Μεταδοτικός θανατηφόρος ιός γρίπης, σε εργαστήριο του Ρότερνταμ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟΝ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟ

Επιλογές που ενέχουν θανάσιμο κίνδυνο μυστικά από τους λαούς


Ερευνητής στην Ολλανδία τροποποίησε επικίνδυνο στέλεχος του ιού της γρίπης των πτηνών, έτσι ώστε να μεταδίδεται εύκολα μεταξύ των ανθρώπων. Εκτιμήσεις ειδικών μιλούν για εξάλειψη μεγάλου μέρους του πληθυσμού της Γης, σε περίπτωση που ο ιός βγει από το εργαστήριο και προκαλέσει πανδημία

Ο ιός της γρίπης κάτω από το μικροσκόπιο

Μέσα σε κάποιο εργαστήριο στην Ολλανδία, υπάρχει ένας ιός που μπορεί να σκοτώσει εκατομμύρια, αν όχι δισεκατομμύρια ανθρώπους. Ο ιός αυτός δε συναντάται στη φύση, αλλά κατασκευάστηκε με σκόπιμη τροποποίηση του γενετικού κώδικα του ιού της γρίπης των πτηνών (H5N1). Δεν υπάρχει κανένα εμβόλιο για την προστασία από τον τεχνητό ιό, που η ύπαρξή του ανακοινώθηκε τον περασμένο Σεπτέμβρη, σε επιστημονικό συνέδριο για τη γρίπη, από τον Ρον Φουτσιέ, καθηγητή ιολογίας στο ιατρικό κέντρο «Ερασμος» του Ρότερνταμ.
Οπως αποκαλύφθηκε, την παραγγελία για τον ιό έκανε η κρατική αμερικανική ερευνητική υπηρεσία NIH (National Institutes of Health), με την οποία ο επικεφαλής της ομάδας των Ολλανδών ερευνητών, Ρ. Φουτσιέ, συνεργάζεται συχνά τα τελευταία χρόνια - κρίνοντας από τον αριθμό των εργασιών του (για τη γρίπη) που συναντώνται σε ιστοτόπους της υπηρεσίας. Σκοπός της έρευνας φέρεται να ήταν η εξέταση της πιθανότητας να μεταφερθεί στον άνθρωπο ο ιός H5N1 της γρίπης των πτηνών, προκαλώντας πανδημία. Κατά τ' άλλα, οι ΗΠΑ εξέφρασαν ...βαθιά ανησυχία για τη δημιουργία του νέου ιού και καθυστέρησαν τη δημοσίευση της σχετικής μελέτης στο αμερικανικό επιστημονικό περιοδικό «Science», όταν το τελευταίο απευθύνθηκε στην Εθνική Συμβουλευτική Επιτροπή για τη Βιοασφάλεια (NSABB) των ΗΠΑ, ζητώντας έγκριση, επειδή ο τροποποιημένος ιός θα έχει παγκόσμιας κλίμακας συνέπειες σε περίπτωση που απελευθερωθεί.

Πιο επικίνδυνος από τον άνθρακα

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με απόλυτη μυστικότητα και απέδειξε ότι ένας μικρός αριθμός τροποποιήσεων στο DNA του ιού H5N1 είναι αρκετός για να τον μετατρέψει σε εξαιρετικά μολυσματικό ιό για το ανθρώπινο είδος. Η γρίπη των πτηνών, όπως συναντάται στη φύση, δύσκολα μεταφέρεται από το ζώο στον άνθρωπο, αλλά όταν αυτό συμβεί το αποτέλεσμα είναι συνήθως θανατηφόρο (ποσοστό θανάτων πάνω από 50%). Ο Φουτσιέ, τροποποιώντας το DNA του H5N1, κατάφερε να τον κάνει εξαιρετικά μεταδόσιμο μεταξύ κουναβιών, είδους που χρησιμοποιείται για τη μελέτη της μετάδοσης της γρίπης μεταξύ ανθρώπων, επειδή το ανοσοποιητικό του σύστημα μοιάζει πολύ με του ανθρώπου, ιδιαίτερα στην καταπολέμηση της γρίπης. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει ούτε μία περίπτωση που ιός να είναι μεταδόσιμος μεταξύ κουναβιών και να μην είναι μεταξύ ανθρώπων.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Φουτσιέ και η ομάδα του μόλυναν επί τούτου τα πειραματόζωα με τον H5N1, έτσι ώστε ο ιός να προσαρμόζεται κάθε φορά στο νέο ξενιστή. Μετά από 10 γενιές κουναβιών, τα ζώα μολύνονταν πια μόνο με το που βρίσκονταν κοντά στα κλουβιά άρρωστων κουναβιών (μέσω του αέρα). Οπως διαπιστώθηκε, ο ιός είχε πάθει πέντε μεταλλάξεις, που συναντώνται μεμονωμένες στη φύση, αλλά ποτέ μαζί. Ο νέος ιός είναι το ίδιο μολυσματικός όπως της εποχιακής γρίπης, που σκοτώνει δεκάδες χιλιάδες κάθε χρόνο, με τη διαφορά ότι είναι πολύ πιο θανατηφόρος. «Δεν μπορώ να σκεφτώ παθογόνο οργανισμό πιο επικίνδυνο απ' αυτόν. Νομίζω ότι ο άνθρακας δεν προκαλεί καθόλου φόβο, συγκρινόμενος με αυτόν», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Πολ Κέιμ, συντονιστής της Εθνικής Επιτροπής για θέματα βιοασφάλειας των ΗΠΑ.
Υπό εξέταση είναι και τα ευρήματα ξεχωριστής μελέτης για τον H5N1, υπό τον Γιοσιχίρο Καβαόκα του Πανεπιστημίου του Γουισκόνσιν και του Πανεπιστημίου του Τόκιο, που καταλήγουν σε ανάλογα συμπεράσματα. Ο Ρ. Φουτσιέ έχει δημοσιεύσει στο παρελθόν κοινές μελέτες με τον Καβαόκα.

Δημοσίευση ή μη δημοσίευση;

Για να επιβεβαιωθεί μια έρευνα πρέπει να γίνουν γνωστές όλες οι λεπτομέρειές της, ώστε να μπορέσει να αναπαραχθεί από διαφορετική ερευνητική ομάδα, σε διαφορετικό εργαστήριο. Η ανάγκη επιβεβαίωσης - αν η έρευνα αυτή αντιμετωπιστεί όπως κάθε άλλη - πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο, αφού όλα τα χαρακτηριστικά και οι μέθοδοι γενετικής τροποποίησης του H5N1 θα γίνουν γνωστές σε παγκόσμια κλίμακα, δίνοντας επιπλέον τη δυνατότητα για εφαρμογή τους και σε άλλους ιούς. Ακόμα κι αν δε γίνει δημοσίευση ή αφαιρεθούν κρίσιμες λεπτομέρειες, που θα αποτελούσαν οδηγίες για την κατασκευή βιολογικών όπλων, η ίδια η ύπαρξη της μελέτης και η κυκλοφορία της ανά τον κόσμο σε επιστημονικά περιοδικά, επιτροπές και ιδρύματα, κάνουν εντελώς απίθανο να μην έχει γίνει ήδη στόχος - μέσω υποκλοπής - και άλλων κρατών, πέρα από το κράτος που την παράγγειλε και το κράτος στο οποίο πραγματοποιήθηκε.
Οπως αναφέρεται σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Science», οι κατασκευαστές του ιού υποστηρίζουν ότι η έρευνά τους υπόσχεται μεγάλα οφέλη για τη δημόσια υγεία. Γνωρίζοντας επακριβώς τι μπορεί να προκαλέσει μια πανδημία του H5N1, οι επιστήμονες μπορούν να έχουν το νου τους για τις σχετικές μεταλλάξεις στη φύση και να προετοιμάσουν αντίμετρα. Αντίθετα, ο θανάσιμος κίνδυνος από τον τεχνητό ιό κάνει πολλούς επιστήμονες να θεωρούν ότι η σχετική έρευνα δεν έπρεπε να είχε γίνει ποτέ. Από το 1997 που εμφανίστηκε έξαρση γρίπης των πτηνών στην Ασία, έχουν υπάρξει μόνο 600 περιστατικά μόλυνσης ανθρώπων.

«Επιστημονική ελευθερία»

Σύμφωνα με την ολλανδική εφημερίδα «De Volkskrant», ο Φουτσιέ δεν είναι πρόθυμος να σχολιάσει το όλο ζήτημα μέχρι να γνωστοποιηθούν τα αποτελέσματα της διαβούλευσης στις ΗΠΑ. Σε δημοσίευμα του «ScienceInsider» στο διαδίκτυο φέρεται να παραδέχεται ότι «είναι πιθανόν ένας από τους πιο επικίνδυνους ιούς που μπορείς να κατασκευάσεις». Η απόφαση για αναβολή και ενδεχομένως απαγόρευση δημοσίευσης της μελέτης πυροδότησε μια συζήτηση περί «επιστημονικής ελευθερίας» μεταξύ των επιστημόνων.
Ορισμένοι θεωρούν ότι έρευνες που μπορεί να έχουν και καταστροφική αξιοποίηση πρέπει να είναι αντικείμενο διεθνούς ελέγχου πριν πραγματοποιηθούν. Ακόμα και αν τα ιμπεριαλιστικά κέντρα και κράτη συμφωνήσουν σε τέτοιο έλεγχο της επιστημονικής έρευνας, είναι αδύνατο να πραγματοποιηθεί ουσιαστικά, ακριβώς λόγω των αντιθέσεων και των διαφορών μεταξύ τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι η κατασκευή ενός πανδημικού ιού ήταν ακριβώς το παράδειγμα που χρησιμοποιούνταν για να υποστηριχτεί η άποψη περί ελέγχου της έρευνας πριν πραγματοποιηθεί.
Κι αν μερικοί φοβούνται την τρομοκρατική χρήση του νέου ιού και της σχετικής γνώσης, η απληστία που γεννούν οι εκμεταλλευτικές σχέσεις παραγωγής δεν είναι λιγότερο επικίνδυνη. Αφού η πανδημία της γρίπης H1N1, προ διετίας, «φουσκώθηκε» υπέρ το δέον για να πουληθούν σκευάσματα και εμβόλια, τι θα εμποδίσει το επιχειρηματικό πνεύμα από το να κατασκευάσει ένα εμβόλιο που θα πουλήσει για χρυσάφι όταν ...τυχαία αρχίσει να διαδίδεται ένας ιός σαν του Φουτσιέ. Το ενδεχόμενο να μεταλλαχτεί ο εξαιρετικά θανατηφόρος και μεταδοτικός ιός και σύντομα να μην αντιμετωπίζεται από το έτοιμο εμβόλιο δεν είναι κάτι που θα σταματήσει τον αποφασισμένο επιχειρηματία, που ξέρει ...τι κάνει τον κόσμο να γυρίζει.
Μόνο η εξάλειψη των εκμεταλλευτικών σχέσεων και των αντιθέσεων που δημιουργούν μπορεί να εξασφαλίσει ότι η επιστήμη θα χρησιμοποιείται ως εργαλείο για τη βελτίωση της ζωής του ανθρώπου και όχι ως όπλο θανάτου και καταδυνάστευσης. Τότε η επιστημονική έρευνα θα εντάσσεται στον κεντρικό σχεδιασμό για την ανάπτυξη του κοινωνικού πλούτου και την κάλυψη των λαϊκών αναγκών και οι όποιες αμφιβολίες σχετικά με την αναγκαιότητα ή σκοπιμότητα μιας έρευνας θα λύνονται χωρίς ατομιστικές σκοπιμότητες, στη βάση της κοινωνικής αναγκαιότητας. Το «τότε» δεν είναι κάπου στο μακρινό μέλλον. Είναι σήμερα, όπως αποδεικνύει η εδώ και μήνες ύπαρξη του μεταδοτικού θανατηφόρου ιού, σε εργαστήριο του Ρότερνταμ.

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγές: www.nih.gov, www.sciencemag.org, www.doctortipster.com, www.rnw.nl, www.dutchdailynews.com
αναδημοσίευση από τον Ριζοσπάστη