8 ΜΑΡΤΗ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

Το ΚΚΕ για την ισοτιμία και τη χειραφέτηση των γυναικών

Αποσπάσματα από τη «Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τη Διεθνή Μέρα της Γυναίκας. 100 χρόνια από την καθιέρωσή της στο Συνέδριο των Σοσιαλιστριών Γυναικών με πρόταση της Κλάρα Τσέτκιν»

1.(...)Το γυναικείο ζήτημα ως ιστορικό κοινωνικό φαινόμενο είναι ένα σύμπλεγμα οικονομικών, πολιτικών, πολιτιστικών ανισοτιμιών και διακρίσεων που εκδηλώνονται σε όλες τις κοινωνικές σχέσεις, συμπεριλαμβανομένων και των σχέσεων των δυο φύλων και πηγάζει από τις ταξικές σχέσεις εκμετάλλευσης. Μπήκε στην πραγματική κοίτη του, από τους ιδρυτές του επιστημονικού σοσιαλισμού - κομμουνισμού, Μαρξ και Ενγκελς, που ανέδειξαν την ταξική φύση του, την αντανάκλασή του στο εποικοδόμημα, νομικό, πολιτικό, ιδεολογικό, πολιτιστικό, κάθε εκμεταλλευτικού κοινωνικοοικονομικού σχηματισμού και τις προϋποθέσεις για τη λύση του.

Οι Μαρξ και Ενγκελς και στη συνέχεια ο Λένιν απέδειξαν ότι η απελευθέρωση της γυναίκας από την ταξική εκμετάλλευση και τη διπλή καταπίεση, η πραγματική ισοτιμία της με τον άντρα μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Οι θεμελιωτές του επιστημονικού σοσιαλισμού και της σοσιαλιστικής επανάστασης υπογράμμισαν τις συνθήκες μέσα στις οποίες μπορεί να συνδυαστεί χωρίς αντιφάσεις η συμμετοχή της γυναίκας στην κοινωνική εργασία με τη μητρότητα. Να απαλλαγεί η γυναίκα και η οικογένεια από το μεγαλύτερο μέρος των άχαρων και κοπιαστικών εργασιών του νοικοκυριού, μετατρέποντας αυτές σε κοινωνική εργασία. Ετσι ώστε γυναίκες και άντρες θα εργάζονται, θα συμμετέχουν στους θεσμούς του εργατικού και κοινωνικού ελέγχου από τα κάτω προς τα πάνω, θα έχουν ελεύθερο χρόνο για να αναπτύσσουν ολόπλευρα τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητές τους, τη συλλογικότητά τους, την κομμουνιστική διεθνιστική αλληλεγγύη.
Ο Λένιν στο άρθρο του «Η σοβιετική εξουσία και η θέση της γυναίκας», το Νοέμβρη του 1919, έγραφε:

«Δεν μπορεί να υπάρχει, δεν υπάρχει και ούτε θα υπάρξει πραγματική "ελευθερία", ωσότου δε λυτρωθεί η γυναίκα από τα προνόμια που ο νόμος παραχωρεί στον άντρα, δε λυτρωθεί ο εργάτης από το ζυγό του κεφαλαίου, δε λυτρωθεί ο εργαζόμενος αγρότης από το ζυγό του καπιταλιστή, του τσιφλικά, του εμπόρου».Για την επίτευξη αυτού του στόχου, έβαλε τη σφραγίδα του το κίνημα των κομμουνιστών και κομμουνιστριών από τα πρώτα χρόνια της αυτοτελούς οργάνωσης του σύγχρονου επαναστατικού εργατικού, του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Στο βαθμό που αυτές οι αξίες και οι στόχοι επέδρασαν και επιδρούν στο οργανωμένο γυναικείο κίνημα, αυτό ριζοσπαστικοποιείται. Ετσι ξεχώρισε ιστορικά από τα όποια γυναικεία, προοδευτικά για την εποχή τους, κινήματα που έδρασαν σε διάφορες ιστορικές περιόδους. Τα κινήματα αυτά γρήγορα ξεπεράστηκαν λόγω των περιορισμένων αιτημάτων και του εγκλωβισμού τους στο πλαίσιο του καπιταλιστικού συστήματος, με τον περιορισμένο αγώνα για την έκφραση της ισοτιμίας στους αστικούς νόμους. Αφησαν άθικτες τις ανισότητες που σχετίζονται με την άνιση μεταχείριση της γυναίκας, την εκμετάλλευση στην εργασία. Το γυναικείο κίνημα, η γενικότερη πάλη για την ισοτιμία και χειραφέτηση της γυναίκας συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση του ταξικά προσανατολισμένου εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος και γενικότερα του ριζοσπαστικού λαϊκού κινήματος των φτωχών αγροτών και των μικρεμπόρων, των αυτοαπασχολούμενων με τους εξειδικευμένους στόχους πάλης για τις ιδιαίτερες ανάγκες των γυναικών της εργατικής, λαϊκής οικογένειας.

Στη διάρκεια του 20ού αιώνα, όλα τα κόμματα υιοθέτησαν στα Προγράμματα, και κυρίως στις διακηρύξεις τους, θέσεις για την ισοτιμία της γυναίκας. Αρκετές γυναίκες που ανήκαν σε αστικά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα είχαν μια ορισμένη προσφορά σε αγώνες για την ψήφο των γυναικών, για την κατάργηση αναχρονιστικών νόμων. Η διαφορά του ΚΚΕ είναι ότι δε βλέπει τις γυναίκες αποκλειστικά και μόνο ως γυναικείο φύλο έναντι του αντρικού φύλου. Απορρίπτει τις σκόπιμα αταξικές ερμηνείες περί πατριαρχικής και ανδροκρατικής κοινωνίας που υποστηρίζουν όλοι εκείνοι οι οποίοι στηρίζουν το καπιταλιστικό σύστημα ή δεν έχουν τη θέληση και την τόλμη να το αμφισβητήσουν.Η μεγάλη διαφορά του ΚΚΕ με τα άλλα κόμματα είναι ότι αυτά την ισοτιμία των γυναικών τη βλέπουν στα χαρτιά και όχι στη ζωή, τη βλέπουν σε αντιπαράθεση με τους άντρες και την «εξουσία» που κατέχουν. Βλέπουν την ισοτιμία να σταματά εκεί που απειλείται η κερδοφορία του κεφαλαίου και η σταθερότητα του αστικού πολιτικού συστήματος. Δε θέλουν και δεν μπορούν να χτυπήσουν την ανισότητα στη ρίζα.
Οι γυναίκες δε συνιστούν ούτε τάξη, ούτε ένα ενιαίο στρώμα. Αυτές που έχουν αντικειμενικό συμφέρον από τη ριζική λύση του προβλήματος είναι οι γυναίκες που ανήκουν στην εργατική τάξη, την τάξη που θα απελευθερώσει την κοινωνία από κάθε μορφής εκμετάλλευση, σε κοινή δράση με εκείνους τους αυτοαπασχολούμενους και τους φτωχούς αγρότες, που, λόγω της θέσης τους στην εκμεταλλευτική κοινωνία, η προοπτική τους είναι δεμένη με το σοσιαλισμό. Η νίκη της αντεπανάστασης χειροτέρευσε τους όρους της πάλης των γυναικών και χρησιμοποιείται από τα αστικά κόμματα και τον οπορτουνισμό για την υποταγή στο σύστημα.

2. Η ΚΕ του ΚΚΕ καλεί τις γυναίκες και τους άντρες εργατοϋπάλληλους, αυτοαπασχολούμενους, φτωχούς αγρότες και αγρότισσες να τιμήσουν την κορυφαία αυτή επέτειο, την πάλη στη μακρόχρονη ιστορία για την κοινωνική ισότητα, τη χειραφέτηση και την ισοτιμία της γυναίκας. Να τιμήσουν τον αγώνα των γυναικών για ισότιμα δικαιώματα με τον άντρα, αναβαθμισμένα και για τα δύο φύλα και όχι στην εξισωτική μείωσή τους, στην εργασία, στην οικογένεια, σε κάθε πτυχή της κοινωνικής δραστηριότητας. Να παλέψουν μαζί με τις γυναίκες, με το οργανωμένο κίνημα για τις ιδιαίτερες ανάγκες που προκύπτουν από την αναπαραγωγική λειτουργία του γυναικείου οργανισμού, τα κοινωνικά προβλήματα και τις προκαταλήψεις που βιώνουν με σύγχρονες μορφές οι γυναίκες και που εμποδίζουν την ωρίμανση της συνείδησης και την ανάπτυξη της δράσης τους. Να αντιστοιχίσουν τον αγώνα τους με τις απαιτήσεις που προβάλλει η βάρβαρη εξειδικευμένη επίθεση της ΕΕ, των αστικών κομμάτων, παντού και στην Ελλάδα, εναντίον των εργαζόμενων γυναικών, ιδιαίτερα της νέας γυναίκας, της νεολαίας.

Ο Ενγκελς, από το 1885, σε γράμμα του αναφέρει:
«Το ότι η εργαζόμενη γυναίκα έχει ανάγκη, λόγω των ειδικών φυσιολογικών λειτουργιών της, από ιδιαίτερη υποστήριξη στον αγώνα ενάντια στην καπιταλιστική εκμετάλλευση, είναι για μένα ολοκάθαρο. Οι περισσότεροι από τους Αγγλους, που υποστηρίζουν το τυπικό δικαίωμα των γυναικών να υποβάλλονται από τους καπιταλιστές στην ίδια εκμετάλλευση με τους άντρες, ενδιαφέρονται στην ουσία, άμεσα είτε έμμεσα, για την καπιταλιστική εκμετάλλευση των εργαζομένων και των δύο φύλων. Ομολογώ ότι μ' ενδιαφέρει πιο πολύ η υγεία της επερχόμενης γενιάς απ' ό,τι η απόλυτη τυπική ισότητα των δύο φύλων...».

Το απόσπασμα αυτό του Ενγκελς διατηρεί την επικαιρότητά του έως τις μέρες μας, οδηγώντας στην εκτίμηση ότι η τυπική ισότητα της γυναίκας, η διακήρυξη για την εξίσωση των δύο φύλων αποτελεί φύλλο συκής της συνεχιζόμενης και εντεινόμενης ανισότητας.Η ΚΕ καλεί τις γυναίκες και τους άντρες των λαϊκών στρωμάτων πάνω απ' όλα να κάνουν ένα σοβαρό βήμα στην αποκατάσταση του χαρακτήρα αυτής της επετείου που ιδιαίτερα τα τελευταία 20 χρόνια έχει αλλοιωθεί τόσο στην Ελλάδα όσο και σε ολόκληρο τον καπιταλιστικό κόσμο. Ευθύνη για αυτή τη διαστρέβλωση φέρουν οι κυβερνήσεις, τα αστικά πολιτικά κόμματα, οι ρεφορμιστικές και οπορτουνιστικές οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένου και μεγάλου αριθμού γυναικείων οργανώσεων και κινήσεων, καθώς και η μεγάλη πλειοψηφία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.

3. (...) Το προσκλητήριο κάλεσμα του ΚΚΕ για αντεπίθεση, ρήξη, ανατροπή είναι επίκαιρο, πολύ περισσότερο τώρα που η καταιγίδα των αντιλαϊκών μέτρων έχει χτυπήσει την πόρτα κάθε λαϊκού νοικοκυριού. Οι εργαζόμενες γυναίκες τη βιώνουν πρώτες με την αύξηση των απολύσεων, την ανεργία, την επέκταση των «ευέλικτων μορφών» απασχόλησης, με την αύξηση των ηλικιακών ορίων συνταξιοδότησης, με τη μείωση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων και των συντάξιμων αποδοχών, με την επέκταση της εμπορευματοποίησης και ιδιωτικοποίησης σε Παιδεία, Υγεία, Πρόνοια (...) με τη μείωση του ελεύθερου χρόνου, που οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη ανάγκη.

Οι γυναίκες των λαϊκών στρωμάτων, που βιώνουν τις παλαιές, αλλά ιδιαίτερα τις νέες μορφές ταξικής εκμετάλλευσης και καταπίεσης στις οικονομικές, αλλά και στις κοινωνικές - πολιτιστικές σχέσεις, μπορούν και πρέπει να σηκώνουν τη σημαία του αγώνα. Να εμποδίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο την εφαρμογή των αντιλαϊκών μέτρων. Να διεκδικήσουν τη βελτίωση της θέσης τους. Να ανακουφιστούν από τα βάρη, σύμφωνα με τις νέες δυνατότητες της επιστήμης και της τεχνικής, του επιπέδου ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, του πλούτου που παράγεται με τη δική τους εργασία. Αγώνας που πρέπει να συνεχιστεί μέχρι την τελική λύση. Να συμβάλουν στην οικοδόμηση της λαϊκής συμμαχίας που θα παλεύει για τη λαϊκή εξουσία, την ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων, την απαγκίστρωση από τις ιμπεριαλιστικές δεσμεύσεις. Σε αυτή την εξουσία της εργατικής τάξης με τα σύμμαχα λαϊκά στρώματα θα μετέχουν, θα παίρνουν ενεργό, δραστήριο μέρος και οι ίδιες οι γυναίκες, για να βάλουν γερά θεμέλια για την ισοτιμία τους με τους άντρες και γενικότερα για την κοινωνική ευημερία.

4. Στην Ελλάδα υπάρχει θετική πείρα από τη δράση του αγωνιστικού, ριζοσπαστικού γυναικείου κινήματος, με πυρήνα τις εργάτριες, τις υπαλλήλους και οπωσδήποτε με τις μη συμβιβασμένες εργατικές οργανώσεις, με το ΠΑΜΕ, την ΠΑΣΥ, το ριζοσπαστικό πόλο των ΕΒΕ και ιδιαίτερα τη δράση και τη μεγάλη προσφορά του ΚΚΕ, του κόμματος που από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του έριξε άπλετο φως στην άμεση σχέση που υπάρχει ανάμεσα στην ταξική εκμετάλλευση και καταπίεση με τη φυλετική.

Στην Ευρώπη, και παγκόσμια, υπάρχει ως παρακαταθήκη η πρωτόγνωρη πείρα που έφερε ο 20ός αιώνας με τη νίκη της Μεγάλης Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης του 1917 στη Ρωσία, με πρόδρομο την Παρισινή Κομμούνα (1871).Στις χώρες που οικοδομήθηκε ο σοσιαλισμός έγινε ένα άλμα για την ισοτιμία της γυναίκας και μάλιστα σε χώρες που υπήρχε βαριά κληρονομιά οικονομικής, μορφωτικής και πολιτιστικής καθυστέρησης, προκαπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων και αναχρονιστικών αντιλήψεων.
Οι κατακτήσεις των γυναικών στις χώρες του σοσιαλισμού δεν έχουν καμία σύγκριση με τις όποιες κατακτήσεις απέσπασε το εργατικό και γενικότερο λαϊκό κίνημα στις χώρες του καπιταλισμού, ακόμα και στις πιο αναπτυγμένες. Δε συγκρίνονται αυτές σε ουσία και ανωτερότητα με τις όποιες παραχωρήσεις έκαναν τα αστικά κράτη στις εργαζόμενες και στις άλλες γυναίκες, είτε κάτω από την πίεση των αγώνων, είτε για να τις ενσωματώσουν, είτε για να πετύχουν ακόμα μεγαλύτερη κερδοφορία με την άνοδο της παραγωγικότητας.
Απόδειξη των πρωτοποριακών πρωτόγνωρων κατακτήσεων των γυναικών, από τα πρώτα βήματα της επαναστατικής εργατικής εξουσίας, απόδειξη και των ασύγκριτων πλεονεκτημάτων του σοσιαλισμού ακόμα και σε σύγκριση με το σημερινό αναπτυγμένο καπιταλιστικό σύστημα, δίνει ο Λένιν στο άρθρο του «Η Μεγάλη Πρωτοβουλία» (Ιούνης 1919):

«Κανένα δημοκρατικό κόμμα στον κόσμο σε καμία από τις προχωρημένες αστικές δημοκρατίες δεν έκανε από αυτή την άποψη μέσα σε ολόκληρες δεκαετίες ούτε το ένα εκατοστό από όσα κάναμε εμείς στον πρώτο κιόλας χρόνο της εξουσίας μας. Δεν αφήσαμε, με την πραγματική σημασία της λέξης, πέτρα πάνω στην πέτρα από τους αισχρούς εκείνους νόμους για την ανισοτιμία της γυναίκας, για τους περιορισμούς στα διαζύγια, για τις απαίσιες διατυπώσεις που περιβάλλανε το διαζύγιο, για τη μη αναγνώριση των εξώγαμων παιδιών, για την αναζήτηση των πατεράδων τους κ.λπ. ...Οσο πιο παστρικά όμως καθαρίζουμε το έδαφος από τη σαβούρα των παλιών αστικών νόμων και θεσμών, τόσο πιο ξεκάθαρο γίνεται για μας ότι πρόκειται μονάχα για το καθάρισμα του εδάφους πριν από την ανοικοδόμηση, όχι όμως ακόμη και για την ίδια την ανοικοδόμηση.Η γυναίκα εξακολουθεί να είναι σκλάβα του σπιτικού, παρ' όλους τους απελευθερωτικούς νόμους, γιατί την πιέζει, την πνίγει, την αποβλακώνει, την ταπεινώνει το μικρό σπιτικό νοικοκυριό, που την καρφώνει στην κουζίνα και στα παιδιά και σπαταλά την εργατική της δύναμη σε μια δουλειά μέχρι εξωφρενισμού, μη παραγωγική, τιποτένια, εκνευριστική, αποβλακωτική, βασανιστική... Οι κοινές εστίες φαγητού, οι βρεφικοί σταθμοί, οι παιδικοί κήποι - να τα δείγματα αυτών των φιντανιών, να τα απλά, τα καθημερινά μέσα [...] που στην πράξη είναι ικανά να απελευθερώσουν τη γυναίκα, στην πράξη είναι ικανά να ελαττώσουν και να εξαλείψουν την ανισοτιμία της με τον άντρα, σ' ό,τι αφορά το ρόλο της στην κοινωνική παραγωγή και στην κοινωνική ζωή. Τα μέσα αυτά δεν είναι καινούρια, έχουν δημιουργηθεί (όπως και όλες γενικά οι υλικές προϋποθέσεις του σοσιαλισμού) από το μεγάλο καπιταλισμό, όμως μέσα στο καπιταλιστικό καθεστώς [...] - έγιναν μικροεμπορικές επιχειρήσεις με όλες τις χειρότερες πλευρές της κερδοσκοπίας, του κέρδους, της απάτης, της νοθείας, είτε κατάντησαν "ακροβατισμοί της αστικής φιλανθρωπίας", που οι καλύτεροι εργάτες με το δίκιο τους τη μισούσαν και την περιφρονούσαν».

Ο σύγχρονος καπιταλισμός, απαντώντας αντιδραστικά στην κοινωνική ανάγκη για μαζική ένταξη των γυναικών στην κοινωνική εργασία και ελάφρυνσή της από μέρος των εργασιών του νοικοκυριού, γενίκευσε την εμπορευματοποίησή τους - όμως η γυναίκα της εργατικής και λαϊκής οικογένειας είτε δεν μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτές τις υπηρεσίες - εμπορεύματα, είτε τις αποκτά με εξουθενωτικά ωράρια εργασίας. Ετσι, παρά τα βήματα της νομικής ισοτιμίας, διατηρείται η κοινωνική ανισοτιμία. Εκφράζεται με νέες δυσκολίες στη θέση της γυναίκας μέσα στην οικογένεια, στις σχέσεις των δύο φύλων που εκδηλώνονται με νέες μορφές.Οι Κ. Μαρξ και Φ. Ενγκελς είχαν δώσει απάντηση ήδη από το 1848 με το πρώτο Πρόγραμμα, το «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος», για το πώς έπρεπε να είναι η προλεταριακή οικογένεια, όταν εξαλειφθεί η αστική:
«Πάνω σε ποια βάση στηρίζεται η σημερινή, η αστική οικογένεια; Πάνω στο κεφάλαιο, πάνω στο ατομικό κέρδος. Η οικογένεια αυτή στην ολωσδιόλου αναπτυγμένη μορφή της υπάρχει μονάχα για την αστική τάξη. Εχει όμως το συμπλήρωμά της στην αναγκαστική έλλειψη της οικογένειας για τον προλετάριο και στη δημόσια πορνεία.
Η αστική οικογένεια εξαλείφεται φυσικά μαζί με την εξάλειψη αυτού του συμπληρώματός της, και το ένα όσο και το άλλο εξαφανίζονται μαζί με την εξαφάνιση του κεφαλαίου.
Μας κατηγοράτε γιατί θέλουμε να καταργήσουμε την εκμετάλλευση των παιδιών από τους γονείς τους; Το ομολογούμε το έγκλημα.
Μας λέτε, όμως, ότι καταργούμε τις πιο προσφιλείς σχέσεις αντικατασταίνοντας τη σπιτική ανατροφή με την κοινωνική ανατροφή.
Και μήπως και η δική σας ανατροφή δεν καθορίζεται απ' την κοινωνία; Μήπως δεν καθορίζεται από τις κοινωνικές συνθήκες μέσα στις οποίες ανατρέφετε τα παιδιά σας με την άμεση ή έμμεση ανάμειξη της κοινωνίας, με το σχολείο κ.λπ.; Την επίδραση της κοινωνίας στην ανατροφή δεν την εφευρίσκουν οι κομμουνιστές, μόνο που αλλάζουν το χαρακτήρα της, αποσπούν την ανατροφή από την επίδραση της κυρίαρχης τάξης».

Ο Ενγκελς στο έργο του «Η καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους» (1884) ανέφερε:«Με το πέρασμα των μέσων παραγωγής σε κοινή ιδιοκτησία παύει η ατομική οικογένεια να είναι κοινωνικοοικονομική μονάδα της κοινωνίας. Το ατομικό νοικοκυριό μετατρέπεται σε κοινωνικό λειτούργημα. Η περιποίηση και η ανατροφή των παιδιών γίνεται δημόσια υπόθεση».
Στο ίδιο έργο του περιέγραφε τις προϋποθέσεις για την ελευθερία του γάμου και του διαζυγίου ως εξής:
«Η πλέρια ελευθερία στη σύναψη του γάμου μπορεί τότε μονάχα να πραγματοποιηθεί γενικά, όταν η κατάργηση της κεφαλαιοκρατικής παραγωγής και των σχέσεων ιδιοκτησίας που δημιούργησε βγάλει από τη μέση όλους τους δευτερεύοντες οικονομικούς λόγους που και τώρα ακόμα επιδρούν τόσο πολύ στην εκλογή συζύγου. Τότε πια δε μένει κανένα άλλο κίνητρο από την αμοιβαία κλίση. (...) Ο γάμος που βασίζεται στον έρωτα είναι από τη φύση του μονογαμικός. (...) Αυτά όμως που θα χάσει οπωσδήποτε η μονογαμία είναι όλα τα χαρακτηριστικά που απόχτησε με την προέλευσή της από τις σχέσεις ιδιοκτησίας και τα χαρακτηριστικά αυτά είναι πρώτα η κυριαρχία του άντρα και δεύτερο το αδιάλυτο του γάμου. (...) Αν είναι ηθικός μονάχα ο γάμος που βασίζεται στην αγάπη, το ίδιο παραμένει ηθικός μονάχα ο γάμος που εξακολουθεί να υπάρχει η αγάπη. (...) Πρέπει μόνο ν' απαλλαγούν οι άνθρωποι από την ανάγκη να τσαλαβουτούν μέσα στην άχρηστη λάσπη μιας δίκης διαζυγίου».

Η σοσιαλιστική εξουσία ήταν εξαρχής προσανατολισμένη στο βασικό μέρος που αφορούσε την υλική βάση, τις υποδομές, αλλά και τους νόμους για να διαμορφωθεί η νέου τύπου οικογένεια.Ο Λένιν υποστήριζε στην εξωκομματική συνδιάσκεψη των εργατριών της Μόσχας το Σεπτέμβρη του 1919:
«(...) Για να απελευθερωθεί ολοκληρωτικά η γυναίκα ...πρέπει να συμμετέχει στην κοινωνική παραγωγική εργασία. Τότε η γυναίκα θα κατέχει την ίδια θέση με τον άνδρα.
Φυσικά, εδώ δεν πρόκειται για εξίσωση της γυναίκας σε ό,τι αφορά την παραγωγικότητα της εργασίας, τον όγκο της εργασίας, τη διάρκειά της, τους όρους δουλειάς κλπ. αλλά πρόκειται για το εξής: η γυναίκα να μην είναι καταπιεζόμενη λόγω της οικονομικής της θέσης σε διάκριση από τον άνδρα».
Οι θέσεις αυτές των κλασικών του Μαρξισμού - Λενινισμού δείχνουν την επικαιρότητα που έχει έως τις μέρες μας το αίτημα του ταξικά προσανατολισμένου εργατικού και του ριζοσπαστικού μαχητικού γυναικείου κινήματος για λήψη μέτρων που θα ικανοποιούν πλήρως τις σύγχρονες ανάγκες των γυναικών, με θετικές διακρίσεις, ρυθμίσεις υπέρ τους, που καθορίζονται από την κοινωνική ανισοτιμία, το βιολογικό ρόλο και το νέο αυξημένο επίπεδο αναγκών τους.
Στο σοβιετικό κράτος των εργατών και των αγροτών, έλεγε ο Λένιν σε συνομιλία του με την Κλάρα Τσέτκιν, οι γυναίκες συμμετέχουν ισότιμα με τους άνδρες σε όλη την κοινωνική ζωή:

« (...) Η σοβιετική κυβέρνηση και τα άλλα σοβιετικά όργανα (...) ανοίγουν διάπλατα την πόρτα για τη συνεργασία των γυναικών στη νομοθεσία, στη διοίκηση, στην κυβέρνηση, σ' όλους τους δημόσιους οργανισμούς, στην οικονομία και ιδεολογική αναμόρφωση της κοινωνίας. Πολλαπλασιάζουν τα σχολεία, τα μαθήματα και τα μέτρα που συντελούν στη μόρφωση και την προετοιμασία των γυναικών για τη συνεργασία αυτή».Το γυναικείο ζήτημα έχει ιστορία χιλιάδων χρόνων. Διατρέχει όλες τις ταξικές κοινωνίες. Γι' αυτό το λόγο προκαταλήψεις, λαθεμένες αντιλήψεις και πρακτικές εμφανίζουν πολύ μεγάλη αντοχή.
Ο Μαρξισμός τονίζει ότι σε κάθε κοινωνία επιζεί το προγενέστερο πνευματικό υλικό. Ετσι και στη διάρκεια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, για ένα ορισμένο διάστημα, βάραιναν οι προκαπιταλιστικές ιδέες και συνήθειες ακόμα και όταν είχε ανατραπεί η υλική - οικονομική βάση που τις γεννούσε.
Ο ρυθμός εξάλειψής τους συνδέεται με τους ρυθμούς οικοδόμησης, την εξέλιξη των παραγωγικών δυνάμεων και πρώτα της ίδιας της γυναικείας εργατικής δύναμης, την επέκταση και το βάθεμα των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής και κατανομής. Αυτά τα στοιχεία επιδρούν και διαμορφώνουν την κοινωνική συνείδηση πάντα με ορισμένη χρονική υστέρηση. Στις χώρες πάντως της σοσιαλιστικής οικοδόμησης μπήκαν οι βάσεις για την ισοτιμία μεταξύ αντρών και γυναικών σε όλες τις κοινωνικές σχέσεις.

5. Το καπιταλιστικό σύστημα έδωσε τη δυνατότητα στην πιο πλατιά χρησιμοποίηση της γυναικείας μισθωτής εργασίας, ως φτηνότερης βέβαια εργατικής δύναμης, σε σχέση με τον άντρα. Η εργασία των γυναικών και των παιδιών έγινε αντικείμενο της πιο σκληρής εκμετάλλευσης από το κεφάλαιο. Ο Ενγκελς στο έργο του «Η κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία» γλαφυρά περιγράφει τις απάνθρωπες συνθήκες ζωής και εργασίας γυναικών και παιδιών.

Στην πορεία εξέλιξης, το καπιταλιστικό σύστημα επέφερε αστικούς εκσυγχρονισμούς και στη χρησιμοποίηση της γυναικείας εργατικής δύναμης ανάλογα με την πορεία της ταξικής πάλης. Αναγνώρισε τα τυπικά αστικά, νομικά και πολιτικά δικαιώματα, δηλαδή στη νομοθεσία, στο γάμο, στην οικογένεια, στο εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Εδωσε δυνατότητες βελτίωσης του μορφωτικού επιπέδου και την είσοδο των γυναικών, ανεξάρτητα από την τάξη τους, στην Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση. Για τις νέες που ανήκουν σε εργατικά, λαϊκά στρώματα η προετοιμασία για την εισαγωγή στα ΑΕΙ και ΤΕΙ πρόσθετε και προσθέτει νέα βάρη στην οικογένεια, αφού αδειάζουν κυριολεκτικά την τσέπη τους τα φροντιστήρια, τα ιδιαίτερα μαθήματα κλπ.
Ο καπιταλισμός όμως δεν μπορεί να δώσει την πραγματική ισοτιμία, γιατί ακριβώς αυτή έρχεται σε αντίθεση με τον εκμεταλλευτικό του χαρακτήρα.
Η θέση της γυναίκας στο σύγχρονο καπιταλιστικό κόσμο παραμένει ανισότιμη, παρά τη θεσμική εξίσωση που δεν έχει αναιρέσει ολοκληρωτικά τις κοινωνικές προκαταλήψεις και τις γενικότερες διακρίσεις σε βάρος των γυναικών της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων. Από τις ΗΠΑ και γενικά τις πιο αναπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες έως αυτές της Αφρικής, της Ασίας κλπ. ξεδιπλώνεται όλη η γκάμα της γυναικείας ανισοτιμίας και καπιταλιστικής βαρβαρότητας σε βάρος τους, ανάλογα με το επίπεδο ανάπτυξης του καπιταλισμού και τη θέση του κάθε κράτους στο ιμπεριαλιστικό σύστημα. Για τη σημερινή κατάσταση των γυναικών και των παιδιών στην Αφρική και σε άλλες χώρες του κόσμου, όπου κυριαρχεί αληθινή βαρβαρότητα σε βάρος τους που παραπέμπει σε προηγούμενους αιώνες, ευθύνεται συνολικά το καπιταλιστικό σύστημα.
Μια σειρά λεγόμενες «Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις» και Διεθνείς Γυναικείες Οργανώσεις, κυρίως με την καθοδήγηση της σοσιαλδημοκρατίας, στο όνομα καταπάτησης των δικαιωμάτων των γυναικών και των υπαρκτών τους προβλημάτων αθώωσαν τον καπιταλισμό που είναι ο βασικός ένοχος και πρόβαλαν ως αιτία πολιτιστικές - θρησκευτικές και εθνικές διαφορές.
Τα καπιταλιστικά κράτη της Δυτικής Ευρώπης μπορεί να έκαναν ορισμένες παραχωρήσεις, αστικούς εκσυγχρονισμούς σε τομείς που αφορούν τις γυναίκες, ανάλογα πώς ήθελαν κάθε φορά να χρησιμοποιήσουν τη γυναικεία εργατική δύναμη, ακριβώς για να αυξηθεί η κερδοφορία του κεφαλαίου.
Ο ιδεολογικός και πολιτικός πυρήνας όμως του καπιταλισμού, δηλαδή η άρνηση της ταξικότητας της ανισοτιμίας των γυναικών, όχι μόνο παραμένει, αλλά ανάλογα με τις εκάστοτε συνθήκες, οικονομικές και πολιτικές, προσαρμόζεται σε αντιδραστική κατεύθυνση.
Στις σημερινές συνθήκες διεύρυνσης της καπιταλιστικής αγοράς, η σύγχρονη στρατηγική της ΕΕ, του κεφαλαίου γενικότερα, για τις γυναίκες έχει βασικό στοιχείο την παράταση του εργάσιμου βίου και ταυτόχρονα τη συμπίεση της τιμής της εργατικής δύναμης για αύξηση της παραγωγής ή ιδιοποίηση της υπεραξίας, του κέρδους του καπιταλιστή.
Οι ελαστικές εργασιακές σχέσεις και η μερική απασχόληση υπηρετούν αυτόν το στόχο του κεφαλαίου. Πρώτα εφαρμόστηκαν στις εργαζόμενες γυναίκες και τους νέους, στο όνομα των ψευδεπίγραφων «ιδιαίτερων» αναγκών τους για περισσότερο ελεύθερο χρόνο για τη φροντίδα της οικογένειας, το «συνδυασμό οικογενειακών και επαγγελματικών υποχρεώσεων» ή για τη μελέτη των σπουδαστών και στη συνέχεια γενικεύονται κυρίως στους εργαζόμενους στον τομέα των υπηρεσιών.
Γενικότερα, η γυναικεία εργασία χρησιμοποιείται για να χτυπηθούν οι μισθοί, τα μεροκάματα, να μειωθεί το εργατικό εισόδημα χωρίς να μειωθεί ο γενικός εργάσιμος χρόνος, μάλιστα ανατρέπεται και ο σταθερός ημερήσιος χρόνος εργασίας, το 8ωρο και 7ωρο που υπήρχε μέχρι σήμερα.
Αξιοποιείται αντιδραστικά η σχέση της γυναίκας με τη μητρότητα και γενικότερα με την οικογένεια, χρησιμοποιώντας τη γυναικεία εργασία στις πιο κακοπληρωμένες δουλειές, ασταθείς και στερημένες από τα συλλογικά κατοχυρωμένα εργασιακά δικαιώματα, ως συμπληρωματική στο οικογενειακό εισόδημα, σε υποβαθμισμένες υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας (...) ληξιπρόθεσμα ανάλογα προγράμματα της ΕΕ και σε ευκαιριακά ή αυτά της «επιχειρηματικότητας», της «κατάρτισης» και της «διά βίου εκπαίδευσης».
Οι συνθήκες της οικονομικής καπιταλιστικής κρίσης πυροδοτούν τις πιο ακραίες αντιλήψεις για τον «κοινωνικό ρόλο» της γυναίκας στο σπίτι, στη φροντίδα των παιδιών και των υπερηλίκων. Ταυτόχρονα, η αστική τάξη, για να ικανοποιήσει την ανάγκη του κεφαλαίου για αύξηση της γυναικείας μισθωτής εργασίας, διαχειρίζεται τις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες για υπηρεσίες πρόνοιας με παροχή υποβαθμισμένων και εμπορευματοποιημένων ανάλογων υπηρεσιών της Τοπικής Διοίκησης όπως προγράμματα λειτουργίας βρεφονηπιακών σταθμών, «Βοήθεια στο Σπίτι», Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών και ΑμΕΑ κλπ. ή με υπηρεσίες του ιδιωτικού επιχειρηματικού τομέα.
Τα μέτρα που παίρνονται από ΕΕ και αστικές κυβερνήσεις για «το συνδυασμό της επαγγελματικής με την ιδιωτική και οικογενειακή ζωή», επενδυμένα με τον προοδευτικό μανδύα της συμμετοχής και των αντρών στην οικογενειακή φροντίδα, κυρίως αποσκοπούν στο χτύπημα εργασιακών δικαιωμάτων και των δύο φύλων μιας και συνδέονται με την προώθηση της «ευελφάλειας». Στοχεύουν στο να μη γίνεται η μητρότητα ασύμφορη για την εργοδοσία. Συμβάλλουν στη διαμόρφωση συνείδησης ότι το μεγάλωμα των παιδιών και γενικότερα η φροντίδα των μελών της οικογένειας είναι ατομική - οικογενειακή υπόθεση και όχι ευθύνη του κράτους για παροχή ανάλογων υποδομών και υπηρεσιών.
Η αστική αρχή της «ισότητας» στο πλαίσιο του εκμεταλλευτικού συστήματος, της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής στο όνομα των «ίσων ευκαιριών», στην πράξη παίρνει το περιεχόμενο της περικοπής ή και κατάργησης ιδιαίτερων κατακτήσεων, θετικών ρυθμίσεων υπέρ των εργαζόμενων γυναικών. Π.χ. η απαγόρευση της νυχτερινής εργασίας των γυναικών στη βιομηχανία, η διαφορά στα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης με αυτά των αντρών κλπ.
Στη θέση αυτών των συλλογικών εργατικών και κοινωνικών δικαιωμάτων ανακηρύσσεται ως μέγιστο δημοκρατικό δικαίωμα η ατομική ικανότητα. Στην ταξική κοινωνία των άνισων ταξικών δικαιωμάτων μόνο με άνισο τρόπο μπορεί να αναπτυχθεί οποιαδήποτε ικανότητα.
Το κάλεσμα αστών, ρεφορμιστών και οπορτουνιστών για μαζική συμμετοχή των γυναικών στα όργανα, στους θεσμούς και στους μηχανισμούς του αστικού κράτους είναι φερετζές, για να συγκαλυφθεί ο ταξικός χαρακτήρας της πολιτικής τους. Παράλληλη επιδίωξή τους είναι ο εκμαυλισμός των συνειδήσεων των πρωτοπόρων γυναικών που μετέχουν στο κίνημα, με στόχο την ενσωμάτωσή τους.
Στις συνθήκες του καπιταλισμού δεν υπάρχει μόνο η ταξική εκμετάλλευση και καταπίεση, η φυλετική ανισότητα. Δημιουργούνται και οι προϋποθέσεις συνειδητοποίησης της βασικής αιτίας δημιουργίας του γυναικείου ζητήματος από τότε που η εργατική τάξη μπήκε σε πορεία χειραφέτησης, που είναι αξεχώριστη με την ίδρυση και την πρωτοπόρα δράση του Κομμουνιστικού Κόμματος. Δεν είναι τυχαίο ότι η καθιέρωση της Διεθνούς Ημέρας της Γυναίκας συνδέθηκε με τους αγώνες των εργατριών. Ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής δε βάζει μόνο τροχοπέδη στην επίλυση του γυναικείου ζητήματος. Ταυτόχρονα, μέσα σ' αυτόν δημιουργούνται οι προϋποθέσεις της ωρίμανσης των συνθηκών για την επίλυση και αυτού του ζητήματος, με την ανατροπή του καπιταλισμού, τη νίκη της εργατικής εξουσίας, την οικοδόμηση των σοσιαλιστικών οικονομικών και κοινωνικών σχέσεων.
Το εργατικό κίνημα, και πιο αποφασιστικά η επαναστατική πρωτοπορία του, το Κομμουνιστικό Κόμμα, υπερασπίζεται και ευνοεί τη συμμετοχή των γυναικών με ταξικά κριτήρια, πρώτ' απ' όλα των μισθωτών γυναικών, αλλά και των αυτοαπασχολούμενων, των γυναικών των φτωχών λαϊκών στρωμάτων, στην οργανωμένη ζωή και δράση και στα όργανα συνδικάτων, του ριζοσπαστικού γυναικείου κινήματος και γενικότερα στην ταξική πάλη, στην επαναστατική, στις γραμμές του Κόμματος.
Η συμμετοχή σ' αυτόν τον αγώνα μπορεί να φέρει καρπούς και για τις γυναίκες και για τους άντρες της εργατικής τάξης και των σύμμαχων λαϊκών στρωμάτων.
Μπορεί να απελευθερώσει την εργατική τάξη και όλους «της Γης τους κολασμένους», να καταργήσει την ταξική εκμετάλλευση και να οδηγήσει στη γυναικεία ισοτιμία. Στο σοσιαλισμό αυτό έγινε πράξη.
Τα καπιταλιστικά κράτη και οι διακρατικές ενώσεις (ΕΕ, ΝΑΤΟ, ΔΝΤ κλπ.) με την πολιτική τους καθόρισαν και καθορίζουν τη σημερινή τραγική κατάσταση και για τη θέση των γυναικών σε μια σειρά από χώρες του κόσμου. Τα προβλήματα των γυναικών της Μέσης Ανατολής και της Ασίας επίσης είναι συνέπεια της πολιτικής του ιμπεριαλισμού στις χώρες αυτές και βεβαίως της κυριαρχίας της αστικής τάξης της κάθε χώρας.
Ποιος μπορεί να ξεχάσει ότι ο πόλεμος των Αμερικανών και των Ευρωπαίων συμμάχων τους στο Αφγανιστάν ξεκίνησε με το πρόσχημα του εκδημοκρατισμού, της κατάργησης της «μπούρκας» και της θανατικής ποινής με λιθοβολισμό στις Αφγανές; Ο φονταμενταλισμός ανακηρύχθηκε ως κύριος εχθρός όλης της ανθρωπότητας, για να συγκαλυφθεί η βάρβαρη, επιθετική πολιτική του ιμπεριαλισμού.
Φιλελεύθεροι και σοσιαλδημοκράτες, και μέσω των γυναικείων οργανώσεων που επηρεάζουν, προβάλλουν την αντιδραστική αντίληψη ότι το αστικό κράτος και οι διακρατικές ιμπεριαλιστικές ενώσεις μπορούν να μετατραπούν σε ουδέτερα - αταξικά όργανα συμφιλίωσης των αντιθέσεων της ταξικά διαιρεμένης κοινωνίας. Το επιχείρημα αυτό υπονομεύει την αναγκαιότητα της όξυνσης της ταξικής πάλης σε κάθε χώρα ξεχωριστά.

6. Το ΚΚΕ είναι περήφανο για τη συμβολή του, από την ίδρυσή του, στην αποκάλυψη της ουσίας του γυναικείου ζητήματος, την πάλη του κατά των σκοταδιστικών αντιλήψεων για τη γυναικεία βιολογική και πνευματική κατωτερότητα, για το μονοδιάστατο ρόλο της γυναίκας στην οικογένεια.

Ανέδειξε το μεγάλο ζήτημα που έθεταν και οι κλασικοί του Μαρξισμού - Λενινισμού ότι καμιά πρόοδος δεν μπορεί να σημειωθεί στο εργατικό, στο λαϊκό κίνημα, πολύ περισσότερο δεν μπορεί να απαλλαγεί ο λαός από την ταξική εκμετάλλευση και τον κλοιό του ιμπεριαλισμού δίχως τη μαζική συμμετοχή των εργαζόμενων γυναικών, των γυναικών που ανήκουν στα λαϊκά στρώματα. Δίχως την οργάνωση των γυναικών στην πάλη και την ανάδειξή τους στα όργανα του αγωνιζόμενου κινήματος, δίχως την πολιτική συνειδητοποίησή τους, για την αναγκαιότητα να εντάξουν τον αγώνα τους στην πάλη για το σοσιαλισμό, δεν μπορεί να ανατραπεί το ταξικό εκμεταλλευτικό σύστημα, να μπει στο δρόμο επίλυσης το ζήτημα της γυναικείας ανισοτιμίας.
Ο Λένιν στις συνομιλίες του με την Κλάρα Τσέτκιν, βάζοντας το ζήτημα στην ταξική του διάσταση, υποστήριζε: «Οσο εξακολουθεί να υπάρχει ο καπιταλισμός ... οι εργαζόμενες γυναίκες είναι υποχρεωμένες να σκύβουν κάτω από διπλό ζυγό, η μοίρα τους θα είναι να αδικούνται, να καταπιέζονται. [...] Γι' αυτό η πραγματοποίηση του κομμουνισμού είναι αδύνατη, αν δε συνεργαστούν στην αλλαγή της κοινωνίας και τα εκατομμύρια των εργαζόμενων γυναικών συνειδητά και αποφασιστικά».
Το ΚΚΕ στη μακρόχρονη διαδρομή του διαμόρφωνε τη στάση και κυρίως τη δράση του για τη χειραφέτηση και την ισοτιμία της γυναίκας, την αναπροσάρμοζε ανάλογα με τις γενικότερες συνθήκες, χωρίς όμως να απομακρύνεται από τη βασική θέση για τη διαλεκτική σχέση ταξικής εκμετάλλευσης και φυλετικής ανισότητας.
Η πορεία δράσης του ΚΚΕ δεν ήταν εύκολη. Δεν ήταν πάντα ευθύγραμμη όσον αφορά το γυναικείο ζήτημα, κυρίως για αντικειμενικούς λόγους. Δεν έλειπαν όμως και οι υποκειμενικοί παράγοντες, όπως χαρακτηριστικά αναφέρονται στα επίσημα ντοκουμέντα του Κόμματος, και ειδικότερα στα τελευταία συνέδριά του, το 17ο και το 18ο.
Στο 17ο Συνέδριο, στο ειδικό κεφάλαιο για την εξειδίκευση της γενικής πολιτικής του Κόμματος στις γυναίκες, αναφέρεται:
«Το βασικό πρόβλημα είναι να αντιμετωπιστεί η συσσώρευση λαθεμένων απόψεων, για το αν σήμερα υπάρχει ανάγκη να εξειδικευτεί η δουλειά στις γυναίκες. Να αλλάξει η στάση στο ζήτημα αυτό, ώστε σε όλη την κλίμακα του Κόμματος να διαμορφώνεται επεξεργασμένη δράση στις γυναίκες, ενταγμένη στο γενικότερο προγραμματισμό δράσης.
Πρέπει να παρθούν πολύ σοβαρά υπόψη και οι παρακάτω παράγοντες:
-- Οτι η στρατηγική της άρχουσας τάξης, της εργοδοσίας, χρησιμοποιεί τις παραδόσεις και τη θρησκεία για πολιτική χειραγώγηση της γυναίκας και διάδοση ψευτοεκσυγχρονιστικών και δήθεν μοντέρνων αντιλήψεων που αφήνουν απέξω τη σημασία της ταξικής πάλης. Οι εργαζόμενες γυναίκες χρησιμοποιούνται σαν όχημα για επέκταση των ελαστικών προσωρινών μορφών απασχόλησης.
-- Οτι σε συνθήκες υποχώρησης και στασιμότητας του κινήματος, οι γυναίκες περνάνε σε μεγαλύτερη αναδίπλωση».
Η Πανελλαδική Σύσκεψη Γυναικών τον Ιούνη του 2008 εκτίμησε ως εξής τη δουλειά του Κόμματος στις εργαζόμενες γυναίκες:
«Ως συμπέρασμα προκύπτει ότι δεν είμαστε στο ίδιο σημείο του 2005 που έγινε το 17ο Συνέδριο, όμως τα βήματα που έγιναν είναι ανεπαρκή και αν δεν ανασκουμπωθούμε θα πισωγυρίσουμε, ενώ έχουμε τη δυνατότητα το Κόμμα να κερδίσει έδαφος στο καίριο αυτό ζήτημα.
Η δυνατότητα του Κόμματος να περάσει σε σχετικά πλεονεκτική θέση πατάει όχι μόνο στα αντιλαϊκά μέτρα που οξύνουν την ανισοτιμία, αλλά και στο γεγονός ότι είμαστε το μόνο κόμμα που έχουμε παρέμβαση με όρους κινήματος και οργανωμένου γυναικείου κινήματος σε σχέση με τα άλλα κόμματα.
Το ότι τα άλλα κόμματα δεν ενδιαφέρονται για ιδιαίτερες γυναικείες οργανώσεις υπό την καθοδήγησή τους δε σημαίνει ότι δεν κάνουν δουλειά, ιδιαίτερη δουλειά μέσα από τους δικούς τους μηχανισμούς».
Οι Θέσεις του 18ου Συνεδρίου εκτιμάνε για την Πανελλαδική Σύσκεψη για την εξειδίκευση της πολιτικής μας στις γυναίκες ότι: «...εξοπλίζει το Κόμμα με μια πιο επεξεργασμένη κατεύθυνση, σε συνθήκες που συνειδητοποιείται καλύτερα από τα καθοδηγητικά όργανα η σημασία της δράσης, ώστε να βοηθηθούν οι γυναίκες να οργανώνονται και να παλεύουν, να δυναμώσει η πολιτική συνείδηση».
Η Απόφαση του 18ου Συνεδρίου επισημαίνει: «Το Κόμμα μας σε όλη την 90χρονη πορεία του, και σήμερα, συγκεντρώνει την προσοχή του στη δράση μέσα στην εργατική τάξη, στη νεολαία, στις γυναίκες, στον εργαζόμενο λαό, στις μαζικές οργανώσεις, στα κινήματα, στις λαϊκές μάζες γενικότερα».

7. Η υπερενενηντάχρονη πορεία του Κόμματος ήταν δύσκολη καθώς οι προκαταλήψεις και οι συγχύσεις για τη σημασία του αγώνα για τα δικαιώματα των γυναικών ήταν βαθιά ριζωμένες και στις γραμμές του κινήματος της εργατικής τάξης και ακόμα περισσότερο των άλλων λαϊκών στρωμάτων. Ηταν ριζωμένες ανάμεσα και σε κομμουνιστές και κομμουνίστριες, σε ριζοσπάστες και προοδευτικούς ανθρώπους, άντρες και γυναίκες. Το γεγονός αυτό εξηγείται με το ότι το γυναικείο ζήτημα προϋπάρχει του καπιταλισμού. Εχει βαθιές ρίζες χιλιάδες χρόνια πριν. Εχει διαμορφώσει έναν τρόπο ζωής που απαιτεί επίπονη ιδεολογικοπολιτική και πολιτιστική προσπάθεια για να αντιμετωπιστεί παράλληλα και ταυτόχρονα με την οργάνωση της πάλης.

Η προσπάθεια του ΚΚΕ σε συνθήκες δύσκολες γι' αυτό, άλλοτε συνθήκες παρανομίας, άλλοτε απουσίας από την Ελλάδα ως οργανωμένου πολιτικού κόμματος και άλλοτε κάτω από την πίεση άμεσων αναγκών, σκόνταφτε και ακόμα συναντά δυσκολίες. Αυτές έχουν σχέση με τα μεγαλύτερα αντικειμενικά προβλήματα και τις αντιξοότητες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες των εργατικών, λαϊκών στρωμάτων. Είναι φορτωμένες με πολλά καθήκοντα, που τους στερούν το χρόνο ή και τη διάθεση να μετέχουν σταθερά στην κοινωνική πάλη, ακόμα και όταν συνειδητοποιούν στον ένα ή τον άλλο βαθμό αυτήν την ανάγκη.
Η πείρα του Κόμματος και της σοσιαλιστικής οικοδόμησης δείχνει ότι απαιτείται εξειδίκευση της γενικής πολιτικής του Κόμματος και του εργατικού λαϊκού κινήματος στις γυναίκες. Απαιτούνται ειδικά μέτρα για την ολόπλευρη βοήθειά τους, ώστε να διευρύνεται και να σταθεροποιείται η συμμετοχή τους στον αγώνα. Στο μέτρο που δε γίνεται αυτό, οι γυναίκες μένουν εκτεθειμένες στην κυρίαρχη ιδεολογία και πρακτική, είτε διστάζουν να μπουν στον αγώνα, είτε μειώνουν τη συμμετοχή τους, ακόμα και εγκαταλείπουν όσο πιο μεγάλα οικογενειακά και επαγγελματικά βάρη σηκώνουν.
Στο ειδικό κεφάλαιο της Απόφασης του 18ου Συνεδρίου, για την ανασύνταξη του εργατικού κινήματος, ξεχωρίζει το καθήκον για προσέλκυση νέων εργατικών μαζών όπως οι κοπέλες, οι νέες εργαζόμενες μητέρες, οι γυναίκες γενικότερα: «Απαιτείται ειδική δράση στις νέες σε ηλικία εργαζόμενες μητέρες που αντικειμενικά δυσκολεύονται, ώστε να κατανοήσουν την ανάγκη να ξεπεράσουν αναστολές που αναπτύσσονται πάνω σε υπαρκτά εμπόδια [...] Η εξειδίκευση δράσης στις νέες ηλικίες και στις γυναίκες κατά κλάδο, τομέα οικονομίας είναι ένας από τους βασικούς όρους για να αξιοποιηθούν σημαντικές εφεδρείες που σήμερα είναι ανεκμετάλλευτες». Από την ίδια οπτική αντιμετωπίζονται και τα ιδιαίτερα οξυμένα προβλήματα των μεταναστριών, πολλές από τις οποίες, ιδιαίτερα οι κοπέλες, είναι εκτεθειμένες στους κινδύνους της πορνείας και στα κυκλώματα των σωματεμπόρων.
(...)

10. Το ΚΚΕ σε όλη την πορεία της διαδρομής του έδωσε ιδεολογική και πολιτική μάχη με τις αστικές, ρεφορμιστικές, οπορτουνιστικές αντιλήψεις που αντιμετώπιζαν το γυναικείο ζήτημα ως πρόβλημα αντιπαράθεσης των δύο φύλων. Αντιμετώπισε μαχητικά τις αναχρονιστικές, σκοταδιστικές αντιλήψεις ότι η ισοτιμία της γυναίκας την καθιστά ανίκανη έως και επικίνδυνη στην οικογένεια. Αντιλήψεις που αναπαράγονται και σήμερα με τη μία ή την άλλη μορφή, προκειμένου το καπιταλιστικό σύστημα και οι δυνάμεις που το υπηρετούν να δικαιολογήσουν μέτρα σε βάρος των εργατοϋπαλλήλων γυναικών, αλλά και των αυτοαπασχολούμενων.

Στη δεκαετία του '90, την εποχή της αντεπανάστασης, της ανατροπής της σοσιαλιστικής οικοδόμησης και της παλινόρθωσης του καπιταλισμού, της γενικευμένης επίθεσης του κεφαλαίου στα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, νέες αστικές και οπορτουνιστικές θεωρίες έρχονται στο προσκήνιο, προσφέροντας θεωρητικό υπόβαθρο στις πολιτικές επιλογές της αστικής τάξης. Τέτοια ιδεολογήματα είναι: Η διάκριση μεταξύ «βιολογικού και κοινωνικού φύλου», ότι δήθεν το φύλο δεν ορίζεται από τα βιολογικά χαρακτηριστικά του, αλλά απ' αυτά που η δοσμένη κοινωνία με τις αντίστοιχες σχέσεις της του προσδίδει, ανάλογα με το αν γεννήθηκε ένας άνθρωπος άνδρας ή γυναίκα. Μέσω αυτής της θεωρίας καταργούνται οι ταξικές αντιθέσεις, η ταξική ρίζα του γυναικείου ζητήματος και ανάγεται η ανισοτιμία της γυναίκας στην αντίθεση του δίπολου άνδρας - γυναίκα. Οι θεωρητικές αυτές απόψεις διαδίδονται μέσω Γυναικείων Σπουδών στα μεγάλα πανεπιστήμια όλου του κόσμου, που έχουν μετονομασθεί σε Σπουδές Φύλου και διεξάγουν έρευνες που συνεχώς εξελίσσονται, δηλητηριάζοντας τα μυαλά της νεολαίας και κυρίως των κοριτσιών με όλη την αντιδραστική αστική σκέψη.
Η ιδεολογία του ΚΚΕ, η πολιτική και η πείρα του δείχνουν ότι η μαχητική αντιμετώπιση της κυρίαρχης ιδεολογίας πρέπει να ενώνεται αρμονικά με τη συσπείρωση και την πάλη γύρω από αιτήματα και διεκδικήσεις που βελτιώνουν τη θέση των γυναικών, γενικότερα των εργαζομένων, που ανεβάζουν την πείρα τους για να δώσουν συνέχεια έως την τελική νίκη, τη νίκη της εργατικής εξουσίας, τη νίκη του σοσιαλισμού.
Η πείρα δείχνει ότι δεν αρκεί ο αγώνας για τα οξυμένα λαϊκά προβλήματα, για τα ιδιαίτερα προβλήματα των γυναικών δίχως τη γενικότερη ιδεολογική, πολιτιστική αντεπίθεση του Κόμματος για την κατανόηση της ταξικής φύσης του γυναικείου ζητήματος, για την κατανόηση της ισοτιμίας των δύο φύλων, της κοινής τους πάλης ενάντια στην πολιτική των μονοπωλίων, στο ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα.
Η στήριξη του ΚΚΕ στους αγώνες γυναικείων οργανώσεων που, από ριζοσπαστικές θέσεις συνέβαλαν στην προβολή του γυναικείου ζητήματος, είναι η απόδειξη για τη μεγάλη σημασία της ευαισθητοποίησης ανδρών και γυναικών στο ζήτημα της ισοτιμίας της γυναίκας, για τη μεγάλη σημασία της δράσης των ίδιων των γυναικών, της ανάδειξής τους σε υπεύθυνες θέσεις.

11. (...) Η σύγχρονη πολιτική του κεφαλαίου, που υπηρετούν τα αστικά κόμματα στην Ελλάδα, ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, αλλά και ο ΛΑ.Ο.Σ. με τη συναίνεση του οπορτουνισμού όπως εκφράζεται από τον ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, στο όνομα της ισότητας και με πρόσχημα την οικονομική καπιταλιστική κρίση, εντείνει την επίθεση στα εργασιακά, ασφαλιστικά και κοινωνικά δικαιώματα της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, με μεγαλύτερα θύματα τις γυναίκες και τη νεολαία.

Αυξάνεται η ανεργία, οι απολύσεις, η εναλλακτική απασχόληση, με μεγάλα διαστήματα ανεργίας και μερικής, ελαστικής απασχόλησης. Τη μαύρη εργασία τη νομιμοποιούν πέρα από το νόμο που πρόσφατα επεξεργάσθηκε το ΠΑΣΟΚ και με τη μορφή του λεγόμενου κοινωνικού εθελοντισμού.
Αυξάνουν τα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης των εργαζόμενων γυναικών στο Δημόσιο Τομέα στα 65 χρόνια. Αυξάνονται τα όρια ακόμα και για μητέρες με ανήλικα ή ανάπηρα παιδιά, αφού η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ουσιαστικά διατηρεί τους αντιασφαλιστικούς νόμους της προηγούμενης κυβέρνησης της ΝΔ.
Με το πάγωμα των μισθών και ταυτόχρονα την αύξηση της φορολογίας στα φυσικά πρόσωπα και στα είδη πλατιάς λαϊκής κατανάλωσης, με την ακρίβεια στα είδη αυτά, στα τιμολόγια των πρώην ΔΕΚΟ, αλλά και στους τομείς της Υγείας, Παιδείας, Πρόνοιας, Αθλητισμού, Πολιτισμού και Ψυχαγωγίας χειροτερεύει συνολικά το επίπεδο ζωής του εργαζόμενου λαού και ιδιαίτερα των γυναικών που, έτσι και αλλιώς, οι μισθοί τους και οι συντάξεις τους είναι μικρότερες, αλλά ταυτόχρονα οι ανάγκες τους που απορρέουν από τον αναπαραγωγικό τους ρόλο είναι μεγαλύτερες.
Επιδεινώνονται όχι μόνο οι συνθήκες δουλειάς, αλλά και διαβίωσης των γυναικών με την ανάληψη ενός μεγάλου μέρους της διαδικασίας αναπαραγωγής των μελών της οικογένειας, επειδή οι τομείς αυτοί συνεχώς εμπορευματοποιούνται και ιδιωτικοποιούνται. Τα αντιλαϊκά μέτρα και οι συνθήκες αυτές επιβαρύνουν περισσότερο τη σωματική και ψυχική υγεία των εργαζόμενων γυναικών και εντείνουν την ανισοτιμία τους.
Οι γυναίκες των λαϊκών στρωμάτων, φτωχές αγρότισσες, αυτοαπασχολούμενες και μικρέμποροι υφίστανται τις συνέπειες του καπιταλιστικού ανταγωνισμού και της συγκέντρωσης του κεφαλαίου. Ταυτόχρονα, υφίστανται τις κοινωνικές συνέπειες εξαιτίας του φύλου όπως και οι μισθωτές εργαζόμενες.
Τέτοιες είναι η έλλειψη ουσιαστικής αναγνώρισης του κοινωνικού ρόλου της μητρότητας, προκαταλήψεις ακόμα και αντιδραστικές αντιλήψεις και πρακτικές στις σχέσεις των δύο φύλων που αναπαράγονται με νέες μορφές.
Στο σύγχρονο καπιταλισμό είναι πιο σαφής ο ταξικός χαρακτήρας του προβλήματος της ανισοτιμίας των γυναικών.
Γίνεται πιο φανερό ότι η απελευθέρωση της γυναίκας από τη διπλή καταπίεση και εκμετάλλευση μπορεί να συντελεσθεί σε μια κοινωνία όπου θα καταργηθεί η ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο ως αποτέλεσμα συνειδητής δράσης, τουλάχιστον της πρωτοπορίας της εργατικής τάξης και της μαζικής μαχητικής δράσης των λαϊκών στρωμάτων για την ανατροπή του τελευταίου εκμεταλλευτικού συστήματος, του καπιταλισμού.

12. Το 10ο Συνέδριο της ΚΝΕ θέτει επιτακτικά το ζήτημα της δράσης για τα προβλήματα της κοπέλας, των νέων ζευγαριών. Για να αντιμετωπισθεί ο κίνδυνος οι νέες κοπέλες να μην εκδηλώσουν τις διαθέσεις αντίστασης κάτω από το βάρος και τον όγκο των σύνθετων καθηκόντων τους. Τα νεαρά ζευγάρια να βοηθηθούν να αντεπεξέλθουν στα μεγαλύτερα εμπόδια που αντιμετωπίζουν από αυτά των γονιών τους.

(...)

14. (...) Το ΚΚΕ θεωρεί ότι οι γυναίκες της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων είναι αυτές που θα προσδώσουν δυναμική στην ανασύνταξη του εργατικού κινήματος και των άλλων κοινωνικών κινημάτων, στη συγκρότηση του ΑΑΔΜ, στη συμμαχία για τη λαϊκή εξουσία, για τη λαϊκή οικονομία. Η ανασύνταξη του κινήματος εξαρτάται και από τη συμμετοχή των γυναικών αλλά και από την πάλη του εργατικού και του γενικότερου λαϊκού κινήματος για την ισοτιμία και χειραφέτηση.

15. Η μακρόχρονη περήφανη πορεία του Κόμματος για τα δικαιώματα και την ισοτιμία της γυναίκας δεν πρέπει να μας κρύψει ελλείψεις και αδυναμίες που έχουμε. Σήμερα, πρέπει να αφήσουμε πίσω μας οποιαδήποτε υποτίμηση ή παραμέληση του καθήκοντος αυτού, κανένας συμβιβασμός με τη συνθετότητα που έχει το γυναικείο ζήτημα.

Σήμερα, εξοπλισμένοι και με τις Αποφάσεις του 18ου Συνεδρίου του Κόμματός μας είμαστε πολιτικά και ιδεολογικά πιο ώριμοι και ικανοί να τα καταφέρουμε, να επιδείξουμε πρόοδο και για τα ζητήματα της ισοτιμίας και χειραφέτησης των γυναικών του λαού.
H 100χρονη πορεία των αγώνων για την ισοτιμία και τη χειραφέτηση της γυναίκας, η πάλη του εργατικού κινήματος στις χώρες του καπιταλισμού, οι κατακτήσεις των γυναικών στις σοσιαλιστικές χώρες, τον 20ό αιώνα, αποδεικνύουν ότι: Οταν υπάρχει μια πρωτοπορία αποφασισμένη να τραβήξει μπροστά έως την τελική νίκη, να καταθέσει θυσίες στον αγώνα για τη δικαίωση της εργατικής τάξης, για τα συμφέροντα του εργαζόμενου λαού, που έχει συνείδηση της ταξικής φύσης του γυναικείου ζητήματος, τότε και οι γυναίκες που ανήκουν στα εργατικά, τα λαϊκά στρώματα θα ανταποκριθούν. Θα προσδώσουν με τη μαζική τους συμμετοχή δύναμη και αποτελεσματικότητα στον αγώνα για την απόκρουση της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, για τη βελτίωση της ζωής της λαϊκής οικογένειας, το ελπιδοφόρο μέλλον της νέας γενιάς, την πολιτική εξουσία της εργατικής τάξης και των συμμάχων της. Κανένας αγώνας, καμία μάχη δεν μπορεί να έχει θετικό αποτέλεσμα και προοπτική δίχως την οργάνωση και τη συμμετοχή των ίδιων των γυναικών, συμπεριλαμβανομένων και των μεταναστριών, του ριζοσπαστικού γυναικείου κινήματος που αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του εργατικού κινήματος και των συμμάχων του.