Η ΠΕΑΕΑ Μεσολογγίου - Αιτωλικού, διοργάνωσε στις 26-6-2010, εκδήλωση αφιερωμένη στην ανατίναξη του γερμανικού τραίνου στο σταθμό του Αιτωλικού, με αφορμή την 67η επέτειό της.
Ακολουθεί η κεντρική ομιλία της εκδήλωσης.
"Συναγωνιστές και συναγωνίστριες
Πέρασαν 67 χρόνια απ' τη μέρα εκείνη που στο σταθμό του Αιτωλικού δόθηκε μια απ' τις σπουδαιότερες μάχες της Ελληνικής Εθνικής Αντίστασης.
Μια νικηφόρα μάχη που έδωσαν μ' άφταστο ηρωϊσμό αγνοί πατριώτες πληρώνοντας το βαρύ φόρο αίματος που αναλογεί στο πολύτιμο αγαθό της Ελευθερίας.
Η Ελληνική ιστορία περιλαμβάνει πάμπολλες ηρωϊκές περιόδους και μια απ' αυτές θεωρείται η περίοδος όπου ο Ελληνικός λαός αντιστάθηκε στη φασιστική κατοχή κι έγραψε το έπος της Εθνικής Αντίστασης.
Όταν στις 28 Οχτώβρη 1944 οι Ιταλοί κήρυξαν τον πόλεμο ενάντια στην Ελλάδα κανείς ίσως δεν περίμενε πως μια τόση μικρή χώρα θα τολμούσε ν' αντισταθεί στη δύναμη πυρός και στο πλήθος των φασιστικών ορδών. Όμως η συντριπτική πλειοψηφία του Ελληνικού λαού, εργάτες, αγρότες, διανοούμενοι, στρατιώτες κι αξιωματικοί απαντούν μ' ένα στόμα ΟΧΙ στο φασισμό, ΟΧΙ στην ξένη κατοχή και μ' ενθουσιασμό ρίχνονται στον αγώνα.
Ο φυλακισμένος ,στη Κέρκυρα απ' την δικτατορία του Μεταξά, Γ.Γ του Κ.Κ.Ε Νίκος Ζαχαριάδης στέλνει το περίφημο γράμμα του και καλεί τον Ελληνικό λαό να κάνει κάθε γωνιά της χώρας κάστρο αντίστασης. Το ίδιο κάνουν και πολλοί άλλοι φυλακισμένοι αγωνιστές. Η αντίσταση κι αντεπίθεση στον βάρβαρο κι αλλαζόνα εισβολέα παίρνουν τη μορφή καταιγίδας και τον διαλύουν, τον συντρίβουν. Όταν όμως σπεύδουν σε βοήθεια των ηττημένων Ιταλών, οι Γερμανοί ο πόλεμος γίνεται άνισος και στις 6 Απρίλη 1941 η χώρα μας καταλαμβάνεται απ' τα γερμανικά στρατεύματα.
Για τους Έλληνες πατριώτες αγωνιστές η κατοχή της Ελλάδας απ' τους Γερμανούς φασίστες καθώς κι απ' τους Ιταλούς και Βούλγαρους συμμάχους τους σήμανε την απαρχή της οργάνωσης του αντιστασιακού αγώνα. Στις 31 Μάη 1941 δυο θαρραλέοι φοιτητές κατεβάζουν απ'την Ακρόπολη την γερμανική σημαία κι ανεβάζουν την ελληνική. Στις 25 Μάρτη 1945 η εφημερίδα Ριζοσπάστης δημοσίευσε κι έκανε γνωστά στο πανελλήνιο τα ονόματα των δυο ηρωϊκών φοιτητών που ήταν ο Απόστολος Σάντας κι ο Μανώλης Γλέζος.
Μετά τις πρώτες αυθόρμητες αντιστασιακές πράξεις, στις 27 Σεπτέμβρη 1941 ιδρύεται το Ε.Α.Μ. (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) με πρωτοβουλία του Κ.Κ.Ε. και τη σύμπραξη του Αγροτικού κόμματος της Ενωσης Λαικής Δημοκρατίας (Ε.Λ.Δ.).. και του Σοσιαλιστικού κόμματος (Σ.Κ.Ε )καθώς και πολλών ανεξαρτήτων προοδευτικών ανθρώπων. Σύντομα το κίνημα πλαισιώθηκε από μεγάλες μάζες του λαού κι έφτασε κοντά στο 1.500.000 μέλη. Όλοι αυτοί οι απλοί, καθημερινοί άνθρωποι του βουνού, της πόλης, της υπαίθρου κατάλαβαν απ' την πρώτη κιόλας στιγμή ότι η λευτεριά δεν χαρίζεται από κανέναν, η λευτεριά κερδίζεται με αγώνα, αντίσταση και πάλη.
Λευτεριά πανώρια κόρη
κατεβαίνει από τα όρη
κι ο λαός την αγκαλιάζει
και χωρεύει και γιορτάζει
ΕΑΜ ΕΑΜ ΕΑΜ ΕΑΜ φωνή λαού
που φτάνει ως τ' άστρα τ' ουρανού
ΕΑΜ ΕΑΜ ΕΑΜ ΕΑΜ αντιλαλεί
όλη η Ελλάδα μια φωνή
Στις 16 Φεβρουαρίου του 1942, ιδρύεται ο ΕΛΑΣ (Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός).Πάνω από 75.000 μαχητές ήταν η δύναμή του, μαχητές που προσομοίαζαν στις ηρωικές μορφές των αγωνιστών του 1821. Πρωτοστάτης ένας κομμουνιστής από τη Λαμία, ο Θανάσης Κλάρας, που ως πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ πέρασε στην ιστορία με το θρυλικό ψευδώνυμο Άρης Βελουχιώτης.
Σαν ατσάλινο τείχος που αλύγιστο ορμάει
στα πεδία των τίμιων μαχών
με αρχηγούς Σαμαρινειώτη
το Σαράφη και τον Άρη
που είναι οι μάνες του λαϊκού στρατού......
Ιδρύεται επίσης η Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων, η ΕΠΟΝ και η αντίσταση του Ελληνικού λαού παίρνει γιγάντιες διαστάσεις.Οι απώλειες που προξενούν στους κατακτητές είναι τεράστιες. Αλλά και ο φόρος αίματος ανάλογος. Χιλιάδες φυλακίζονται, βασανίζονται, εκτελούνται και σκοτώνονται στις μάχες.Πάνω από εξακόσιες μάχες έδωσε ο ΕΛΑΣ σε όλη τη χώρα, μια απ' αυτές ήταν και η ανατίναξη του τραίνου στο σιδηροδρομικό σταθμό του Αιτωλικού στις 22 Ιουνίου 1944.
Η επιχείρηση ήταν καλά σχεδιασμένη και εκτελέστηκε με επιτυχία από το 2/36 εφεδρικό τάγμα του ΕΛΑΣ Μεσολογγίου, με την συνδρομή της ομάδας καταστροφών του καπετάν Λευτέρη και δυο άγγλων αξιωματικών, του ταγματάρχη Τόμσον και του υπολοχαγού Έβερτ. Την όλη επιχείρηση διηύθυνε ο Νίκος Κούστας από το Μεσολόγγι με καπετάνιο τον Αλοίσιο Ποταμίτη. Η ομάδα καταστροφών με τη βοήθεια του σταθμάρχη Μανώλη Σαββόπουλου και του κλειδούχου Βασίλη Αρτίκου, τοποθετούν τα εκρηκτικά στο σταθμό και φεύγουν με οδηγό το Ζώη Καραμανόπουλο για τη Φοινικιά, όπου στη σιδηροδρομική γέφυρα τοποθετούν και εκεί εκρηκτικά. Μέσα και γύρω από τον σταθμό σε διάφορα σημεία, τοποθετούνται οι ομάδες ανταρτών των Μάρκου Μάρκου, Μανώλη Λεμονή, Μιχάλη Γιαννάτου και Σπύρου Κλαμπανιστή. Βόρεια και μέσα σε αρμυρίκια κρύβεται η ομάδα του Γιάννη Σιμίρη που έχοντας τα κατάλληλα εργαλεία έχει ως αποστολή, να απελευθερώσει τους έλληνες πατριώτες από τις φυλακές Μεσολογγίου και Αγρινίου που είχαν τοποθετήσει οι Γερμανοί σαν όμηρους , μέσα σε κλούβα με συρματοπλέγματα ώστε να μην χτυπηθεί το τραίνο. Η κλούβα είχε τοποθετηθεί μπροστά και ακολουθούσαν τα υπόλοιπα βαγόνια του τραίνου. Όταν αυτό μπήκε στο σταθμό ακολούθησε μια σφοδρότατη έκρηξη. Το τραίνο ανατρέπεται. Ακολουθεί σκληρή μάχη. Οι Γερμανοί θερίζονται. Όλοι οι όμηροι απελευθερώνονται χωρίς να σκοτωθεί κανείς. Λίγο μετά ανατινάζεται και η γέφυρα στη Φοινικιά και το άλλο τραίνο που ερχόταν με ενισχύσεις από το Μεσολόγγι εκτροχιάζεται.Ο απολογισμός είναι 30 νεκροί Γρμανοί κει 3 αιχμάλωτοι, ενώ από τη δική μας πλευρά υπάρχουν απώλειες 8 ανταρτών που είκαι: Μάρκος Μάρκου από Ευηνοχώρι, Βασίλης Κρανιώτης από Ευηνοχώρι γραμματέας της ΕΠΟΝ, Νίκος Έξαρχος από Χαραυγή Θεσπρωτίας, Μανώλης Λεμονής από Αιτωλικό, Σταύρος Ζενεμπής από Αιτωλικό, Άγγελος Ζαραμούσκας από Κουμάνι Ηλείας, Βιτώριο ιταλός οπλοπολυβολητής με το ψευδώνυμο αντιφασίσταςκαι Γιάννης Σιμίρης από το Μεσολόγγι, ενώ τραυματίστηκε ο Θεοφάνης Δημαράς που πέθανε αργότερα λόγω πλημμελούς θεραπείας και τεσσάρων επιβατών που είναι: ο ιερέας Γεράσιμος Μαρούδας, ο Γιώργος Σκουφής, ο Γιώργος Καφρίτσας και η Αρσινόη Λύτρα. Σαν αντίποινα στη σπουδαία αυτή επιχείρηση του ΕΛΑΣ οι Γερμανοί βομβάρδιζαν από το λιμάνι του Μεσολογγίου, επί 36 ώρες, όλο τον Αράκυνθο μέχρι την Μακρυνεία και από το Ταμπράκι όλο τον κάμπο από τον Αχελώο μέχρι το Τρίκορφο. Στον Αι Γιώργη Μεσολογγίου σκοτώνονται σε μια αυλή μια γυναίκα και τέσσερα παιδιά. Αυτό ήταν σε γενικές γραμμές το τοπίο της μάχης, όπως με συγκλονιστικό τρόπο το περιγράφει ο Νίκος Κούστας στις προσωπικές του σημειώσεις, που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό της Εθνικής Αντίστασης.
Σήμερα συγκεντρωθήκαμε όλοι εμείς εδώ για να αποτίσουμε φόρο τιμής στους πεσόντες αυτής της μάχης και να αναδείξουμε τις ηρωικές ενέργειες που έγιναν με τη συνδρομή ανιδιοτελών κι αγνών ανθρώπων του λαού. Ανθρώπων με ιδέες και ιδανικά που πάλαιψαν και μάτωσαν για τη "χιλιάκριβη τη λευτεριά".
Και πρέπει να βγάλουμε τα κατάλληλα συμπεράσματα από το χτες, μέσα απ' τη μια σωστή αποτίμηση των γεγονότων, ώστε να μπορέσουμε να τα μεταφέρουμε σαν διδάγματα στις νέες γενιές.
Σήμερα η φασιστική δικτατορία του άξονα έχει αντικατασταθεί από μια άλλη δικτατορία των μεγάλων μονοπωλιακών επιχειρήσεων, που βάλθηκαν να ξεπαστρέψουν με μιας, όλα τα δικαιώματα και τις κατακτήσεις που κερδήθηκαν με το αίμα αγωνιστών σαν αυτούς που τιμάμαι εδώ σήμερα.
Δεν έχει νόημα η απότιση φόρου τιμής σ' αυτούς που θυσιάστηκαν, αν έχει μονάχα μια λογική διεκπεραίωσης, στα γρήγορα, μιας υποχρέωσης. Αν δεν ξακαθαριστεί με σαφή και κατηγορηματικό τρόπο ότι:
Άλλος είναι ο κόσμος που ονειρευόταν ο Γάννης Σιμίρης, ο Μάρκος Μάρκου, ο Βασίλης Κρανιώτης, ο Βιτόριο, ο Νίκος Έξαρχος, ο Μανώλης Λεμονής, ο Σταύρος Ζενεμπής, ο Άγγελος Δαραμούσκας και ο Θεοφάνης Δημαράς όταν έχυναν το αίμα τους στο σταθμό του Αιτωλικού κι άλλος ο κόσμος που η δήθεν δημοκρατία των αστών προσπαθεί να επιβάλλει στους λαούς σήμερα. Κι αυτή η αλήθεια θα πρέπει να διατρανωθεί από όλους μας και κυρίως απ' τους συγγενείς κι απογόνους των ηρωικών αυτών αγωνιστών. Μόνο έτσι η θυσία του θα βρεί δικαίωση. Γιατί η διαχωριστική γραμμή των δύο κόσμων, που πάντα βρίσκονται σε σύγκρουση, είναι πλέον ευδιάκριτη σε κάθε καλόπιστο άνθρωπο. Απ' τη μια μεριά ο ιμπεριαλισμός, η ληστεία των λαών, οι πόλεμοι, οι εισβολές, οι επεμβάσεις, οι "ανθρωπιστικοί βομβαρδισμοί", η κατάργηση κάθε εργατικού δικαιώματος, η καταστροφή της παιδείας, της υγείας, του πολιτισμού,του αθλητισμού, του περιβάλλοντος και κύρια η προσπάθεια εξόντωσης της ελπίδας για μια καλύτερη ζωή.
Από την άλλη μεριά είναι ο αγώνας ενάντια στη δικτατορία των μονοπωλίων, ενάντια στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, για μια αληθινή δημοκρατία της πλειοψηφίας του λαού, όπου ο πλούτος που θα παράγεται δεν θα καρπώνεται από μια χούφτα εξαχρειωμένους καπιταλιστές, αλλά θα πηγαίνει για το καλό όλο του κοινωνικού συνόλου.
Αυτός είναι ο αληθινός πατριωτισμός και είναι πολύ επίκαιρα και θα πρέπει ν' ακουστούν και πάλι αυτά που είχε πει στον ιστορικό του λόγο στη Λαμία ο Άρης Βελουχιώτης:
«Θα δώσουμε στο λαό τα οικονομικά μέσα για να μπορεί να μη σκορπάει την οικογένειά του στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.
Μας κατηγορούν ότι θέμε να καταργήσουμε τα σύνορα και να διαλύσουμε το κράτος. Μα το κράτος εμείς το φτιάχνουμε σήμερα, γιατί δεν υπήρξε, μια που αυτοί οι ίδιοι το είχανε διαλύσει.
Ποιος είναι λοιπόν πατριώτης;
Αυτοί ή εμείς;
Το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα και τρέχει να βρει κέρδη σ' όποια χώρα υπάρχουνε τέτοια. Γι' αυτό δε νοιάζεται κι ούτε συγκινείται με την ύπαρξη των συνόρων και του κράτους.
Ενώ εμείς το μόνο που διαθέτουμε είναι οι καλύβες μας και τα πεζούλια μας. Αυτά, αντίθετα από το κεφάλαιο που τρέχει όπου βρει κέρδη, δεν μπορούν να κινηθούν και παραμένουν μέσα στη χώρα που κατοικούμε.
Ποιος, λοιπόν, μπορεί να ενδιαφερθεί καλύτερα για την πατρίδα του; Αυτοί που ξεπορτίζουν τα κεφάλαιά τους από τη χώρα μας ή εμείς που παραμένουμε με τα πεζούλια μας εδώ;
Οταν έξαφνα στα 1929-'31 το κράτος ζήτησε, λόγω της οικονομικής κρίσης που μάστιζε τότε τη χώρα μας, να κατεβάσουν οι ξένοι ομολογιούχοι το ποσοστό που πληρώναμε σε τοκοχρεολύσια, οι Αγγλοι δέχτηκαν να το μειώσουν σε 35%, αλλά οι Ελληνες ομολογιούχοι αρνήθηκαν.
Να, λοιπόν, ποιος είναι ο πατριωτισμός τους! Αυτός φτάνει μέχρι το σημείο που δεν θίγονται τα οικονομικά τους συμφέροντα.
Αυτοί, λοιπόν, οι ίδιοι που μας κατηγορούν ότι επιδιώκουμε την κατάργηση των συνόρων και τη διάλυση του κράτους, αυτοί τα ξεπουλάνε αυτά στην πρώτη ευκαιρία(...).
Καλούμε όλους τους προοδευτικούς ανθρώπους να κάνουν κτήμα της νεολαίας αυτά τα διδάγματα και αυτά τα ιδανικά.Έτσι ώστε γρήγορα να βρει δικαίωση το επονίτικο τραγούδι, που ίσως το πρωινό της 22 Ιούνη 1944 σιγοτραγουδούσαν, ξεκινώντας για τη μάχη, όσοι πήραν μέρος στην ανατίναξη του τραίνου στο σταθμό του Αιτωλικού:
Με τη χρυσή της νιότης πανοπλία
το θάρος την ορμή τη λεβεντιά
πετάμε στον αγώνα στη θυσία
για την Ελλάδα για τη λευτεριά
για μια ζωή ελεύθερη κι ωραία
απλώνουμε τς νιότης τα φτερά
μια πλάση ονειρική μια πλάση νέα
τα μπράτσα μας θα χτίσουν τα γερά
ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΣΤΟΥΣ ΑΘΑΝΑΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ."
Ακολουθεί η κεντρική ομιλία της εκδήλωσης.
"Συναγωνιστές και συναγωνίστριες
Πέρασαν 67 χρόνια απ' τη μέρα εκείνη που στο σταθμό του Αιτωλικού δόθηκε μια απ' τις σπουδαιότερες μάχες της Ελληνικής Εθνικής Αντίστασης.
Μια νικηφόρα μάχη που έδωσαν μ' άφταστο ηρωϊσμό αγνοί πατριώτες πληρώνοντας το βαρύ φόρο αίματος που αναλογεί στο πολύτιμο αγαθό της Ελευθερίας.
Η Ελληνική ιστορία περιλαμβάνει πάμπολλες ηρωϊκές περιόδους και μια απ' αυτές θεωρείται η περίοδος όπου ο Ελληνικός λαός αντιστάθηκε στη φασιστική κατοχή κι έγραψε το έπος της Εθνικής Αντίστασης.
Όταν στις 28 Οχτώβρη 1944 οι Ιταλοί κήρυξαν τον πόλεμο ενάντια στην Ελλάδα κανείς ίσως δεν περίμενε πως μια τόση μικρή χώρα θα τολμούσε ν' αντισταθεί στη δύναμη πυρός και στο πλήθος των φασιστικών ορδών. Όμως η συντριπτική πλειοψηφία του Ελληνικού λαού, εργάτες, αγρότες, διανοούμενοι, στρατιώτες κι αξιωματικοί απαντούν μ' ένα στόμα ΟΧΙ στο φασισμό, ΟΧΙ στην ξένη κατοχή και μ' ενθουσιασμό ρίχνονται στον αγώνα.
Ο φυλακισμένος ,στη Κέρκυρα απ' την δικτατορία του Μεταξά, Γ.Γ του Κ.Κ.Ε Νίκος Ζαχαριάδης στέλνει το περίφημο γράμμα του και καλεί τον Ελληνικό λαό να κάνει κάθε γωνιά της χώρας κάστρο αντίστασης. Το ίδιο κάνουν και πολλοί άλλοι φυλακισμένοι αγωνιστές. Η αντίσταση κι αντεπίθεση στον βάρβαρο κι αλλαζόνα εισβολέα παίρνουν τη μορφή καταιγίδας και τον διαλύουν, τον συντρίβουν. Όταν όμως σπεύδουν σε βοήθεια των ηττημένων Ιταλών, οι Γερμανοί ο πόλεμος γίνεται άνισος και στις 6 Απρίλη 1941 η χώρα μας καταλαμβάνεται απ' τα γερμανικά στρατεύματα.
Για τους Έλληνες πατριώτες αγωνιστές η κατοχή της Ελλάδας απ' τους Γερμανούς φασίστες καθώς κι απ' τους Ιταλούς και Βούλγαρους συμμάχους τους σήμανε την απαρχή της οργάνωσης του αντιστασιακού αγώνα. Στις 31 Μάη 1941 δυο θαρραλέοι φοιτητές κατεβάζουν απ'την Ακρόπολη την γερμανική σημαία κι ανεβάζουν την ελληνική. Στις 25 Μάρτη 1945 η εφημερίδα Ριζοσπάστης δημοσίευσε κι έκανε γνωστά στο πανελλήνιο τα ονόματα των δυο ηρωϊκών φοιτητών που ήταν ο Απόστολος Σάντας κι ο Μανώλης Γλέζος.
Μετά τις πρώτες αυθόρμητες αντιστασιακές πράξεις, στις 27 Σεπτέμβρη 1941 ιδρύεται το Ε.Α.Μ. (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) με πρωτοβουλία του Κ.Κ.Ε. και τη σύμπραξη του Αγροτικού κόμματος της Ενωσης Λαικής Δημοκρατίας (Ε.Λ.Δ.).. και του Σοσιαλιστικού κόμματος (Σ.Κ.Ε )καθώς και πολλών ανεξαρτήτων προοδευτικών ανθρώπων. Σύντομα το κίνημα πλαισιώθηκε από μεγάλες μάζες του λαού κι έφτασε κοντά στο 1.500.000 μέλη. Όλοι αυτοί οι απλοί, καθημερινοί άνθρωποι του βουνού, της πόλης, της υπαίθρου κατάλαβαν απ' την πρώτη κιόλας στιγμή ότι η λευτεριά δεν χαρίζεται από κανέναν, η λευτεριά κερδίζεται με αγώνα, αντίσταση και πάλη.
Λευτεριά πανώρια κόρη
κατεβαίνει από τα όρη
κι ο λαός την αγκαλιάζει
και χωρεύει και γιορτάζει
ΕΑΜ ΕΑΜ ΕΑΜ ΕΑΜ φωνή λαού
που φτάνει ως τ' άστρα τ' ουρανού
ΕΑΜ ΕΑΜ ΕΑΜ ΕΑΜ αντιλαλεί
όλη η Ελλάδα μια φωνή
Στις 16 Φεβρουαρίου του 1942, ιδρύεται ο ΕΛΑΣ (Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός).Πάνω από 75.000 μαχητές ήταν η δύναμή του, μαχητές που προσομοίαζαν στις ηρωικές μορφές των αγωνιστών του 1821. Πρωτοστάτης ένας κομμουνιστής από τη Λαμία, ο Θανάσης Κλάρας, που ως πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ πέρασε στην ιστορία με το θρυλικό ψευδώνυμο Άρης Βελουχιώτης.
Σαν ατσάλινο τείχος που αλύγιστο ορμάει
στα πεδία των τίμιων μαχών
με αρχηγούς Σαμαρινειώτη
το Σαράφη και τον Άρη
που είναι οι μάνες του λαϊκού στρατού......
Ιδρύεται επίσης η Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων, η ΕΠΟΝ και η αντίσταση του Ελληνικού λαού παίρνει γιγάντιες διαστάσεις.Οι απώλειες που προξενούν στους κατακτητές είναι τεράστιες. Αλλά και ο φόρος αίματος ανάλογος. Χιλιάδες φυλακίζονται, βασανίζονται, εκτελούνται και σκοτώνονται στις μάχες.Πάνω από εξακόσιες μάχες έδωσε ο ΕΛΑΣ σε όλη τη χώρα, μια απ' αυτές ήταν και η ανατίναξη του τραίνου στο σιδηροδρομικό σταθμό του Αιτωλικού στις 22 Ιουνίου 1944.
Η επιχείρηση ήταν καλά σχεδιασμένη και εκτελέστηκε με επιτυχία από το 2/36 εφεδρικό τάγμα του ΕΛΑΣ Μεσολογγίου, με την συνδρομή της ομάδας καταστροφών του καπετάν Λευτέρη και δυο άγγλων αξιωματικών, του ταγματάρχη Τόμσον και του υπολοχαγού Έβερτ. Την όλη επιχείρηση διηύθυνε ο Νίκος Κούστας από το Μεσολόγγι με καπετάνιο τον Αλοίσιο Ποταμίτη. Η ομάδα καταστροφών με τη βοήθεια του σταθμάρχη Μανώλη Σαββόπουλου και του κλειδούχου Βασίλη Αρτίκου, τοποθετούν τα εκρηκτικά στο σταθμό και φεύγουν με οδηγό το Ζώη Καραμανόπουλο για τη Φοινικιά, όπου στη σιδηροδρομική γέφυρα τοποθετούν και εκεί εκρηκτικά. Μέσα και γύρω από τον σταθμό σε διάφορα σημεία, τοποθετούνται οι ομάδες ανταρτών των Μάρκου Μάρκου, Μανώλη Λεμονή, Μιχάλη Γιαννάτου και Σπύρου Κλαμπανιστή. Βόρεια και μέσα σε αρμυρίκια κρύβεται η ομάδα του Γιάννη Σιμίρη που έχοντας τα κατάλληλα εργαλεία έχει ως αποστολή, να απελευθερώσει τους έλληνες πατριώτες από τις φυλακές Μεσολογγίου και Αγρινίου που είχαν τοποθετήσει οι Γερμανοί σαν όμηρους , μέσα σε κλούβα με συρματοπλέγματα ώστε να μην χτυπηθεί το τραίνο. Η κλούβα είχε τοποθετηθεί μπροστά και ακολουθούσαν τα υπόλοιπα βαγόνια του τραίνου. Όταν αυτό μπήκε στο σταθμό ακολούθησε μια σφοδρότατη έκρηξη. Το τραίνο ανατρέπεται. Ακολουθεί σκληρή μάχη. Οι Γερμανοί θερίζονται. Όλοι οι όμηροι απελευθερώνονται χωρίς να σκοτωθεί κανείς. Λίγο μετά ανατινάζεται και η γέφυρα στη Φοινικιά και το άλλο τραίνο που ερχόταν με ενισχύσεις από το Μεσολόγγι εκτροχιάζεται.Ο απολογισμός είναι 30 νεκροί Γρμανοί κει 3 αιχμάλωτοι, ενώ από τη δική μας πλευρά υπάρχουν απώλειες 8 ανταρτών που είκαι: Μάρκος Μάρκου από Ευηνοχώρι, Βασίλης Κρανιώτης από Ευηνοχώρι γραμματέας της ΕΠΟΝ, Νίκος Έξαρχος από Χαραυγή Θεσπρωτίας, Μανώλης Λεμονής από Αιτωλικό, Σταύρος Ζενεμπής από Αιτωλικό, Άγγελος Ζαραμούσκας από Κουμάνι Ηλείας, Βιτώριο ιταλός οπλοπολυβολητής με το ψευδώνυμο αντιφασίσταςκαι Γιάννης Σιμίρης από το Μεσολόγγι, ενώ τραυματίστηκε ο Θεοφάνης Δημαράς που πέθανε αργότερα λόγω πλημμελούς θεραπείας και τεσσάρων επιβατών που είναι: ο ιερέας Γεράσιμος Μαρούδας, ο Γιώργος Σκουφής, ο Γιώργος Καφρίτσας και η Αρσινόη Λύτρα. Σαν αντίποινα στη σπουδαία αυτή επιχείρηση του ΕΛΑΣ οι Γερμανοί βομβάρδιζαν από το λιμάνι του Μεσολογγίου, επί 36 ώρες, όλο τον Αράκυνθο μέχρι την Μακρυνεία και από το Ταμπράκι όλο τον κάμπο από τον Αχελώο μέχρι το Τρίκορφο. Στον Αι Γιώργη Μεσολογγίου σκοτώνονται σε μια αυλή μια γυναίκα και τέσσερα παιδιά. Αυτό ήταν σε γενικές γραμμές το τοπίο της μάχης, όπως με συγκλονιστικό τρόπο το περιγράφει ο Νίκος Κούστας στις προσωπικές του σημειώσεις, που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό της Εθνικής Αντίστασης.
Σήμερα συγκεντρωθήκαμε όλοι εμείς εδώ για να αποτίσουμε φόρο τιμής στους πεσόντες αυτής της μάχης και να αναδείξουμε τις ηρωικές ενέργειες που έγιναν με τη συνδρομή ανιδιοτελών κι αγνών ανθρώπων του λαού. Ανθρώπων με ιδέες και ιδανικά που πάλαιψαν και μάτωσαν για τη "χιλιάκριβη τη λευτεριά".
Και πρέπει να βγάλουμε τα κατάλληλα συμπεράσματα από το χτες, μέσα απ' τη μια σωστή αποτίμηση των γεγονότων, ώστε να μπορέσουμε να τα μεταφέρουμε σαν διδάγματα στις νέες γενιές.
Σήμερα η φασιστική δικτατορία του άξονα έχει αντικατασταθεί από μια άλλη δικτατορία των μεγάλων μονοπωλιακών επιχειρήσεων, που βάλθηκαν να ξεπαστρέψουν με μιας, όλα τα δικαιώματα και τις κατακτήσεις που κερδήθηκαν με το αίμα αγωνιστών σαν αυτούς που τιμάμαι εδώ σήμερα.
Δεν έχει νόημα η απότιση φόρου τιμής σ' αυτούς που θυσιάστηκαν, αν έχει μονάχα μια λογική διεκπεραίωσης, στα γρήγορα, μιας υποχρέωσης. Αν δεν ξακαθαριστεί με σαφή και κατηγορηματικό τρόπο ότι:
Άλλος είναι ο κόσμος που ονειρευόταν ο Γάννης Σιμίρης, ο Μάρκος Μάρκου, ο Βασίλης Κρανιώτης, ο Βιτόριο, ο Νίκος Έξαρχος, ο Μανώλης Λεμονής, ο Σταύρος Ζενεμπής, ο Άγγελος Δαραμούσκας και ο Θεοφάνης Δημαράς όταν έχυναν το αίμα τους στο σταθμό του Αιτωλικού κι άλλος ο κόσμος που η δήθεν δημοκρατία των αστών προσπαθεί να επιβάλλει στους λαούς σήμερα. Κι αυτή η αλήθεια θα πρέπει να διατρανωθεί από όλους μας και κυρίως απ' τους συγγενείς κι απογόνους των ηρωικών αυτών αγωνιστών. Μόνο έτσι η θυσία του θα βρεί δικαίωση. Γιατί η διαχωριστική γραμμή των δύο κόσμων, που πάντα βρίσκονται σε σύγκρουση, είναι πλέον ευδιάκριτη σε κάθε καλόπιστο άνθρωπο. Απ' τη μια μεριά ο ιμπεριαλισμός, η ληστεία των λαών, οι πόλεμοι, οι εισβολές, οι επεμβάσεις, οι "ανθρωπιστικοί βομβαρδισμοί", η κατάργηση κάθε εργατικού δικαιώματος, η καταστροφή της παιδείας, της υγείας, του πολιτισμού,του αθλητισμού, του περιβάλλοντος και κύρια η προσπάθεια εξόντωσης της ελπίδας για μια καλύτερη ζωή.
Από την άλλη μεριά είναι ο αγώνας ενάντια στη δικτατορία των μονοπωλίων, ενάντια στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, για μια αληθινή δημοκρατία της πλειοψηφίας του λαού, όπου ο πλούτος που θα παράγεται δεν θα καρπώνεται από μια χούφτα εξαχρειωμένους καπιταλιστές, αλλά θα πηγαίνει για το καλό όλο του κοινωνικού συνόλου.
Αυτός είναι ο αληθινός πατριωτισμός και είναι πολύ επίκαιρα και θα πρέπει ν' ακουστούν και πάλι αυτά που είχε πει στον ιστορικό του λόγο στη Λαμία ο Άρης Βελουχιώτης:
«Θα δώσουμε στο λαό τα οικονομικά μέσα για να μπορεί να μη σκορπάει την οικογένειά του στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.
Μας κατηγορούν ότι θέμε να καταργήσουμε τα σύνορα και να διαλύσουμε το κράτος. Μα το κράτος εμείς το φτιάχνουμε σήμερα, γιατί δεν υπήρξε, μια που αυτοί οι ίδιοι το είχανε διαλύσει.
Ποιος είναι λοιπόν πατριώτης;
Αυτοί ή εμείς;
Το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα και τρέχει να βρει κέρδη σ' όποια χώρα υπάρχουνε τέτοια. Γι' αυτό δε νοιάζεται κι ούτε συγκινείται με την ύπαρξη των συνόρων και του κράτους.
Ενώ εμείς το μόνο που διαθέτουμε είναι οι καλύβες μας και τα πεζούλια μας. Αυτά, αντίθετα από το κεφάλαιο που τρέχει όπου βρει κέρδη, δεν μπορούν να κινηθούν και παραμένουν μέσα στη χώρα που κατοικούμε.
Ποιος, λοιπόν, μπορεί να ενδιαφερθεί καλύτερα για την πατρίδα του; Αυτοί που ξεπορτίζουν τα κεφάλαιά τους από τη χώρα μας ή εμείς που παραμένουμε με τα πεζούλια μας εδώ;
Οταν έξαφνα στα 1929-'31 το κράτος ζήτησε, λόγω της οικονομικής κρίσης που μάστιζε τότε τη χώρα μας, να κατεβάσουν οι ξένοι ομολογιούχοι το ποσοστό που πληρώναμε σε τοκοχρεολύσια, οι Αγγλοι δέχτηκαν να το μειώσουν σε 35%, αλλά οι Ελληνες ομολογιούχοι αρνήθηκαν.
Να, λοιπόν, ποιος είναι ο πατριωτισμός τους! Αυτός φτάνει μέχρι το σημείο που δεν θίγονται τα οικονομικά τους συμφέροντα.
Αυτοί, λοιπόν, οι ίδιοι που μας κατηγορούν ότι επιδιώκουμε την κατάργηση των συνόρων και τη διάλυση του κράτους, αυτοί τα ξεπουλάνε αυτά στην πρώτη ευκαιρία(...).
Καλούμε όλους τους προοδευτικούς ανθρώπους να κάνουν κτήμα της νεολαίας αυτά τα διδάγματα και αυτά τα ιδανικά.Έτσι ώστε γρήγορα να βρει δικαίωση το επονίτικο τραγούδι, που ίσως το πρωινό της 22 Ιούνη 1944 σιγοτραγουδούσαν, ξεκινώντας για τη μάχη, όσοι πήραν μέρος στην ανατίναξη του τραίνου στο σταθμό του Αιτωλικού:
Με τη χρυσή της νιότης πανοπλία
το θάρος την ορμή τη λεβεντιά
πετάμε στον αγώνα στη θυσία
για την Ελλάδα για τη λευτεριά
για μια ζωή ελεύθερη κι ωραία
απλώνουμε τς νιότης τα φτερά
μια πλάση ονειρική μια πλάση νέα
τα μπράτσα μας θα χτίσουν τα γερά
ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΣΤΟΥΣ ΑΘΑΝΑΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ."
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου