ΧΑΡΙΛΑΟΣ ΦΛΩΡΑΚΗΣ ... η σπορά μένει

Εφτά χρόνια από το θάνατό του
22 Μάη του 2005. Πέρασαν ήδη εφτά χρόνια. Αλλά ...η σπορά μένει.
Εκείνος ο ζευγάς έσπειρε αρκετά στα 91 χρόνια του. 



Με τον Διαμαντή, διοικητή της 2ης Μεραρχίας του ΔΣΕ 

Από τα πρώτα του βήματα ως «τριατατικός»*, στη φυσική συνέχεια ως αντάρτης ενάντια στη ναζιστική κατοχή αρχικά και στην ιμπεριαλιστική επέμβαση στη συνέχεια, συναντάμε έναν σύντροφο που η συνείδησή του διαπερνάται ακριβώς από τη σχέση του με το Κόμμα.

Οι αφηγήσεις για τον Χ. Φλωράκη δεν μπορούν να χωρέσουν ούτε καν στα έτσι κι αλλιώς περιορισμένα όρια μιας τυπωμένης σε βιβλίο «βιογραφίας», πόσο μάλλον σ' ένα αφιέρωμα στην εφημερίδα. Επιλέγουμε, λοιπόν, μερικά απ' αυτά που όπως ο ίδιος έλεγε «την κάθε φορά μας είναι χρήσιμα».

Στρατοδικείο Λάρισας, 1955:

«Οι κομμουνιστές είναι απλοί άνθρωποι, εργατικοί, δεμένοι με τη γη που γεννήθηκαν. Και σ' αυτή τη γη κρίνεται η τύχη τους, μαζί με όλο τον άλλο λαό. Εκείνοι που δεν πιστεύουν σε πατρίδα και που δεν έχουν πατρίδα είναι οι πλουτοκράτες. Τα πλούτη τούς παρέχουν τη δυνατότητα να ζουν σε όποιον τόπο και σε όποια χώρα επιθυμούν. Η Κατοχή απέδειξε και η σημερινή κατάσταση αποδεικνύει ποιος έχει πατρίδα, ποιος πονά γι' αυτήν και ποιος θυσιάζεται για τη λευτεριά και την προκοπή της.

Σε ό,τι με αφορά προσωπικά εμφορούμαι από τα μεγάλα ιδεώδη του κομμουνισμού. Δεν υπάρχει δύναμη στον κόσμο που να μπορεί να με υποχρεώσει να τα αρνηθώ. Για την πραγματοποίηση της γραμμής του Κόμματος, για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του λαού μας, για την Ελλάδα, με ευχαρίστηση προσφέρω όλες μου τις δυνάμεις και ακόμη, ανεπιφύλακτα, και το πιο πολύτιμο αγαθό για τον άνθρωπο, τη ζωή μου».

216 μήνες, 6.570 μέρες σε φυλακές και εξορίες δεν του άλλαξαν αυτό το δρόμο.

Με φόντο την «Κοιμωμένη» που σχηματίζεται απ' τις κορφές των Αγράφων

Αντίθετα: Ακόμα και «στις φυλακές οι κομμουνιστές οργανωθήκαμε για να επιβιώσουμε. Και από μια άποψη τις εξανθρωπίσαμε. Οχι μόνο επειδή τις απαλλάξαμε από το καθεστώς των νταήδων και των εκβιαστών, όχι μόνο επειδή με αγώνες πήραμε στα χέρια μας μαγειρεία και συσσίτιο, όχι μόνο επειδή ιδρύσαμε κοινά ταμεία, αλλά και διότι κατορθώσαμε μέσα στις φυλακές να κάνουμε σημαντική μορφωτική και εκπαιδευτική και ιδεολογικοπολιτική δουλειά. Κατορθώσαμε να γίνουμε οι νέοι "ελεύθεροι πολιορκημένοι"».

Ορισμένοι επιλέγουν να κρατήσουν από τον Χαρίλαο Φλωράκη ψήγματα της σκέψης του που οι ίδιοι θεωρούν ακίνδυνα. Ο ίδιος φρόντισε έγκαιρα, γραπτά, να αντιμετωπίσει τέτοιου είδους ζουλάπια.

Αντιγράφουμε:

-- «Αν οι εκλογές μπορούσαν ν' αλλάξουν το καπιταλιστικό καθεστώς, σίγουρα οι καπιταλιστές θα τις είχαν καταργήσει...».

-- «Να μην ταυτίζουμε τη δημοκρατία με το κοινωνικοοικονομικό σύστημα. Ο καπιταλισμός ή ο σοσιαλισμός είναι κοινωνικοοικονομικό σύστημα. Η δημοκρατία είναι μορφή πολιτικού καθεστώτος. Γι' αυτό και προϋποθέτει: Υποταγή της μειοψηφίας στην πλειοψηφία, πολιτικά δικαιώματα και ελευθερίες των πολιτών και συνθήκες άσκησης αυτών των δικαιωμάτων. Η λειτουργία της δημοκρατίας, όμως, συνδέεται με τις υλικές συνθήκες ζωής μιας κοινωνίας. Συνδέεται με το κοινωνικό - οικονομικό σύστημα κάθε χώρας. Αρα, με την έννοια αυτή, η δημοκρατία δεν είναι αταξική...» (αποσπάσματα από τις προσωπικές σημειώσεις του Χαρίλαου Φλωράκη που δημοσιεύονται στο βιβλίο του Χρ. Θεοχαράτου «Χαρίλαος Φλωράκης, Ο Λαϊκός Ηγέτης», εκδόσεις ΤΥΠΟΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΕ).

Οπως σημείωνε η ΚΕ του ΚΚΕ αναγγέλλοντας το θάνατο του συντρόφου μας, όλη του η ζωή «ταυτίζεται με τις μεγαλύτερες στιγμές του λαϊκού μας κινήματος: Με τον αγώνα του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, με την ηρωική πάλη του λαού κατά των Εγγλέζων και της ντόπιας αστικής κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου το Δεκέμβρη του 1944, με την ένδοξη δράση του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) κατά της εγχώριας αστικής τάξης και των Αγγλοαμερικανών συμμάχων της. Ταυτίζεται με την ιστορία των διώξεων, των φυλακίσεων και των εκτελεστικών αποσπασμάτων που οδηγήθηκαν χιλιάδες παιδιά του ΚΚΕ, του ΕΑΜ και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας».

Ο σ. Χαρίλαος Φλωράκης όχι μόνο δε μετάνιωσε για το δρόμο που επέλεξε, αλλά συνήθιζε να επαναλαμβάνει ότι τον ίδιο δρόμο θα ακολουθούσε ξανά, αν αυτό μπορούσε να γίνει. Γιατί γνώριζε ότι δεν είχε κάνει λάθος. Γιατί γνώριζε ότι η ζωή ομορφαίνει περισσότερο και ότι η ανθρώπινη υπόσταση καταξιώνεται μόνο στον αγώνα για την αλλαγή της κοινωνίας.

Οταν άρχισε η αντεπανάσταση στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, στη διάρκειά της και μετά, τότε που ακόμη και επιφανείς ηγέτες πολλών Κομμουνιστικών Κομμάτων υποχώρησαν και αναδιπλώθηκαν, ο σ. Χαρίλαος Φλωράκης αποτέλεσε μια από τις εξαιρέσεις του κανόνα. Εμεινε όρθιος, υπεράσπισε το ΚΚΕ, κόντρα σε εκείνους που μεθόδευαν τη διάλυσή του με τη βοήθεια και την παρασκηνιακή συμμετοχή αστικών δυνάμεων. Ηταν αποφασιστική η συμβολή του στη λεγόμενη «πλατιά Ολομέλεια της ΚΕ», το 1990, καθώς και στο 13ο Συνέδριο του ΚΚΕ (Φλεβάρης 1991), τότε που επιχειρήθηκε η «μεγάλη έφοδος» για τη διάχυση του ΚΚΕ στον τότε Συνασπισμό. Τότε που το Κόμμα μας χτυπήθηκε από μέσα, στο όνομα της «ανανέωσης», που σήμαινε την προσαρμογή του ΚΚΕ στο σύστημα. Ο σ. Χαρίλαος δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι ήταν δυνατό να γίνει και το παραμικρό θετικό σε τούτο τον τόπο δίχως την ύπαρξη του ΚΚΕ.

Με τον επιτελάρχη Αλέκο Παπαγεωργίου το 1949 στο ελεύθερο Καρπενήσι

Εγνοια μόνιμη

Το 1978 πραγματοποιείται το 10ο Συνέδριο του ΚΚΕ, το πρώτο νόμιμο, μετά από τρεις δεκαετίες βαθιάς παρανομίας. Το ζήτημα της ιδεολογικής δουλειάς έμπαινε στην πρώτη γραμμή. Στην εισήγησή του, τότε, είχε σημειώσει ανάμεσα στα άλλα:

«Η διαδικασία της ριζοσπαστικοποίησης των μαζών αναπτύσσεται σε συνθήκες βαθιάς κρίσης της ιδεολογίας της άρχουσας τάξης και ανόδου της ακτινοβολίας των προοδευτικών ιδανικών. Ακόμα και του σοβαρού πλήγματος που δέχτηκε η θεωρία και πρακτική του χυδαίου αντικομμουνισμού της "εθνικοφροσύνης" και της υποτέλειας, στην οποία στήριξε η άρχουσα τάξη ολόκληρη τη μεταπολεμική πορεία της Ελλάδας.

Θα ήταν όμως λάθος να υποθέσουμε ότι οι διαφοροποιήσεις αυτές στις συνειδήσεις των μαζών βρίσκουν αυτόματα συνεπή προσανατολισμό, ότι όλες οδηγούν σε θετικά πολιτικά αποκρυσταλλώματα και τοποθετήσεις. Πέρα απ' αυτό τα νέα κοινωνικά στρώματα και δυνάμεις, που πυκνώνουν το μαζικό κίνημα, μπάζουν στο επαναστατικό κίνημα μιαν ολόκληρη κλίμακα αστικών και μικροαστικών ιδεών, ρεφορμιστικών ή δεξιών και "αριστερών" οπορτουνιστικών αντιλήψεων. Ακόμα, η άρχουσα τάξη καταβάλλει επίμονες προσπάθειες να εκτρέψει το ριζοσπαστισμό των μαζών σε λαθεμένες κατευθύνσεις, στο αδιέξοδο, να τον συγκρατήσει στα "όρια" της αστικής ιδεολογίας ή να τον σπρώξει στο μικροαστικό σοσιαλισμό ή και τον αναρχισμό (...)

Χρειάζεται ν' αντικρούσουμε τις θέσεις που αρνούνται τον ηγετικό ρόλο της εργατικής τάξης στην πάλη για τη δημοκρατία και το σοσιαλισμό. Που μειώνουν τη σημασία της ταξικής πάλης και του αντιμονοπωλιακού αγώνα και την υποκαθιστούν είτε με το πνεύμα του συμβιβασμού και της ταξικής συνεργασίας, είτε μ' ένα αταξικό εθνικοαπελευθερωτικό εθνικισμό καλυμμένο πίσω από το αντιεπιστημονικό σχήμα της αντιπαράθεσης μητρόπολης - περιφέρειας. Χρειάζεται επίσης να αντιπαλεύουμε τις αντιλήψεις του λεγόμενου "ελληνικού σοσιαλισμού" στις διάφορες παραλλαγές τους, που απολυτοποιούν τις εθνικές ιδιομορφίες και μας καταλογίζουν πως μιμούμαστε τάχα ξένα πρότυπα, για να διαστρεβλώσουν την ουσία του σοσιαλισμού, ν' αγνοήσουν τις γενικές του νομοτέλειες, ν' αρνηθούν την πείρα της οικοδόμησης του υπαρκτού σοσιαλισμού κ.ά.».

* Τριατατικοί λέγονταν τα μέλη του σωματείου Τηλεγραφητών, Τηλεφωνητών, Ταχυδρομικών, μέλος του οποίου ήταν ο Χ. Φλωράκης, τηλεγραφητής ήταν η δουλειά του μέχρι που βγήκε στο βουνό. Ως τηλεγραφητής πρωτογνώρισε μέσα από τις πάμπολλες μεταθέσεις του απ' άκρη σ' άκρη την Ελλάδα.

                                               Θ.Λ.   (Ριζοσπάστης)