"O ΓΗΤΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΡΗΓΑ ΓΚΟΛΦΗ "

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΡΓΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗΣ          
                         ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ.

Τον Αύγουστο του 1907 το περιοδικό «Νουμάς» δημοσιεύει ένα κείμενο του Α. Δελμούζου, που παρουσιάζει το βιβλίο του Γ. Σκληρού «Το κοινωνικό μας ζήτημα». Δίνει την αφορμή για ευρύτερη συζήτηση μεταξύ σοσιαλιστών και των οπαδών του αστικού εκσυγχρονισμού. Είναι εποχή έντονων κοινωνικών συγκρούσεων και αλλαγών και για πρώτη φορά γίνεται προσπάθεια μαρξιστικής προσέγγισης της ελληνικής κοινωνίας.

Ρίχνεται ο σπόρος των νέων ιδεών. «Για να βλαστήσει τέτοιος σπόρος χρειάζουνται κ' οι αναγκαίοι υλικοί όροι, που τους δημιουργεί η οικονομική εξέλιξη, κι αυτοί, μέσα στη στενή, πατριαρχική, γεωργική πολιτεία μας τότε μόλις είχανε αρχίσει να δημιουργούνται. Χρειαζότανε να αστικοποιηθεί η κοινωνία μας για να μπει στο βαθύτερο νόημα των νέων κηρυγμάτων...» (Κ. Παρορίτης).

Ο σπόρος αυτός μπορεί να μην άγγιξε εκείνη τη χρονική στιγμή τον εργάτη, το λαό. Βρήκε, όμως, πρόσφορο έδαφος στα ανήσυχα πνεύματα της εποχής, που υιοθετούν τις νέες ιδέες και εμπνέονται από αυτές.

Υπό την επίδραση των νέων ιδεών γεννιούνται λογοτεχνικά κείμενα που φέρνουν στο προσκήνιο την εργατική τάξη και το λαό ως δημιουργό, ή εμπνέονται από τη ζωή και τα προβλήματα της εργατικής τάξης και του λαού. Με θέματα όπως η εργατική εκμετάλλευση, τα εργατικά ατυχήματα, η φτώχεια και η ανέχεια. Θέματα όπως η αδιαλλαξία του εργοστασιάρχη που δεν είναι διατεθειμένος να κάνει την ελάχιστη παραχώρηση για να μη μειωθούν τα κέρδη του, το αίτημα για λιγότερες ώρες δουλειάς, για καλύτερο μισθό και καλύτερη ζωή, αφού ο εργάτης είναι ο δημιουργός του πλούτου, τα εργατικά ατυχήματα, γιατί ο εργοστασιάρχης δε συντήρησε τα καζάνια κλπ. Θέματα επίκαιρα και σήμερα, γιατί η βαρβαρότητα του καπιταλισμού είναι διαχρονική.

«Καρπός» των νέων ιδεών είναι ο «Γήταυρος» του Ρήγα Γκόλφη που είναι το λογοτεχνικό ψευδώνυμο του συμβολαιογράφου Δημήτρη Δημητριάδη που γεννήθηκε στο Μεσολόγγι το 1886 και πέθανε το 1958. Ο πρώτος αυτός λογοτεχνικός «καρπός» της σοσιαλιστικής σκέψης στην Ελλάδα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Νουμάς», το Δεκέμβρη του 1908.

Η πρώτη σελίδα του φύλλου του «Νουμά», της πολιτικής - κοινωνικής - φιλολογικής εφημερίδας, που εξέδιδε ο Δ. Ταγκόπουλος, στο οποίο δημοσιεύτηκε το διήγημα του Ρ. Γκόλφη. Αριθμός φύλλο 321, 7/12/ 1908

Ο Γήταυρος ήταν ένα μυθολογικό τέρας με ακαθόριστη μορφή που εμφανιζόταν κοντά σε έλη, λίμνες ή στους βυθούς των ποταμών και έβγαζε τρομακτικούς μυκηθμούς, που κατ' άλλους έμοιαζαν με αυτούς του ταύρου και κατ' άλλους με φοβερά ανθρώπινα μουγκρητά. Σύμφωνα με την παράδοση, όταν η Θεσσαλία ήταν μια τεράστια λίμνη, ο Γήταυρος χώρισε με την ουρά του τον Ολυμπο από τον Κίσσαβο, που ήταν μέχρι τότε ενωμένοι. Με τη διάνοιξη του ρήγματος που σήμερα είναι γνωστό ως η Κοιλάδα των Τεμπών, το νερό που σκέπαζε το θεσσαλικό κάμπο διέφυγε στη θάλασσα. Στο διήγημα του Ρήγα Γκόλφη ο λαός συμβολίζεται με το μυθικό θεριό, το Γήταυρο, που μουγκρίζει γυρίζοντας από χώρα σε χώρα. Το μούγκρισμα του Γήταυρου είναι η διαμαρτυρία του λαού, που αντιδρά στην εκμετάλλευση και στο τέλος θα νικήσει.