικά 850 πούτια. Η παραγωγικότητα σε σύγκριση με τη συνηθισμένη είναι 300%.
«Οι σύντροφοι το εξηγούν αυτό με το ότι στο συνηθισμένο καιρό η δουλιά είναι βαρετή, ανιαρή, ενώ εδώ δουλεύουν με ευχαρίστηση, με ενθουσιασμό. Τώρα όμως θα ντρέπονται να κάνουν στο συνηθισμένο καιρό λιγότερα από όσα έκαναν το κομμουνιστικό Σάββατο».
«Τώρα πολλοί εξωκομματικοί εργάτες δηλώνουν ότι επιθυμούν να πάρουν μέρος στα Σάββατα. Τα συνεργεία των ατμομηχανών αναλαβαίνουν να πάρουν το Σάββατο μια ατμομηχανή από το "νεκροταφείο", να την επιδιορθώσουν και να τη βάλουν σε κίνηση.
Ο Λένιν στην Κόκκινη Πλατεία επιθεωρεί μονάδες του Κόκκινου Στρατού
Μας ήλθαν πληροφορίες ότι τέτια Σάββατα οργανώνονται στη σιδηροδρο­μική γραμμή της Βιάσμα».Στην «Πράβντα» της 7 του Ιούνη, ο σ. Α. Ντιατσένκο γράφει πως γίνεται η δουλιά σ' αυτά τα κομμουνιστικά Σαββατα. Παραθέτουμε το κυριότερο μέρος του άρθρου του, που έχει τον τίτλο: «Σημειώσεις από το Σάββατο»:
«Με μεγάλη χαρά ετοιμάστηκα να πάω με το σύντροφό μου στη σαββατιά­τικη "υπηρεσία", σύμφωνα με την κομματική απόφαση της υπαχτίδας της σιδηροδρομικής γραμμής, και να ξεκουράσω προσωρινά για μερικές ώρες το κεφάλι μου δίνοντας δουλιά στους μύες μου... Επρόκειτο να δουλέψουμε στο ξυλουργικό εργοστάσιο της σιδηροδρομικής γραμμής. Φτάσαμε, είδαμε τους δικούς μας χαιρετιστήκαμε, αστειευτήκαμε, μετρήσαμε τις δυνάμεις μας - ήμασταν το όλο 30... Και μπροστά μας κείτεται το "θεριό", δηλαδή ένα ατμοκάζανο με το αρκετά σεβαστό βάρος, 600-700 πούτια. Κι αυτό πρέπει να το "μετακινήσουμε", δηλαδή να το κυλήσουμε κάπου 1/4 ή 1/3 του βερστιού ως την πλατφόρμα. Η αμφιβολία εισχωρεί στις σκέψεις μας... Μα να, πιάσαμε κιόλας δουλιά: οι σύντροφοι έβαλαν απλώς κάτω από το καζάνι κυλινδρικά μαδέρια, το έδεσαν με δυο σχοινιά και η δουλιά αρχίζει... Το καζάνι δύσκολα ακούει, μα ωστόσο κουνιέται από τη θέση του. Χαιρόμαστε, γιατί είμαστε τόσο λίγοι... γιατί αυτό το ίδιο το καζάνι σχεδόν δυο εβδoμάδες το σέρνανε τριπλάσιοι εργάτες μη κομμουνιστές, κι αυτό αντιστεκόταν, περίμενε εμάς... Δουλεύουμε μια ώρα, γερά, συντροφικά, κάτω από τους ρυθμικούς ήχους του παραγγέλματος που δίνει ο σ. ομαδάρχης μας, "ένα, δύο, τρία" και το καζάνι προχωρεί, όλο και προχωρεί. Ξαφνικά, μα τι τρέχει; Ξαφνικά μια ολόκληρη σειρά από συντρόφους κάνει μια πολύ αστεία τούμπα - μας "πρόδωσε" το σχοινί που κρατούσαμε... Η καθυστέρηση όμως βαστά ένα λεπτό: στη θέση του σχοινιού δένουμε ένα χοντρό παλαμάρι... Βράδιασε, αρχίζει πια να σκοτεινιάζει αισθητά, πρέπει όμως να περάσουμε ακόμη ένα μικρό υψωματάκι και τότε η δουλιά θα τελειώσει γρήγορα. Τρίζουν τα χέρια, οι παλάμες καίνε, ανάψαμε, εντείνουμε όλες μας τις δυνάμεις και η δουλιά προχωρεί. Η "διοίκηση" είναι εκεί και συγκινημένη από την επιτυχία μας πιάνει κι αυτή άθελά της το σχοινί: βοηθήστε! είναι καιρός! Να κι ένας κόκκινος στρατιώτης παρακολουθεί τη δουλιά μας. Κρατά στα χέρια του μια φυσαρμόνικα. Τι σκέπτεται; Τι άνθρωποι είναι αυτοί; Τι τους ήλθε και δουλεύουν το Σάββατο, όταν όλοι κάθονται στα σπίτια τους; Του λύνω την απορία του και του λέω: "Σύντροφε! Παίξε μας κάτι εύθυμο, εμείς δεν είμαστε τυχαίοι εργάτες, μα πραγματικοί κομμουνιστές - βλέπεις πώς τρέχει η δουλιά στα χέρια μας, δεν τεμπελιάζουμε, μα εντείνουμε τις δυνάμεις μας". Ο κόκκινος στρατιώτης απιθώνει προσεκτικά τη φυσαρμόνικα και ρίχνεται γρήγορα στο παλαμάρι...
«Σύντροφε Λένιν καθάρισε τη γη από τα σκουπίδια» Σοβιετική αφίσα του 1920
Ο σ. Ου, με ωραία φωνή τενόρου αρχίζει το τραγούδι: "Ο έξυπνος ο εγγλέζος!". Τον ακολουθούμε όλοι μαζί και αντηχούν υπόκωφα τα λόγια του εργατικού τραγουδιού: "Εϊ ντουμπίνουσκα, ούχνιεμ, ποντερνιόμ, ποντερνιόμ..."Σαν ασυνήθιστοι που είμαστε κουράζονται οι μύες μας, πονούν οι ώμοι, η πλάτη, μα... έχουμε μπροστά μας μια μέρα ελεύθερη, μέρα που θα αναπαυθούμε και θα μπορέσουμε να χορτάσουμε ύπνο. Ο σκοπός που επιδιώκουμε είναι κοντά, και ύστερα από μερικές μικρές ταλαντεύσεις το "θεριό" μας βρίσκεται πια σχεδόν στην πλατφόρμα: βάλτε σανίδια από κάτω, στήστε το στην πλατφόρμα! Και το καζάνι αυτό ας δόσει τη δουλιά που τόσο καιρό πια περιμένουν από αυτό. Πάμε όλοι μαζί στο δωμάτιο, στη "λέσχη" του τοπικού πυρήνα, που είναι στολισμένη με πλακάτ και με τα όπλα αραδιασμένα στους τοίχους, πλημμυρισμένη στο φως, κι αφού τραγουδήσαμε ωραία τη Διεθνή, απολαύσαμε το τσάι με "ρούμι" και με ψωμί ακόμη. Αυτό το κέρασμα, που το οργάνωσαν οι ντόπιοι σύντροφοι, ήλθε κάτι παραπάνω από την ώρα του, ύστερα από τη σκληρή δουλιά μας. Αποχαιρετιόμαστε αδελφικά με τους συντρόφους και συνταζόμαστε σε φάλαγγα. Τα τραγούδια της επανάστασης αντηχούν μέσα στην ησυχία της νύχτας στον κοιμισμένο δρόμο, ο ρυθμικός ήχος των βημάτων συνοδεύει το τραγούδι. "Με θάρρος εμπρός στον αγώνα". "Εμπρός της γης οι κολασμένοι" - αντηχεί το τραγούδι της Διεθνούς και της δουλιάς.
Πέρασε μια εβδομάδα. Τα χέρια και οι ώμοι μας ξεκουράστηκαν, και πάμε σ' ένα καινούργιο "Σάββατο". Τούτη τη φορά 9 βέρστια μακριά, στο Πέροβο, για να επισκευάσουμε βαγόνια. Οι σύντροφοι έχουν σκαρφαλώσει στη σκεπή ενός "αμερικάνου" και τραγουδούν βροντερά και όμορφα τη Διεθνή. Οι επιβάτες ακούν με προσοχή και, όπως φαίνεται, παραξενεύονται. Οι τροχοί χτυπούν ρυθμικά κι εμείς, που δεν προλάβαμε να σκαρφαλώσουμε στη σκεπή, κρεμόμαστε γύρω από τον "αμερικάνο" στις σκάλες και παριστάνουμε τους "απεγνωσμένους" επιβάτες. Να και η στάση, φτάσαμε κιόλας. Περνούμε μια μεγάλη αυλή και ανταμώνουμε το χαρούμενο σύντροφο επίτροπο Γκ.
- Δουλιά έχει, μα οι άνθρωποι είναι λίγοι! Ολο-όλο 30, και πρέπει μέσα σε 6 ώρες να περάσουμε από μέση επισκευή καμιά δωδεκαριά βαγόνια! Να οι τροχοί που έχουν σημαδευτεί. Και είναι όχι μονάχα τα άδεια βαγόνια, αλλά και μια γεμάτη δεξαμενή... Μπα, δεν είναι τίποτε, θα τα βγάλουμε πέρα, σύντροφοι!Η δουλιά βράζει. Εγώ με άλλους πέντε συντρόφους δουλεύω με λοστούς δηλαδή με μοχλούς. Οι τροχοί ζυγίζουν 60 και 70 πούτια το ζευγάρι. Τους σπρώχνουμε με τους ώμους μας και με τους δυο λοστούς που τους διευθύνει ο σύντροφος "ομαδάρχης". Και περνούν γρήγορα και σβέλτα από τη μια γραμμή στην άλλη. Το ένα ζευγάρι των τροχών φεύγει, το άλλο έρχεται τώρα στη θέση του πρώτου. Να, όλα πια βρίσκονται στη θέση τους κι εμείς "ξαποστέλνουμε" γρήγορα - γρήγορα αυτά τα φθαρμένα παλιοσίδερα πάνω από τις γραμμές σε μια αποθήκη... Ενα, δύο, τρία σηκώνονται στον αέρα μ' ένα σιδερένιο περιστροφικό γερανό και οι τροχιές είναι πια ελεύθερες. Εκεί στο σκοτάδι ακούγονται τα χτυπήματα των σφυριών, οι σύντροοοι γρήγορα, σαν μέλισσες, δουλεύουν στα "άρρωστα" βαγόνια τους. Κάνουν και το μαραγκό και τον μπογιατζή, φτιάχνουν και τη σκεπή - η δουλιά προχωρεί γοργά και γεμίζει με χαρά κι εμάς και τον σ. επίτροπο. Κι εκεί τα χέρια μας χρειάστηκαν και στους σιδεράδες. Στο φορητό καμίνι βρίσκεται ένα "τιμόνι", δηλαδή μια "μπιέλα" με γάντζο που στράβωσε από κάποιο αδέξιο χτύπημα. Κάτασπρη, βγάζει σπίθες καθώς ακουμπάει πάνω στη σιδερένια πλάκα, όπου με τα επιδέξια χτυπήματά μας, και κάτω από το έμπειρο μάτι ενός συντρόφου, παίρνει την κανονική της μορφή. Είναι ακόμη ασπροκόκκινη. Την παίρνουμε στην πλάτη μας και την πάμε γρήγορα - γρήγορα στη θέση της. Βγάζει ακόμη σπίθες όταν τη βάζουμε στη σιδερένια τρύπα. Μερικά χτυπήματα και μπήκε στη θέση της. Χωνόμαστε κάτω από το βαγόνι. Εκεί το φτιάξιμο αυτών των κρίκων και των τιμονιών δεν είναι καθόλου τόσο απλό όσο φαίνεται, εκεί υπάρχει ολόκληρο σύστημα από πριτσίνια και σπειρωτές σούστες...
Η δουλιά βρίσκεται στη βράση της, νυχτώνει, οι δαυλοί καίνε πιο φωτεινά. Γρήγορα θα τελειώσουμε. Μερικοί σύντροφοι "στριμώχτηκαν" κοντά σ' ένα σωρό στεφάνια τροχών και "ρουφούν" το ζεστό τσάι. Η μαγιάτικη νύχτα είναι δροσερή και το καινούργιο μισοφέγγαρο είναι όμορφο στον ουρανό. Αστεία, γέλια, χιούμορ, όλο υγεία.
- Σύντροφε Γκ., σταμάτα τη δουλιά, σου φτάνουν 13 βαγόνια!
Ομως, για το σ. Γκ. είναι λίγα.
Τελειώσαμε με το τσάι, τραγουδήσαμε τα τραγούδια μας της νίκης, τραβάμε προς την έξοδο...».
Η κίνηση για να οργανωθούν «κομμουνιστικά Σάββατα» δεν περιορίζεται στη Μόσχα. Η «Πράβντα» της 6 του Ιούνη δημοσίευσε την πληροφορία:
«Στις 31 του Μάη έγινε στο Τβερ το πρώτο κομμουνιστικό Σάββατο. 128 κομμουνιστές δούλεψαν στη σιδηροδρομική γραμμή. Μέσα σε 3 1/2 ώρες φόρτωσαν και ξεφόρτωσαν 14 βαγόνια, επισκεύασαν 3 ατμομηχανές, έκοψαν πάνω από 10 σάζενες* ξύλα έκαναν και άλλες δουλιές. Η εντατικότητα της δουλιάς των "ειδικευμένων κομμουνιστών - εργατών ξεπερνά 13 φορές τη συνηθισμένη παραγωγικότητα".
Διαβάζουμε ακόμη στην «Πράβντα» της 8 του Ιούνη:
ΤΑ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΑ ΣΑΒΒΑΤΑ
«Σ α ρ ά τ ο φ , 5 του Ιούνη. Οι κομμουνιστές - σιδηροδρομικοί, απαντών­τας στην έκκληση των συντρόφων τους της Μόσχας, αποφάσισαν σε γενική κομματική συνέλευση: να δουλεύουν χωρίς πληρωμή κάθε Σάββατο 5 ώρες υπερωρία για την ενίσχυση της λαϊκής οικονομίας».
***
Ανάφερα με όσο μπορούσα περισσότερες λεπτομέρειες τις πληροφορίες για τα κομμουνιστικά Σάββατα, γιατί έδώ μπορεί κανείς να δει χωρίς αμφιβολία μια από τις σπουδαιότερες πλευρές της κομμουνιστικής οικοδόμησης, που ο Τύπος μας δεν της δίνει αρκετή προσοχή και που όλοι μας δεν την έχουμε ακόμη εκτιμήσει όσο πρέπει.
Λιγότερη πολιτική φλυαρία, περισσότερη προσοχή στα πιο απλά, μα ζωντανά γεγονότα της κομμουνιστικής οικοδόμησης, γεγονότα παρμένα από τη ζωή, δοκιμασμένα στη ζωή - αυτό το σύνθημα πρέπει να το επαναλαβαίνουμε ακούραστα όλοι μας, οι συγγραφείς μας, οι διαφωτιστές, οι προπαγανδιστές, οι οργανωτές κτλ.
Είναι φυσικό και αναπόφευκτο τον πρώτο καιρό ύστερα από την προλεταριακή επανάσταση να μας απασχολεί περισσότερο το κύριο και βασικό καθήκον, η υπερνίκηση της αντίστασης της αστικής τάξης, η νίκη πάνω στους εκμεταλλευτές, η καταστολή των συνωμοσιών τους (σαν τη «συνωμοσία των δουλοκτητών» για την παράδοση της Πετρούπολης, όπου πήραν μέρος όλοι, από τις μαύρες εκατονταρχίες και τους καντέτους ως τους μενσεβίκους και τους εσέρους μαζί1). Δίπλα όμως σ' αυτό το καθήκον προβάλλει εξίσου αναπόφευκτα - και όσο περνάει ο καιρός, τόσο περισσότερο - το πιο ουσιαστικό καθήκον της θετικής κομμουνιστικής οικοδόμησης, της δημιουργίας νέων οικονομικών σχέσεων, μιας νέας κοινωνίας.
Η δικτατορία του προλεταριάτου - όπως μου δόθηκε ήδη πολλές φορές ευκαιρία να το τονίσω, ανάμεσα στ' άλλα και στο λόγο μου στις 12 του Μάρτη στη συνεδρίαση του Σοβιέτ Πετρούπολης των εργατών βουλευτών - δεν είναι μόνο η άσκηση βίας πάνω στους εκμεταλλευτές και μάλιστα δεν είναι κυρίως βία. Η οικονομική βάση αυτής της επαναστατικής βίας, η εγγύηση για τη ζωτικότητα και την επιτυχία της είναι ότι το προλεταριάτο, σε σύγκριση με τον καπιταλισμό, εκπροσωπεί και πραγματοποιεί έναν ανώτερο τύπο κοινωνικής οργάνωσης της εργασίας. Εδώ είναι η ουσία. Αυτή είναι η πηγή της δύναμης και η εγγύηση για την αναπόφευκτη ολοκληρωτική νίκη του κομμουνισμού.
Στη δουλοπαροικία η οργάνωση της κοινωνικής εργασίας στηριζόταν στην πειθαρχία του βούρδουλα, ενώ οι εργαζόμενοι ζούσαν μέσα σε βαθιά σκοτάδια και στην αμάθεια, και τους λήστευαν και τους κορόιδευαν μια χούφτα τσιφλικάδες. Η καπι­ταλιστική οργάνωση της κοινωνικής εργασίας στηριζόταν στην πειθαρχία της πείνας και η τεράστια μάζα των εργαζομένων, παρ' όλη την πρόοδο του αστικού πολιτισμού και της αστικής δημοκρατίας, εξακολουθούσε να είναι και στις πιο προχωρημένες, πολιτισμένες ρεπουμπλικανικές δημοκρατίες μια αμόρφωτη και καταπιεσμένη μάζα μισθωτών δούλων ή καταπιεζόμενων αγροτών, που τους λήστευαν και τους κορόιδευαν μια χούφτα καπιταλιστές. Η κομμουνιστική οργάνωση της κοινωνικής εργασίας - ο σοσια­λισμός είναι το πρώτο βήμα προς αυτή - στηρίζεται και όλο και περισσότερο θα στηρίζεται στην ελεύθερη και συνειδητή πειθαρχία των ίδιων των εργαζομένων που ανάτρεψαν τό ζυγό τόσο των τσιφλικάδων, όσο και των καπιταλιστών.
Αυτή η νέα πειθαρχία δεν πέφτει από τον ουρανό και δεν είναι προϊόν ευσεβών πόθων. Γεννιέται και αναπτύσσεται μέσα από τους υλικούς όρους της μεγάλης καπιταλιστικής παραγωγής και μόνο από αυτούς. Χωρίς αυτούς είναι αδύνατο να γεννηθεί. Φορέας όμως αυτών των υλικών όρων ή εκείνος που τους πραγματοποιεί είναι μια καθορισμένη ιστορική τάξη που δη­μιουργήθηκε, οργανώθηκε, συσπειρώθηκε, διαπαιδαγωγήθηκε, μορφώθηκε, ατσαλώθηκε από το μεγάλο καπιταλισμό. Η τάξη αυτή είναι το προλεταριάτο.
Η δικτατορία του προλεταριάτου, αν μεταφράσουμε αυτή τη λατινική, επιστημονική, ιστορικο-φιλοσοφική έκφραση σε πιο απλή γλώσσα, σημαίνει τούτο δω:
Μόνο μια καθορισμένη τάξη, και ακριβώς οι εργάτες της πόλης και γενικά οι εργοστασιακοί, οι βιομηχανικοί εργάτες είναι σε θέση να καθοδηγήσουν όλη τη μάζα των εργαζομένων και των εκμεταλλευομένων στον αγώνα για την ανατροπή του ζυγού του κεφαλαίου, στην πορεία της ίδιας της ανατροπής, στον αγώνα για τη διατήρηση και τη στερέωση της νίκης, στο έργο της δημιουρ­γίας ενός νέου σοσιαλιστικού κοινωνικού καθεστώτος, σε όλο τον αγώνα για την ολοκληρωτική κατάργηση των τάξεων. (Ας σημειώσουμε μέσα σε παρένθεση: Η επιστημονική διαφορά ανά­μεσα στο σοσιαλισμό και στον κομμουνισμό είναι μονάχα ότι η πρώτη λέξη σημαίνει το πρώτο σκαλοπάτι της νέας κοινωνίας που αναπτύσσεται από τον καπιταλισμό και η δεύτερη λέξη σημαίνει το πιο υψηλό, παραπέρα σκαλοπάτι της.)
Το λάθος της κίτρινης Διεθνούς της «Βέρνης» είναι ότι οι ηγέτες της παραδέχονται μόνο στα λόγια την ταξική πάλη και τον καθοδηγητικό ρόλο του προλεταριάτου και φοβούνται να ολοκληρώσουν τη σκέψη τους, φοβούνται ακριβώς το αναπόφευ­κτο εκείνο συμπέρασμα, που είναι ιδιαίτερα τρομερό για την αστική τάξη και απόλυτα απαράδεκτο γι' αυτή. Φοβούνται να αναγνωρίσουν ότι η δικτατορία του προλεταριάτου είναι επίσης μια περίοδος ταξικής πάλης που είναι αναπόφευκτη όσο δεν θα έχουν εξαλειφθεί οι τάξεις και που αλλάζει τις μορφές της και γίνεται τον πρώτο καιρό, ύστερα από την ανατροπή του κεφαλαίου, ιδιαίτερα σκληρή και ιδιαίτερα ιδιόμορφη. Οταν το προλεταριάτο κατακτήσει την πολιτική εξουσία δε σταματά την ταξική πάλη, αλλά τη συνεχίζει ως την κατάργηση των τάξεων, εννοείται όμως σε διαφο­ρετικές συνθήκες, με διαφορετική μορφή, με διαφορετικά μέσα.
Και τι σημαίνει «κατάργηση των τάξεων»; Ολοι όσοι αυτοονομάζονται σοσιαλιστές παραδέχονται αυτό τον τελικό σκοπό του σοσιαλισμού, όλοι όμως δεν σκέπτονται καθόλου βαθιά τη σημασία του. Τάξεις ονομάζονται μεγάλες ομάδες ανθρώπων που ξεχωρίζουν μεταξύ τους από τη θέση που κατέχουν μέσα σε ένα ιστορικά καθορισμένο σύστημα της κοινωνικής παραγωγής, από τη σχέση τους (στο μεγαλύτερο μέρος κατοχυρωμένη και διατυπωμένη σε νόμους) προς τα μέσα παραγωγής, από το ρόλο τους στην κοινωνι­κή οργάνωση της εργασίας και συνεπώς από τους τρόπους που ιδιοποιούνται τη μερίδα του κοινωνικού πλούτου που διαθέτουν και από το μέγεθος αυτής της μερίδας. Τάξεις είναι οι ομάδες εκείνες ανθρώπων, που η μια μπορεί να ιδιοποιείται τη δουλιά της άλλης χάρη στη διαφορά της θέσης που κατέχει μέσα σ' ένα καθορισμένο σύστημα της κοινωνικής οικονομίας.
Είναι φανερό ότι για την ολοκληρωτική κατάργηση των τάξεων πρέπει όχι μόνο να ανατραπούν οι εκμεταλλευτές, οι τσιφλικάδες και οι καπιταλιστές, όχι μόνο να καταργηθεί η ιδιοκτησία τους, πρέπει ακόμη να καταργηθεί και κάθε ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, πρέπει να εξαλειφθεί τόσο η διαφορά ανάμεσα στην πόλη και το χωριό, όσο και η διαφορά ανάμεσα στους ανθρώπους της σωματικής και τους ανθρώπους της πνευματικής εργασίας. Αυτό είναι έργο πολύ μακρόχρονο. Για να συντελεστεί χρειάζεται ένα τεράστιο βήμα προς τα μπρος στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, χρειάζεται να υπερνικηθεί η αντίσταση (συχνά παθητική που είναι εξαιρετικά πεισματάρικη και υπερνικιέται εξαιρετικά δύσκολα) των πολυάριθμων υπολειμμάτων της μικροπαραγωγής, πρέπει να υπερνικηθεί η τεράστια δύναμη της συνήθειας και της αδράνειας που συνδέεται μ' αυτά τα υπολείμματα.
Θα ήταν η πιο κούφια φράση ή θα ήταν μια αυταπάτη ενός προκατακλυσμιαίου, προμαρξικού σοσιαλιστή, να νομίζουμε ότι όλοι οι «εργαζόμενοι» είναι εξίσου ικανοί για μια τέτια δουλιά. Γιατί αυτή η ικανότητα δεν δίνεται μόνη της, μα γεννιέται ιστορικά και γεννιέται μόνο μέσα από τους υλικούς όρους της μεγάλης καπιτα­λιστικής παραγωγής. Αυτή την ικανότητα, στην αρχή του δρό­μου από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, την κατέχει μόνο το προλεταριάτο. Αυτό είναι σε θέση να εκπληρώσει το γιγάντιο καθήκον που πέφτει πάνω του, πρώτα, γιατί είναι η πιο δυνατή και η πιο πρωτοπόρος τάξη στις πολιτισμένες κοινωνίες. Δεύτερο, γιατί στις πιο αναπτυγμένες χώρες αποτελεί την πλειοψηφία του πληθυσμού. Τρίτο, γιατί στις καθυστερημένες καπιταλιστικές χώρες, όπως στη Ρωσία, η πλειοψηφία του πληθυσμού, ανήκει στο μισοπρολεταριάτο, δηλαδή αποτελείται από ανθρώπους που ένα μέρος του χρόνου ζουν μόνιμα σαν προλετάριοι και βγάζουν το ψωμί τους ως ένα βαθμό με τη μισθωτή δουλιά στις καπιταλι­στικές επιχειρήσεις.
Οποιος προσπαθεί να επιλύσει τα καθήκοντα του περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, ξεκινώντας από γενι­κές φράσεις για ελευθερία, ισότητα, δημοκρατία γενικά, ισότητα εργασιακής δημοκρατίας κ.τ.λ. (όπως το κάνουν ο Κάουτσκι, ο Μάρτοφ και οι άλλοι ήρωες της κίτρινης Διεθνούς της Βέρνης), αυτός δείχνει μονάχα τη φύση του σαν μικροαστός φιλισταίος που από ιδεολογική άποψη σέρνεται δουλικά πίσω από την αστική τάξη. Τη σωστή επίλυση αυτού του καθήκοντος μπορεί να τη δόσει μόνο η συγκεκριμένη μελέτη των ειδικών σχέσεων που υπάρχουν ανάμεσα στην ιδιαίτερη τάξη που κατάκτησε την πολιτική εξουσία, δηλαδή στο προλεταριάτο και σε όλη τη μη προλεταριακή, καθώς και τη μισοπρολεταριακή μάζα του εργαζόμενου πληθυσμού. Και αυτές οι σχέσεις δεν διαμορφώνονται μέσα σε φανταστικά - αρμονικές, «ιδανικές», συνθήκες, αλλά μέσα στην πραγματικότητα της λυσσαλέας και πολύμορφης αντίστασης που προβάλλει η αστική τάξη.
Η τεράστια πλειοψηφία του πληθυσμού - και πολύ περισότερο του εργαζόμενου πληθυσμού - σε οποιαδήποτε καπιτα­λιστική χώρα, μαζί και στη Ρωσία, δοκίμασε χιλιάδες φορές πάνω της και πάνω στους δικούς της το ζυγό του κεφαλαίου, τις ληστείες του και κάθε λογής εξευτελισμούς. Ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος - δηλαδή η σφαγή δεκάδων εκατομμυρίων ανθρώπων για να λυθεί το πρόβλημα, αν το αγγλικό ή το γερμανικό κεφάλαιο θα αποκτήσει τα πρωτεία στην καταλήστευση όλου του κόσμου - όξυνε ασυνήθιστα, πλάτυνε και βάθυνε αυτές τις δοκιμασίες και έσπρωξε τον κόσμο να τις κατανοήσει. Από δω βγαίνει και η αναπόφευκτη συμπάθεια που δείχνει στο προλεταριάτο η τεράστια πλειοψηφία του πληθυσμού και ιδιαίτερα η μάζα των εργαζομένων, γιατί το προλεταριάτο με ηρωικό θάρρος και επαναστατική αδιαλλαξία ανατρέπει το ζυγό του κεφαλαίου, ανατρέπει τους εκμεταλλευτές, πνίγει την αντίστασή τους και με το αίμα του ανοίγει το δρόμο για τη δημιουργία μιας νέας κοινωνίας, όπου δεν θα υπάρχει θέση για τους εκμεταλλευτές.
Οσο μεγάλοι και όσο αναπόφευκτοι και αν είναι οι μικροα­στικοί δισταγμοί και ταλαντεύσεις προς τα πίσω, στο αστικό «καθεστώς», κάτω από τις «φτερούγες» της αστικής τάξης, ταλαν­τεύσεις και δισταγμοί που δείχνουν οι μη προλεταριακές και μισοπρολεταριακές μάζες του εργαζόμενου πληθυσμού, οι μάζες αυτές δεν μπορούν να μην αναγνωρίσουν το ηθικό - πολιτικό κύρος του προλεταριάτου, που όχι μόνο ανατρέπει τους εκμεταλ­λευτές και πνίγει την αντίστασή τους, μα και οικοδομεί επίσης νέες, ανώτερες κοινωνικές σχέσεις, κοινωνική πειθαρχία: την πειθαρχία των συνειδητών και ενωμένων εργατών, που δεν ξέρουν κανένα ζυγό και καμιά εξουσία πάνω τους, εκτός από την εξουσία της δικής τους συνένωσης και της δικής τους πιο συνειδητής, τολμηρής, συσπειρωμένης, επαναστατικής, σταθερής πρωτοπορίας.
Για να νικήσει, για να δημιουργήσει και να στερεώσει το σοσιαλισμό, το προλεταριάτο πρέπει να λύσει δύο καθήκοντα ή ένα διπλό καθήκον: πρώτα να τραβήξει με τον απεριόριστο ηρωισμό του στον επαναστατικό αγώνα ενάντια στο κεφάλαιο όλη τη μάζα των εργαζομένων και των εκμεταλλευομένων, να την τραβήξει, να την οργανώσει, να την καθοδηγήσει για την ανατροπή της αστικής τάξης και την πλήρη κατάπνιξη κάθε αντίστασης από μέρους της. Δεύτερο, να οδηγήσει όλη τη μάζα των εργαζομένων και των εκμεταλλευομένων, καθώς και όλα τα μικροαστικά στρώματα, στο δρόμο της νέας οικονομικής οικοδό­μησης, στο δρόμο της δημιουργίας μιας νέας κοινωνικής σχέσης, μιας νέας πειθαρχίας στη δουλιά, μιας νέας οργάνωσης της δουλιάς που να συνενώνει την τελευταία λέξη της επιστήμης και της καπιταλιστικής τεχνικής με τη μαζική συνένωση των συνει­δητών δουλευτών, που δημιουργούν τη μεγάλη σοσιαλιστική παραγωγή.
Αυτό το δεύτερο καθήκον είναι πιο δύσκολο από το πρώτο, γιατί σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να λυθεί με τον ηρωισμό μιας μεμονωμένης έκρηξης ενθουσιασμού, αλλά απαιτεί τον πιο μακρόχρονο, τον πιο επίμονο, τον πιο δύσκολο ηρωισμό μιας μαζικής και καθημερινής δουλιάς. Αυτό όμως το καθήκον είναι και πιο ουσιαστικό από το πρώτο, γιατί σε τελευταία ανάλυση η πιο βαθιά πηγή δύναμης για τις νίκες ενάντια στην αστική τάξη και η μοναδική εγγύηση ότι οι νίκες αυτές θα είναι σταθερές και αναφαίρετες μπορεί να είναι μόνο ο νέος, ο πιο ανώτερος τρόπος κοινωνικής παραγωγής, η αντικατάσταση της καπιταλιστικής και της μικροαστικής παραγωγής με τη μεγάλη σοσιαλιστική παρα­γωγή.
* * *
Τα «κομμουνιστικά Σάββατα» έχουν τεράστια ιστορική ση­μασία, γιατί ακριβώς μας δείχνουν τη συνειδητή και εθελοντική πρωτοβουλία των εργατών στην ανάπτυξη της παραγωγικότητας της εργασίας, στο πέρασμα σε νέα πειθαρχία της δουλιάς, στη δημιουργία σοσιαλιστικών όρων στην οικονομία και στη ζωή.
Ενας από τους λίγους, θα είναι μάλιστα πιο σωστό να πούμε ένας από τους εξαιρετικά σπάνιους αστούς δημοκράτες της Γερμανίας, που ύστερα από τα διδάγματα του 1870-1871 πέρασε όχι στο σωβινισμό, όχι στον εθνικό φιλελευθερισμό, αλλά στο σοσιαλισμό, ο I. Γιάκομπι, είπε ότι η ίδρυση μιας εργατικής ένωσης έχει μεγαλύτερη ιστορική σημασία από τη μάχη της Σάντοβα2. Αυτό είναι σωστό. Η μάχη της Σάντοβα έλυσε το ζήτημα ποια από τις δυο αστικές μοναρχίες, η αυστριακή ή η πρωσική, θα έχει τα πρωτεία στη δημιουργία του εθνικού γερμανικού καπιταλιστικού κράτους. Η ίδρυση μιας εργατικής ένωσης ήταν ένα μικρό βήμα προς την παγκόσμια νίκη του προλεταριά­του ενάντια στην αστική τάξη. Ετσι κι εμείς μπορούμε να πούμε ότι το πρώτο κομμουνιστικό Σάββατο, που οργανώθηκε στις 10 του Μάη 1919 στη Μόσχα από τους σιδηροδρομικούς της γραμμής Μόσχας - Καζάν, έχει μεγαλύτερη ιστορική σημασία από οποιαδήποτε νίκη του Χίντενμπουργκ ή του Φος και των Αγγλων στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο του 1914-1918. Οι νίκες των ιμπεριαλιστών σημαίνουν τη σφαγή εκατομμυρίων εργατών για τα κέρδη των Αγγλοαμερικανών και Γάλλων δισεκατομμυ­ριούχων, είναι θηριωδίες του παραχορτασμένου καπιταλισμού που χάνεται και αποσυντίθεται ζωντανός. Το κομμουνιστικό Σάββατο των σιδηροδρομικών της γραμμής Μόσχας - Καζάν είναι ένας πυρήνας της νέας, της σοσιαλιστικής κοινωνίας, που φέρνει σε όλους τους λαούς της γης την απολύτρωση από το ζυγό του κεφαλαίου και από τους πολέμους.
Φυσικά, οι κύριοι αστοί και τα τσιράκια τους, μαζί και οι μενσεβίκοι και οι εσέροι, που συνήθισαν να θεωρούν τον εαυτό τους «εκπρόσωπο της κοινής γνώμης», χλευάζουν τις ελπίδες των κομμουνιστών, τις αποκαλούν «μπαομπάμπ σε γλάστρα για ρεζεντά»*, γελάνε για το μηδαμινό αριθμό των Σαββάτων σε σύγκριση με τις πολλές περιπτώσεις κατάχρησης, τεμπελιάς, πτώσης της παραγωγικότητας, φθοράς πρώτων υλών, φθοράς των προϊόντων κ.τ.λ. Θα απαντήσουμε σ' αυτούς τους κυρίους: αν η αστική διανόηση πρόσφερε τις γνώσεις της για να βοηθήσει τους εργαζόμενους και όχι τους Ρώσους και τους ξένους καπιτα­λιστές για την παλινόρθωση της εξουσίας τους, τότε η επανάστα­ση θα προχωρούσε πιο γρήγορα και πιο ειρηνικά. Αυτό όμως είναι ουτοπία, γιατί το ζήτημα λύνεται με την πάλη των τάξεων και η πλειοψηφία της διανόησης τραβιέται με το μέρος της αστικής τάξης. Το προλεταριάτο θα νικήσει όχι με τη βοήθεια της διανόησης, αλλά παρά την αντίστασή της (τουλάχιστο στις περισσότερες περιπτώσεις) θα νικήσει, παραμερίζοντας τους αδιόρθωτους αστούς διανοούμενους, μεταπλάθοντας, αναδιαπαιδαγωγώντας, υποτάσσοντας τους ταλαντευόμενους, κατακτώντας σιγά - σιγά όλο και περισσότερους με το μέρος του. Η χαιρεκακία για τις δυσκολίες και τις αποτυχίες της επανάστασης, η διάδοση του πανικού, η προπαγάνδα για επιστροφή προς τα πίσω - όλα αυτά είναι μέσα και μέθοδοι ταξικής πάλης της αστικής διανόη­σης. Το προλεταριάτο δεν θα επιτρέψει να το εξαπατήσουν μ' αυτά.
Αν τώρα πάρουμε το ζήτημα στην ουσία του, έτυχε μήπως ποτέ στην ιστορία ένας καινούργιος τρόπος παραγωγής να ριζώσει μεμιάς, χωρίς μια μακρά σειρά από αποτυχίες, λάθη, υποτροπές; Μισό αιώνα ύστερα από την πτώση του δικαίου της δουλοπαροικίας υπήρχαν ακόμη στο ρωσικό χωριό πολλά υπολείμματα δουλοπαροικίας. Μισό αιώνα ύστερα από την κατάργη­ση της δουλείας των νέγρων στην Αμερική, η κατάσταση των νέγρων εξακολουθούσε να παραμένει τις περισσότερες φορές μισοδουλική. Η αστική διανόηση, μαζί και οι μενσεβίκοι και οι εσέροι, είναι πιστοί στον εαυτό τους όταν υπηρετούν το κεφάλαιο και διατηρούν τη γεμάτη καλπιά επιχειρηματολογία τους: Πριν από την επανάσταση του προλεταριάτου μάς κατηγορούσαν για ουτοπισμό και ύστερα από αυτήν απαιτούν από μας να εξαφανίσουμε με φανταστική ταχύτητα τα ίχνη του παρελθόντος!
Εμείς όμως δεν είμαστε ουτοπιστές και ξέρουμε την αληθινή αξία των αστικών «επιχειρημάτων». Ξέρουμε επίσης ότι για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα ύστερα από την επανάσταση στα ήθη και τα έθιμα θα υπερέχουν αναπόφευκτα τα ίχνη του παλιού απέναντι στα φυντάνια του καινούργιου. Οταν το καινούργιο μόλις-μόλις έχει γεννηθεί, το παλιό εξακολουθεί πάντα για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα να παραμένει πιο ισχυρό - έτσι γίνεται πάντα και στη φύση και στην κοινωνική ζωή. Αυτό που κοροϊδεύουν ότι είναι αδύνατα τα φυντάνια του καινούργιου, ο φτηνούτσικος διανοουμενίστικος σκεπτικισμός και τα άλλα παρόμοια, στην ουσία είναι μέθοδοι ταξικής πάλης της αστικής τάξης ενάντια στο προλεταριάτο, είναι υπεράσπιση του καπιταλισμού ενάντια στο σοσιαλισμό. Πρέπει να μελετούμε με επιμέλεια τα σπέρματα του καινούργιου, να δίνουμε σ' αυτά τη μεγαλύτερη προσοχή, να βοηθούμε με κάθε τρόπο την ανάπτυξή τους και να «φροντίζουμε» αυτά τα αδύνατα φυντάνια. Μερικά απ' αυτά αναπόφευκτα θα χαθούν. Δεν μπορούμε να εγγυηθούμε ότι ακριβώς τα «κομμουνιστικά Σάββατα» θα παίξουν εξαιρετικά σπουδαίο ρόλο. Δεν πρόκειται γι' αυτό. Πρόκειται για το ότι πρέπει να υποστηριχθούν όλα και τα κάθε λογής φυντάνια του καινούργιου και από αυτά η ζωή θα διαλέξει τα πιο βιώσιμα. Αν ένας Ιάπωνας επιστήμονας, για να βοηθήσει τους ανθρώπους να υπερνικήσουν τη σύφιλη, είχε την υπομονή να δοκιμάσει 605 παρασκευάσματα, ώσπου έφτιαξε το 605 παρασκεύασμα που ικανοποιούσε τις γνωστές απαιτήσεις, τότε εκείνος που θέλει να λύσει ένα καθήκον πολύ πιο δύσκολο, δηλαδή να νικήσει τον καπιταλισμό, πρέπει να έχει την υπομονή να δοκιμάσει εκατοντάδες και χιλιάδες νέες μεθόδους, τρόπους, μέσα πάλης, για να επεξεργαστεί έτσι τα πιο κατάλληλα απ' αυτά.
Τα «κομμουνιστικά Σάββατα» γι' αυτό ακριβώς έχουν σημα­σία, γιατί δεν τα άρχισαν εργάτες που βρίσκονται σε εξαιρετικά καλές συνθήκες, αλλά εργάτες διαφόρων ειδικοτήτων, μαζί και εργάτες χωρίς ειδικότητα, ανειδίκευτοι εργάτες που βρίσκονται σε συνηθισμένες συνθήκες, δηλαδή στις πιο δύσκολες συνθήκες. Ολοι μας ξέρουμε καλά ποια είναι η βασική αιτία που έπεσε η παραγωγικότητα της εργασίας, πράγμα που δεν παρατηρείται μόνο στη Ρωσία, μα σε όλο τον κόσμο: Βασική αιτία είναι η καταστροφή και η εξαθλίωση, η αγανάκτηση και η κούραση που προκάλεσε ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος, οι αρρώστιες και ο υποσιτισμός. Από άποψη σπουδαιότητας ο υποσιτισμός κατέχει την πρώτη θέση. Η πείνα - να η αιτία. Και για να εξαλειφθεί η πείνα πρέπει να ανεβάσουμε την παραγωγικότητα της εργασίας και στη γεωργία, και στις μεταφορές, και στη βιομηχανία. Εχουμε, συνεπώς, κάτι που μοιάζει με φαύλο κύκλο: Για να ανεβάσουμε την παραγωγικό­τητα της εργασίας πρέπει να σωθούμε από την πείνα και για να σωθούμε από την πείνα πρέπει να ανεβάσουμε την παραγωγικότητα της εργασίας.
Είναι γνωστό ότι παρόμοιες αντιφάσεις λύνονται στην πράξη με το σπάσιμο αυτού του φαύλου κύκλου, με μια στροφή στις διαθέσεις των μαζών, με την ηρωική πρωτοβουλία διαφόρων ομάδων, πρωτοβουλία που, πάνω στη βάση μιας τέτιας στροφής, παίζει συχνά αποφασιστικό ρόλο. Οι ανειδίκευτοι εργάτες της Μόσχας και οι σιδηροδρομικοί της Μόσχας (φυσικά έχω υπόψη μου την πλειοψηφία και όχι μια χούφτα κερδοσκόπους, γραφειοκράτες και λοιπούς λευκοφρουρίτες) είναι εργαζόμενοι που ζουν μέσα σε απελπιστικά δύσκολες συνθήκες. Ο υποσιτισμός είναι συνεχής και τώρα, πριν από τη νέα σοδειά, με τη γενική χειροτέρευ­ση της επισιτιστικής κατάστασης, έχουμε πραγματικά λιμό. Και να που αυτοί, οι πεινασμένοι εργάτες, που τους τριγυρίζει η μοχθηρή αντεπαναστατική ζύμωση της αστικής τάξης, των εσέρων και των μενσεβίκων, οργανώνουν «κομμουνιστικά Σάββατα», δουλεύουν υπερωρίες χωρίς καμιά πληρωμή και πετυχαίνουν ένα τεράστιο ανέβασμα της παραγωγικότητας της εργασίας, παρόλο που είναι κουρασμένοι, βασανισμένοι, εξαντλημένοι από τον υποσιτισμό. Μήπως αυτό δεν είναι ο μεγαλύτερος ηρωισμός; Μήπως αυτό δεν είναι η αρχή μιας ανατροπής με κοσμοϊστορική σημασία;
Η παραγωγικότητα της εργασίας είναι σε τελευταία ανάλυση το σπουδαιότερο, το κυριότερο για τη νίκη του νέου κοινωνικού καθεστώτος. Ο καπιταλισμός δημιούργησε μιαν άγνωστη για τη δουλοπαροικία παραγωγικότητα της εργασίας. Ο καπιταλισμός μπορεί να νικηθεί τελειωτικά και θα νικηθεί τελειωτικά, γιατί ο σοσιαλισμός δημιουργεί μια νέα, πολύ πιο ανώτερη παραγωγικότη­τα της εργασίας. Αυτό είναι πολύ δύσκολο και μακρόχρονο έργο, όμως άρχισε, κι αυτό είναι το κυριότερο. Αν στην πεινασμένη Μόσχα το καλοκαίρι του 1919 οι πεινασμένοι εργάτες, που έζησαν τα τέσσερα δύσκολα χρόνια του ιμπεριαλιστικού πολέμου και ύστερα τον ενάμιση χρόνο ενός πιο δύσκολου ακόμη εμφυλίου πολέμου, μπόρεσαν να αρχίσουν αυτό το μεγάλο έργο, τότε ποια θα είναι η παραπέρα ανάπτυξή μας, όταν θα νικήσουμε στον εμφύλιο πόλεμο και θα κατακτήσουμε την ειρήνη;
Κομμουνισμός σημαίνει, σε σχέση με τον καπιταλισμό, ανώτερη παραγωγικότητα της εργασίας εθελοντών εργατών, συνει­δητών, ενωμένων, που χρησιμοποιούν την πρωτοπόρο τεχνική. Τα κομμουνιστικά Σάββατα είναι εξαιρετικά πολύτιμα, σαν μια έμπρα­κτη αρχή του κομμουνισμού,τα πρώτα βήματα στο πέρασμα από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό» (όπως πολύ σωστά λέει το Πρόγραμμα του Κόμματός μας 3). και είναι μια πολύ μεγάλη σπανιότητα, γιατί βρισκόμαστε σε τέτια βαθμίδα, που «γίνονται μόνο
Ο κομμουνισμός αρχίζει εκεί που εμφανίζεται η γεμάτη αυτοθυσία φροντίδα των απλών εργατώντο κάθε πούτι σιτάρι, κάρβουνο, σίδερο και άλλα προϊόντα που δεν προορίζονται προσωπικά για τους ίδιους που τα δουλεύουν, ούτε για τους «δικούς» τους, μα για τους «μακρινούς», δηλαδή για όλη την κοινωνία στο σύνολό της, για τις δεκάδες και εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους που είναι ενωμένοι πρώτα σε ένα σοσιαλιστικό κράτος και ύστερα στην Ενωση των Σοβιετικών Δημοκρατιών. που υπερνικάει τη βαριά δουλιά, φροντίδα για να ανεβάσουν την παραγωγικότητα της εργασίας, να περιφρουρήσουν
Ο Καρλ Μαρξ στο «Κεφάλαιο» κοροϊδεύει το πομπώδες και μεγαλόστομο ύφος του αστικοδημοκρατικού μεγάλου χάρτη των ελευθεριών και των δικαιωμάτων του ανθρώπου, όλη αυτή τη φρασεολογία για ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα γενικά, που τυφλώνει τους μικροαστούς και τους φιλισταίους όλων των χωρών, μέχρι και τους σημερινούς χυδαίους ήρωες της χυδαίας Διεθνούς της Βέρνης. Ο Μαρξ αντιπαραθέτει σ' αυτές τις πομπώδεις διακηρύξεις των δικαιωμάτων τον απλό, σεμνό, πρακτικό και καθημερινό τρόπο που το προλεταριάτο θέτει το ζήτημα: περιορι­σμός των ωρών εργασίας από το κράτος να ένα από τα τυπικά δείγματα του τρόπου που ο Μάρξ βάζει το ζήτημα 4. Και όσο περισσότερο αναπτύσσεται το περιεχόμενο της προλεταριακής επανάστασης, τόσο πιο ξεκάθαρα και πιο εξόφθαλμα αποκαλύπτε­ται μπροστά μας όλη η ακρίβεια και το βάθος της παρατήρησης του Μαρξ. Οι «διατυπώσεις» που χρησιμοποιεί ο πραγματικός κομμου­νισμός διαφέρουν από την πομπώδη, πονηρή, πανηγυρική φρασεο­λογία των Κάουτσκι, των μενσεβίκων και των εσέρων. Καθώς και των αγαπημένων τους «αδελφών» της Βέρνης, ακριβώς γιατί αυτές οι διατυπώσεις τα ανάγουν όλα στους όρους της δουλιάς. Λιγότερες φλυαρίες για «εργασιακή δημοκρατία», για «ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα», για «λαϊκή εξουσία» και άλλα παρόμοια: ο σημερινός συνειδητός εργάτης και αγρότης διακρίνει σ' αυτές τις παρα­φουσκωμένες φράσεις την απάτη της αστικής διανόησης με την ίδια ευκολία που ένας άνθρωπος με την πείρα της ζωής, βλέποντας την αψεγάδιαστη και «σιδερωμένη» φυσιογνωμία και την εξωτερική εμφάνιση ενός «καθώς πρέπει κυρίου», διαπιστώνει αμέσως και χωρίς να γελαστεί: «Σίγουρα πρόκειται για κάποιον απατεώνα».
Λιγότερο πομπώδεις φράσεις, περισσότερο απλή, καθημερινή δουλιά και φροντίδα για το κάθε πούτι σιτάρι και κάθε πούτι κάρβουνο! Περισσότερη φροντίδα ώστε αυτό το πούτι σιτάρι και το πούτι το κάρβουνο, που χρειάζονται στον πεινασμένο εργάτη και στον κουρελιασμένο, γυμνό αγρότη, να μη φτάσουν σ' αυτούς με εμπορικές συναλλαγές και καπιταλιστικά, αλλά με τη συνειδητή, εθελοντική, γεμάτη αυτοθυσία ηρωική δουλιά των απλών δουλευτάδων, όπως ακριβώς είναι οι ανειδίκευτοι εργάτες και οι σιδηροδρομικοί της γραμμής Μόσχας - Καζάν.
Πρέπει όλοι μας να αναγνωρίσουμε ότι παντού και σε κάθε μας βήμα, ακόμη και στις γραμμές μας, εκδηλώνονται τα υπολείμματα μιας αστικής - διανοουμενίστικης, λογάδικης αντιμετώπισης των προβλημάτων της επανάστασης. Ο Τύπος μας, λ.χ., δεν πολεμά αρκετά αυτά τα σάπια υπολείμματα του σάπιου αστικοδημοκρατικού παρελθόντος, δεν υποστηρίζει αρκετά τα απλά, σεμνά, καθημε­ρινά, μα ζωντανά φυντάνια του πραγματικού κομμουνισμού.
Πάρτε τη θέση της γυναίκας. Κανένα δημοκρατικό κόμμα στον κόσμο σε καμιά από τις προχωρημένες αστικές δημοκρατίες δεν έκανε από αυτή την άποψη μέσα σε ολόκληρες δεκαετίες ούτε το ένα εκατοστό από όσα κάναμε εμείς στον πρώτο κιόλας χρόνο της εξουσίας μας. Δεν αφήσαμε, με την πραγματική σημασία της λέξης, πέτρα πάνω στην πέτρα από τους αισχρούς εκείνους νόμους για την ανισοτιμία της γυναίκας, για τους περιορισμούς στα διαζύγια, για τις απαίσιες διατυπώσεις που περιβάλλανε το διαζύγιο, για τη μη αναγνώριση των εξώγαμων παιδιών, για την αναζήτηση των πατεράδων τους κ.τ.λ., νόμους που τα υπολείμματά τους είναι πάρα πολλά σε όλες τις πολιτισμένες χώρες, προς αίσχος της αστικής τάξης και του καπιταλισμού. Εχουμε χιλιάδες φορές το δικαίωμα να είμαστε περήφανοι για όσα κάναμε σ' αυτό τον τομέα. Οσο πιο παστρικά όμως καθαρίζουμε το έδαφος από τη σαβούρα των παλιών αστικών νόμων και θεσμών, τόσο πιο ξεκάθαρο γίνεται για μας ότι πρόκειται μονάχα για το καθάρισμα του εδάφους πριν από την ανοικοδόμηση, όχι όμως ακόμη και για την ίδια την ανοικοδόμηση.
Η γυναίκα εξακολουθεί να είναι σκλάβα του σπιτιού, παρ' όλους τους απελευθερωτικούς νόμους, γιατί την πιέζει, την πνίγει, την αποβλακώνει, την ταπεινώνει το μικρό σπιτικό νοικο­κυριό, που την καρφώνει στην κουζίνα και στα παιδιά και σπαταλά την εργατική της δύναμη σε μια δουλιά μέχρι εξωφρενισμού μη παραγωγική, τιποτένια, εκνευριστική, αποβλακωτική, βασανιστική. Η πραγματική απελευθέρωση της γυναίκας, ο πραγματικός κομμουνισμός θα αρχίσει μόνο εκεί και τότε, όπου κι όταν αρχίσει η μαζική πάλη (καθοδηγούμενη από το προλετα­ριάτο που κατέχει την κρατική εξουσία) ενάντια σ' αυτό το μικρό σπιτικό νοικοκυριό, ή πιο σωστά η μαζική ανασυγκρότησή του σε μεγάλο σοσιαλιστικό νοικοκυριό.
Δίνουμε άραγε στην πράξη αρκετή προσοχή σ' αυτό το θεωρητικά αδιαφιλονίκητο ζήτημα για κάθε κομμουνιστή; Φυσικά όχι. Δείχνουμε άραγε αρκετή φροντίδα για τα φυντάνια του κομμουνισμού, που υπάρχουν τώρα κιόλας σ' αυτό τον τομέα; Ακόμη μια φορά όχι και όχι. Οι κοινές εστίες φαγητού, οι βρεφικοί σταθμοί, οι παιδικοί κήποι - να τα δείγματα αυτών των φυντανιών, να τα απλά, τα καθημερινά μέσα που δεν έχουν τίποτε το πομπώδες, το μεγαλόστομο, το πανηγυρικό και που στην πράξη είναι ικανά να απελευθερώσουν τη γυναίκα, στην πράξη είναι ικανά να ελαττώσουν και να εξαλείψουν την ανισοτιμία της με τον άντρα, σ' ό,τι αφορά το ρόλο της στην κοινωνική παραγωγή και στην κοινωνική ζωή. Τα μέσα αυτά δεν είναι καινούργια, έχουν δημιουργηθεί (όπως και όλες γενικά οι υλικές προϋποθέσεις του σοσιαλισμού) από το μεγάλο καπιταλισμό, όμως μέσα στο καπιταλιστικό καθεστώς κατάντησαν πρώτο, κάτι το σπάνιο, δεύτερο - πράγμα ιδιαίτερα σπουδαίο - έγιναν μικροεμπορικές επιχειρήσεις με όλες τις χειρότερες πλευρές της κερδοσκοπίας, του κέρδους, της απάτης, της νοθείας, είτε κατάν­τησαν «ακροβατισμοί της αστικής φιλανθρωπίας», που οι καλύτε­ροι εργάτες με το δίκιο τους τη μισούσαν και την περιφρονούσαν.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αρχίσαμε να έχουμε περισσότερα απ' αυτά τα ιδρύματα και ότι αρχίζουν να αλλάζουν το χαρακτήρα τους. Δεν υπάρχει επίσης αμφιβολία ότι ανάμεσα στις εργάτριες και τις αγρότισσες υπάρχουν πολύ περισσότερα οργανωτικά ταλέντα από όσα ξέρουμε, άνθρωποι δηλαδή που έχουν την ικανότητα να οργανώνουν την πρακτική δουλιά με τη συμμετοχή μεγάλου αριθμού εργαζομένων και ακόμη μεγαλύτερου αριθμού καταναλωτών, χωρίς εκείνες τις άφθονες φράσεις, τις φασαρίες, τα τσακώματα, τις φλυαρίες για σχέδια, συστήματα κ.τ.λ., που από αυτά «πάσχει» μόνιμα η «διανόηση», η οποία έχει υπερβολικά μεγάλη ιδέα για τον εαυτό της, ή οι πρώιμοι «κομμουνιστές». Εμείς όμως δεν περιποιούμαστε όπως πρέπει αυτά τα φυντάνια του καινούργιου.
Κοιτάξτε την αστική τάξη. Πόσο θαυμάσια ξέρει να διαφημί­ζει εκείνο που της χρειάζεται! Πώς εξυμνούνται σε εκατομμύρια αντίτυπα των εφημερίδων τους οι «υποδειγματικές» στα μάτια των καπιταλιστών επιχειρήσεις. Πώς γίνονται αντικείμενο εθνικής περηφάνιας τα «υποδειγματικά» αστικά ιδρύματα! Ο Τύπος μας δεν φροντίζει καθόλου ή σχεδόν καθόλου να περιγράφει τις καλύτερες εστίες φαγητού ή τους καλύτερους βρεφικούς σταθ­μούς, να επιμένει καθημερινά για να μετατραπούν ορισμένοι από αυτούς σε υποδειγματικά ιδρύματα, να τους διαφημίζει, να περι­γράφει λεπτομερειακά τι οικονομία ανθρώπινης δουλιάς και τι άνεση για τον καταναλωτή εξασφαλίζεται, τι εξοικονόμηση σε προϊόντα, τι απελευθέρωση της γυναίκας από τη σπιτική σκλαβιά και τι καλυτέρευση των υγιεινών όρων πετυχαίνεται με την υποδειγματική κομμουνιστική δουλιά, και πώς ακόμη μπορεί αυτό να επιτευχθεί και να επεκταθεί σε όλη την κοινωνία, σε όλους τους εργαζόμενους.
Υποδειγματική παραγωγή, υποδειγματικά κομμουνιστικά Σάββατα, υποδειγματική φροντίδα και ευσυνειδησία στην παρα­γωγή και τη διανομή του κάθε πουτιού σιτάρι, υποδειγματικές εστίες φαγητού, υποδειγματική καθαριότητα του τάδε εργατικού σπιτιού, του τάδε τετραγώνου - όλα αυτά πρέπει να γίνουν δέκα φορές περισσότερο, από όσο είναι τώρα, αντικείμενο προσοχής και φροντίδας τόσο του Τύπου μας, όσο και κάθε εργατικής και αγροτικής οργάνωσης. Ολα αυτά είναι τα φυντάνια του κομμουνισμού και η περιποίησή τους είναι γενική και πρώτιστη υποχρέωσή μας. Οσο δύσκολη και αν είναι η επισιτιστική και η παραγωγική μας κατάσταση, ωστόσο μέσα στον ενάμιση χρόνο της μπολσεβίκικης εξουσίας είναι αναμφισβήτητη η πρόοδός μας σε όλη τη γραμμή του μετώπου: η συγκέντρωση των σιτηρών από 30εκατομμύρια πούτια (από την 1/8/1917 ως την 1/8/1918) σε 100 εκατομμύρια πούτια (από την 1/8/1918 ως την 1/5/1919). Αυξήθηκε η καλλιέργεια λαχανικών, ελαττώθηκαν οι άσπαρτες εκτάσεις με σιτηρά, οι σιδηροδρομικές μεταφορές άρχισαν να καλυτερεύουν παρά τις τεράστιες δυσκολίες σε καύσιμα κ.τ.λ. Μέσα σ' αυτά τα γενικά πλαίσια και με την υποστήριξη της προλεταριακής κρατικής εξουσίας, τα φυντάνια του κομμουνισμού δεν θα μαραθούν, μα θα μεγαλώσουν και θα ανθίσουν στον ολοκληρωμένο κομμουνισμό.(...)
28 του Ιούνη 1919.
* - μια σάζενα: 2,13 μ. Σημ. μετ.
* Μπαομπάμπ: μεγάλο δέντρο της Αφρικής που η περιφέρεια του κορμού του φτάνει τα 47 μέτρα. Σημ. μετ.
4. Απαντα Λένιν. Τόμος 39
*Βλ. Απαντα, 5η έκδ., τόμ. 38ος, σελ. 271-274. Η Σύντ.


ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Ο Λένιν έχει υπόψη του τη συνωμοσία για την παράδοση της Πετρούπολης, που την καθοδηγούσε η αντεπαναστατική οργάνωση «Εθνικό κέντρο» και η οποία συνένωσε τη δράση μιας σειράς αντισοβιετικών ομάδων και της παράνομης κατασκοπείας. Τη νύχτα προς τις 13 του Ιούνη 1919, οι συνωμότες οργάνωσαν εξέγερση στο οχυρό Κράσναγια Γκόρκα, που ήταν μια από τις βασικότερες προσβάσεις προς την Πετρούπολη.
Καθοδηγητής της εξέγερσης ήταν ο διοικητής του οχυρού, πρώην υπολοχαγός του τσαρικού στρατού Νεκλιούντοφ. Οι συνεργοί του οργάνωσαν επίσης εξέγερση και στα οχυρά Σέραγια Λόσαντ και Ομπρουτσεφ. Οι στασιαστές υπολόγιζαν με την κατάληψη της Κράσναγια Γκόρκα να αδυνατίσουν την οχυρωμένη περιοχή της Κρονστάνδης και, συνδυάζοντας τη γενική επίθεση στο μέτωπο με την εξέγερση, να καταλάβουν την Πετρούπολη.
Για τη συντριβή των στασιαστών στάλθηκαν στρατεύματα της επάκτιας ομάδας, πλοία του στόλου της Βαλτικής, δυνάμεις της πολεμικής αεροπορίας και τμήματα εθελοντών. Τη νύχτα της 15ης προς τη 16η του Ιούνη, τμήματα της επάκτιας ομάδας κατέλαβαν το οχυρό. Η αντεπαναστατική οργάνωση που καθοδηγούσε τη συνωμοσία ανακαλύφθηκε και διαλύθηκε.
2. Η μάχη κοντά στη Σάντοβα (χωριό - τώρα πόλη) στην περιοχή Γκράντετς - Κράλοβσκα της Τσεχοσλοβακίας) έγινε στις 3 του Ιούλη 1866. Η μάχη αυτή, που τέλειωσε με την ολοκληρωτική νίκη της Πρωσίας και τη συντριβή της Αυστρίας, έκρινε την έκβαση του αυστρο-πρωσικού πολέμου.
3. Πρόκειται για το Πρόγραμμα του Κόμματος, που ψηφίστηκε στο VIII Συνέδριο του ΚΚΡ (μπ.) (βλ. «Το όγδοο συνέδριο του ΚΚΡ (μπ). Μάρτης του 1919. Πρακτικά». Μόσχα, ρωσ. έκδ., 1959, σελ. 404 - 405, Β.Ι. Λένιν. Απαντα, 5η έκδ., τόμ. 38ος, σελ. 98, 120).
4. Βλ. Κ. Μαρξ και Φ. Ενγκελς, Απαντα, 2η ρωσ. έκδ., τόμ. 23ος, σελ. 310-311.