Κυριακή 13 Νοεμβρίου 2011

Επιστροφή από το εικονικό ταξίδι στον κόκκινο πλανήτη


Χαρούμενοι για την επιτυχή «αποστολή» και την επανένωση με τους δικούς τους ανθρώπους μετά από 17 μήνες
«Επέστρεψε» το εξαμελές πλήρωμα του πειράματος προσομοίωσης πτήσης στον Αρη, μετά από 17μηνη παραμονή σε ένα ομοίωμα διαστημοπλοίου, έξω από τη Μόσχα. Στόχος της «αποστολής» «Μars 500» ήταν να διερευνηθούν προβλήματα που μπορούν να προκύψουν σε μια τόσο μακρόχρονη αποστολή, που απαιτεί συμβίωση διαφορετικών ανθρώπων σε πολύ μικρό χώρο, ιδιαίτερα στον τομέα της ψυχολογίας και γενικότερα της πνευματικής υγείας του πληρώματος.
Οι τρεις Ρώσοι εικονικοί κοσμοναύτες, οι δύο από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος και ο Κινέζος συνάδελφός τους, όλο αυτό το χρονικό διάστημα, τρέφονταν με το είδος τροφής που τρώει και το πλήρωμα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού, έκαναν ντους μόνο μια φορά την εβδομάδα, ακολουθούσαν καθημερινό πρόγραμμα εργασιών και είχαν μόνο ραδιοεπικοινωνία με τις οικογένειές τους και το κέντρο ελέγχου και μάλιστα με χρονική καθυστέρηση που έφτανε τα 12,5 λεπτά, καθώς τόσος είναι ο χρόνος που χρειάζονται τα ραδιοκύματα για να ταξιδέψουν από τον Αρη στη Γη.
Σύμφωνα με μέλος της ερευνητικής ομάδας που παρακολουθούσε το πολύμηνο πείραμα, τα προβλήματα συμβίωσης που εμφανίστηκαν ήταν περιορισμένα, με κυριότερο το γεγονός ότι κάποια μέλη του πληρώματος απέφευγαν τις δουλειές, με αποτέλεσμα οι υπόλοιποι να επιβαρύνονται υπέρμετρα και κάποιοι ζήλευαν τους συναδέλφους τους που έπαιρναν περισσότερα μηνύματα από τις οικογένειές τους. Φυσικά, όλα αυτά χωρίς το άγχος που δημιουργούν οι κίνδυνοι της πραγματικής διαστημικής αποστολής και η αίσθηση της τεράστιας απόστασης από τη μητέρα Γη.



«ΕΔΑΦΟΣ ΤΟΥ ΦΟΒΟΥ»

Πρόβλημα στη ρωσοκινεζική αποστολή στον Αρη

Τοποθέτηση της διαστημοσυσκευής «Εδαφος του Φόβου» στο χώρο φορτίου του πυραύλου Ζενίτ

Αγωνιώδεις προσπάθειες από το κέντρο ελέγχου στη Γη για να αποφευχθεί πρώιμη αποτυχία της μη επανδρωμένης ρωσικής (με κινεζική συμμετοχή) αποστολής Phobos Grunt («Εδαφος του Φόβου») βρίσκονταν σε εξέλιξη μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές. Η διαστημοσυσκευή εκτοξεύτηκε την Τρίτη το βράδυ προς το δορυφόρο Φόβο του Αρη, με έναν πύραυλο Ζενίτ και τέθηκε καταρχήν σε χαμηλή τροχιά γύρω από τη Γη, αλλά λόγω μη ενεργοποίησης των πυραυλοκινητήρων της δεν μπόρεσε να συνεχίσει το ταξίδι. Πιθανολογείται ότι αυτό οφείλεται σε λάθος προσανατολισμό του σκάφους. Σύμφωνα με πληροφορίες ρωσικών ειδησεογραφικών πρακτορείων, το Phobos Grunt μπορεί να παραμείνει τουλάχιστον ένα μήνα σε τροχιά, μέχρι να καταπέσει και να καεί στην ατμόσφαιρα, αλλά γινόταν προσπάθεια να αναπρογραμματιστεί μέσα σε λίγες μέρες και να επιχειρηθεί νέα πυροδότηση των κινητήρων για το διαπλανητικό ταξίδι.
Πρόκειται για νέο πλήγμα στη ρωσική διαστημική υπηρεσία «Ροσκόσμος», μετά την προ μηνός αποτυχημένη εκτόξευση ενός μεταγωγικού Προγκρές με πύραυλο Σογιούζ, προς το Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, αλλά και άλλες ανάλογες αποτυχίες τους τελευταίους 8 μήνες. Το 13,5 τόνων Phobos Grunt είναι το βαρύτερο διαπλανητικό σκάφος που έχει εκτοξευτεί ποτέ και από πηγές της αμερικανικής NASA εκφράζονται ανησυχίες σε περίπτωση επανόδου του στην ατμόσφαιρα, καθώς μεταφέρει ως καύσιμο και οξειδωτικό 7 τόνους τετροξειδίου του αζώτου και υδραζίνης, τοξικών ενώσεων που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν προβλήματα αν έφταναν ως το έδαφος.
Ηταν το 1996, όταν η Ρωσία εκτόξευε την προηγούμενη αυτόματη διαστημοσυσκευή διαπλανητικής εξερεύνησης (Μαρς-96) και πάλι με τον ίδιο προορισμό. Η αποστολή εκείνη ατύχησε πολύ νωρίς, λόγω μη πυροδότησης της δεύτερης καύσης του τέταρτου σταδίου του πυραύλου φορέα και το Μαρς-96 κάηκε στην ατμόσφαιρα. Επρόκειτο για διαστημοσυσκευή παρόμοια με τα δύο διαστημόπλοια «Φόβος» που είχε εκτοξεύσει το 1988 - λίγο πριν τις ανατροπές - η Σοβιετική Ενωση και τα οποία είχαν χαθεί στο Διάστημα με παράδοξο τρόπο (από διπλό ανθρώπινο λάθος σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση) λίγο μετά την προσέγγισή τους στον Αρη.
Η αποστολή του Phobos Grunt έχει κύριο στόχο την επιστροφή στη Γη δείγματος εδάφους από το Φόβο, εξ ου και το όνομα «Εδαφος του Φόβου». Αρχικά, είχε σχεδιαστεί να εκτοξευτεί με έναν πύραυλο Πρότον, αλλά οικονομικές περικοπές οδήγησαν στην αλλαγή του φορέα σε Σογιούζ - Φρεγκάτ. Οταν, όμως, συμφωνήθηκε με την Κίνα, το 2007, να εκτοξευτεί μαζί με τη ρωσική διαστημοσυσκευή και η πρώτη ανάλογη κινεζική συσκευή διαπλανητικής εξερεύνησης, έγινε εκ νέου αλλαγή στον ισχυρότερο πύραυλο Ζενίτ. Το Phobos Grunt επρόκειτο να διανύσει 320 εκατομμύρια χιλιόμετρα μέχρι να φτάσει στον Αρη.
Για τη λήψη και επιστροφή στη Γη του βάρους 160 γραμμαρίων δείγματος εδάφους που προβλέπεται να ληφθεί από βάθος ενός μέτρου, το Phobos Grunt διαθέτει ειδική άκατο στην κορυφή της οποίας υπάρχει μικρός πύραυλος επιστροφής. Πλησιάζοντας στη Γη, η κάψουλα με το δείγμα θα αποκολληθεί από τον πύραυλο επιστροφής και θα προσγειωθεί με τη βοήθεια αλεξίπτωτου. Ο μικρός πύραυλος είναι επαρκής λόγω της πολύ χαμηλής βαρύτητας του Φόβου, ενός δορυφόρου με σχήμα πατάτας μέσης διαμέτρου 11 χιλιομέτρων και πιθανότατα αστεροειδούς προέλευσης. Με τα όργανα που μεταφέρει το Phobos Grunt θα επιδιωχθεί και η μελέτη του Φόβου, αλλά και του Αρη από τροχιά. Ειδικότερα θα μελετηθεί η ακτινοβολία και τα σωματίδια πλάσματος στη διαστημική γειτονιά του Αρη, καθώς και η ατμόσφαιρα του πλανήτη και τα μετεωρολογικά φαινόμενα που συμβαίνουν σε αυτή (κυρίως ανεμοστρόβιλοι και θύελλες σκόνης).
Ο κινεζικός δορυφόρος Γινγκχούο-1, που αν το Phobos Grunt φτάσει στον Αρη θα απελευθερωθεί σε ανεξάρτητη τροχιά γύρω από τον κόκκινο πλανήτη 11 μήνες μετά την προσέγγιση σ' αυτόν, είναι ένας κύβος με ακμή 70 εκατοστών και βάρος 110 κιλών και αποτελεί την πρώτη κινεζική συσκευή εξερεύνησης πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος. Κινεζικό ακαδημαϊκό ίδρυμα ανέλαβε στο πλαίσιο της ρωσοκινεζικής συμφωνίας την κατασκευή του οργάνου που θα θρυμματίσει και κοσκινίσει το δείγμα εδάφους που θα αναλυθεί επιτόπου από την άκατο του Phobos Grunt.


«ΡΑΔΙΟΑΣΤΡΟΝ»

Το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο που υπήρξε ποτέ

Το δίκτυο των επίγειων ραδιοτηλεσκοπίων, σε συνδυασμό με το τροχιακό τηλεσκόπιο μπορεί να διακρίνει λεπτομέρειες ανάλογες με εκείνες που θα διέκρινε ραδιοτηλεσκόπιο διαμέτρου ίσης με τη μεταξύ τους απόσταση!
Ενα ραδιοτηλεσκόπιο βάρους 4 τόνων και διαμέτρου 11 μέτρων δε θεωρείται ιδιαίτερα μεγάλο. Ομως το ρωσικό «Ραδιοάστρον», αν και έχει μόλις το ένα τριακοστό του μεγέθους του μεγαλύτερου επίγειου ραδιοτηλεσκοπίου, είναι το ισχυρότερο από όλα. Το πλεονέκτημά του βρίσκεται στη θέση απ' όπου παρατηρεί. Εκτοξεύτηκε στις 18 Ιούλη και θα κινείται σε τροχιά 320.000 χιλιομέτρων από τη Γη! Από αυτή την απόσταση, που είναι περίπου 25 φορές η διάμετρος της Γης, το «Ραδιοάστρον» θα είναι το ισχυρότερο ραδιοτηλεσκόπιο μέσω μιας τεχνικής που συνδυάζει τα ραδιοσήματα που λαμβάνει με εκείνα άλλων, επίγειων ραδιοτηλεσκοπίων.
Η τεχνική αυτή πετυχαίνει να παράγει εικόνες πολύ μεγαλύτερης ανάλυσης από αυτές που θα μπορούσε να καταγράψει οποιοδήποτε από τα ραδιοτηλεσκόπια από μόνο του. Μάλιστα, όσο μεγαλύτερη είναι η απόσταση των τηλεσκοπίων, τόσο μεγαλύτερη είναι η ανάλυση. Η απόσταση του «Ραδιοάστρον» είναι 10 φορές πιο μεγάλη από εκείνη του προκατόχου του, του ιαπωνικού Διαστημικού Παρατηρητηρίου VLBI. Ο συγχρονισμός του με τα επίγεια ραδιοτηλεσκόπια, μεταξύ αυτών το σταθερού κατόπτρου ραδιοτηλεσκόπιο του Αρεσίμπο στο Πουέρτο Ρίκο (διαμέτρου 300 μέτρων) και το κινητού κατόπτρου τηλεσκόπιο Γκριν Μπανκ στη Δυτική Βιρτζίνια (διαμέτρου 110 μέτρων), αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί ως το Γενάρη του 2012.
Στόχος του υπερτηλεσκοπίου θα είναι η παρατήρηση των φαινομένου του ορίζοντα γεγονότων στα ουράνια σώματα που πιθανολογούνται ως μαύρες τρύπες. Ο ορίζοντας γεγονότων είναι το όριο γύρω από τις μαύρες τρύπες πέραν του οποίου δεν υπάρχει επιστροφή για τίποτα, ούτε καν για το φως. Πρόκειται για το πρώτο διαστημικό τηλεσκόπιο που εκτοξεύτηκε από τη Ρωσία, μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού και τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, πριν από 20 χρόνια.

Επιτυχής τροχιακή σύνδεση κινεζικών διαστημοπλοίων

Με επιτυχία στέφθηκε η πρώτη προσπάθεια της Κίνας για σύνδεση διαστημοπλοίων σε τροχιά, απαραίτητη προϋπόθεση για τη λειτουργία επανδρωμένου διαστημικού σταθμού, που είναι ένας από τους απώτερους στόχους του κινεζικού διαστημικού προγράμματος. Η σύνδεση έγινε αυτόματα στις 2 Νοέμβρη, ανάμεσα στο μη επανδρωμένο σκάφος «Σεντζού-8» που εκτοξεύτηκε λίγες μέρες νωρίτερα και το επίσης μη επανδρωμένο διαστημικό εργαστήριο «Τιανγκόνγ-1», που είχε τεθεί σε τροχιά σε ύψος 340 χιλιομέτρων, στις 29 Σεπτέμβρη. Κατά τη διάρκεια της δωδεκαήμερης αποστολής του «Σεντζού-8», τα δύο σκάφη θα διαχωριστούν και θα ξαναενωθούν για να ελεγχθούν όλα τα συστήματα σε διαφορετικές από τις βέλτιστες συνθήκες που δοκιμάστηκαν την πρώτη φορά. Το σύμπλεγμα θα διαχωριστεί οριστικά στις 17 Νοέμβρη, οπότε το «Σεντζού-8» θα επιστρέψει στη Γη.

Επιμέλεια:

Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ

Πηγές: www.russianspaceweb.com, news.xinhuanet.com, «Discover»

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου